Θα σας διηγηθώ τον λόγο που έγινα γλύπτης, και ίσως νομίζετε ότι οι γλύπτες, ασχολούνται με την μεταμόρφωση, με τα αντικείμενα, ασχολούνται με τα κορμιά, αλλά νομίζω ότι αυτό που με νοιάζει περισσότερο είναι να κάνω χώρο, κι έτσι ονόμασα αυτή την ομιλία: Κάνοντας Χώρο. Χώρος που υπάρχει εντός μας, και χωρίς εμάς.
I'm going to tell you about why I became a sculptor, and you may think that sculptors, well, they deal with meta, they deal with objects, they deal with bodies, but I think, really, what I care about most is making space, and that's what I've called this talk: Making Space. Space that exists within us, and without us.
Όταν λοιπόν ήμουν παιδί, δεν ξέρω πόσοι από εσάς μεγαλώσατε στη δεκαετία του '50, με έστελναν επάνω για να ξεκουραστώ με το ζόρι. (Γέλια) Πολύ κακή ιδέα. Ξέρετε, μετά το μεσημεριανό φαγητό, όταν είσαι έξι, θες να πας να σκαρφαλώσεις σε ένα δέντρο. Όμως έπρεπε να πάω επάνω, στο μικροσκοπικό δωμάτιο που παλιά ήταν μπαλκόνι, έτσι ήταν απίστευτα ζεστό, μικρό και φωτεινό, κι εγώ έπρεπε να μείνω ξαπλωμένος εκεί. Ήταν γελοίο. Ωστόσο για κάποιον λόγο, υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι δεν θα κουνιόμουν απο κεί, ότι θα έκανα αυτό που η Μαμά ήθελε να κάνω. Να 'μουν λοιπόν, ξαπλωμένος σε εκείνο τον μικροσκοπικό χώρο, ζεστό, σκοτεινό, κλειστοφοβικό, σε μέγεθος σπιρτόκουτου, πίσω από τα μάτια μου, όμως ήταν πραγματικά παράξενο, γιατί ενώ αυτό συνεχιζόταν για μέρες, εβδομάδες, μήνες, εκείνος ο χώρος σαν να μεγάλωνε και σκοτείνιαζε και δρόσιζε μέχρι που ανυπομονούσα να έρθει εκείνο το μισάωρο της αναγκαστικής ακινησίας και ξεκούρασης, και ανυπομονούσα να πάω σε εκείνο το σκοτεινό μέρος.
So, when I was a child, I don't know how many of you grew up in the '50s, but I was sent upstairs for an enforced rest. (Laughter) It's a really bad idea. I mean, after lunch, you're, you know, you're six, and you want to go and climb a tree. But I had to go upstairs, this tiny little room that was actually made out of an old balcony, so it was incredibly hot, small and light, and I had to lie there. It was ridiculous. But anyway, for some reason, I promised myself that I wasn't going to move, that I was going to do this thing that Mummy wanted me to do. And there I was, lying there in this tiny space, hot, dark, claustrophobic, matchbox-sized, behind my eyes, but it was really weird, like, after this went on for days, weeks, months, that space would get bigger and darker and cooler until I really looked forward to that half an hour of enforced immobility and rest, and I really looked forward to going to that place of darkness.
Σας πειράζει να κάνουμε κάτι εντελώς διαφορετικό; Μπορούμε να κλείσουμε όλοι τα μάτια για ένα λεπτό; Δεν θα είναι αλλόκοτο. Δεν πρόκειται για κάποια αίρεση. (Γέλια) Απλώς θα ήθελα να βρεθούμε όλοι εκεί. Θα το κάνω κι εγώ. Θα βρεθούμε εκεί όλοι μαζί.
Do you mind if we do something completely different? Can we all just close our eyes for a minute? Now, this isn't going to be freaky. It isn't some cultic thing. (Laughter) It's just, it's just, I just would like us all to go there. So I'm going to do it too. We'll all be there together.
Κλείστε λοιπόν τα μάτια σας για ένα λεπτό. Εδώ είμαστε, σε έναν χώρο, στον υποκειμενικό, συλλογικό χώρο του σκοταδιού του σώματος. Το θεωρώ ως το μέρος της φαντασίας, των δυνατοτήτων, όμως ποιά είναι τα χαρακτηριστικά του; Είναι χωρίς αντικείμενα. Δεν υπάρχουν πράγματα μέσα του. Είναι χωρίς διαστάσεις. Είναι απεριόριστο. Είναι ατελείωτο.
So close your eyes for a minute. Here we are, in a space, the subjective, collective space of the darkness of the body. I think of this as the place of imagination, of potential, but what are its qualities? It is objectless. There are no things in it. It is dimensionless. It is limitless. It is endless.
Εντάξει, ανοίξτε τα μάτια σας.
Okay, open your eyes.
Αυτός είναι ο χώρος που η γλυπτική - πράγμα λίγο παράδοξο, γιατί η γλυπτική έχει να κάνει με υλικές προτάσεις - όμως νομίζω ότι αυτός είναι ο χώρος με τον οποίο μας συνδέει η γλυπτική.
That's the space that I think sculpture -- which is a bit of a paradox, sculpture that is about making material propositions -- but I think that's the space that sculpture can connect us with.
Φανταστείτε λοιπόν, ότι είμαστε στη μέση της Αμερικής. Έχετε αποκοιμηθεί. Ξυπνάτε, και χωρίς να σηκώσετε το κεφάλι σας από τη γη απ' τον υπνόσακό σας, μπορείτε να δείτε 113 χιλιόμετρα μακριά. Αυτή είναι μια αποξηραμένη κοίτη λίμνης. Ήμουν νέος. Είχα μόλις τελειώσει τη σχολή καλών τεχνών. Ήθελα να κάνω κάτι που να λειτουργεί άμεσα με τον κόσμο, άμεσα με το μέρος. 'Ηταν ένα υπέροχο μέρος, επειδή ήταν μια περιοχή όπου μπορούσες να φανταστείς ότι ήσουν ο πρώτος άνθρωπος που βρέθηκε εκεί. Ήταν ένα μέρος όπου δεν είχαν συμβεί και πολλά. Τέλος πάντων, κάντε λίγη υπομονή μαζί μου. Σήκωσα μια πέτρα στο μέγεθος γροθιάς, την πέταξα όσο πιο μακριά μπορούσα, περίπου 22 μέτρα. Ύστερα μάζεψα όλες τις πέτρες σε αυτή την ακτίνα και τις στοίβαξα. Αυτή ήταν η στοίβα, παρεπιπτόντως. Κι έπειτα, στάθηκα πάνω στη στοίβα, και ξαναπέταξα όλες αυτές τις πέτρες, και ορίστε η αναδιαρρυθμισμένη έρημος.
So, imagine we're in the middle of America. You're asleep. You wake up, and without lifting your head from the earth on your sleeping bag, you can see for 70 miles. This is a dry lake bed. I was young. I'd just finished art school. I wanted to do something that was working directly with the world, directly with place. This was a wonderful place, because it was a place where you could imagine that you were the first person to be there. It was a place where nothing very much had happened. Anyway, bear with me. I picked up a hand-sized stone, threw it as far as I was able, it was about 22 meters. I then cleared all the stones within that radius and made a pile. And that was the pile, by the way. And then, I stood on the pile, and threw all of those rocks out again, and here is rearranged desert.
Μπορεί να πείτε ότι δεν δείχνει και πολύ διαφορετική απ' όταν ξεκίνησα. (Γέλια) Γιατί όλη αυτή η φασαρία; Στην πραγματικότητα, ο Κρις ανησυχούσε και είπε, «Κοίτα, μην τους δείξεις αυτό το σλάιντ, διότι απλά θα νομίσουν ότι είσαι ένας ακόμη απ' τους παλαβούς μοντέρνους καλλιτέχνες που δεν κάνει και πολλά. (Γέλια)
You could say, well, it doesn't look very different from when he started. (Laughter) What's all the fuss about? In fact, Chris was worried and said, "Look, don't show them that slide, because they're just going to think you're another one of those crazy modern artists who doesn't do much. (Laughter)
Όμως είναι γεγονός ότι, αυτό είναι απόδειξη ενός ζωντανού σώματος πάνω σε άλλα σώματα, πέτρες που υπήρξαν το αντικείμενο γεωλογικών μορφοποιήσεων, διάβρωσης, της ενέργειας του χρόνου επάνω στα αντικείμενα. Αυτό είναι ένα μέρος, που κατά κάποιον τρόπο θα ήθελα απλώς να τον κοιτάξετε διαφορετικά εξαιτίας αυτού του γεγονότος που συνέβη εκεί, ενός ανθρώπινου γεγονότος, και γενικά, μας ζητάει απλά να ξανακοιτάξουμε αυτόν τον κόσμο, κατά κάποιον τρόπο τόσο διαφορετικό από τον κόσμο που μοιραζόμαστε μεταξύ μας, τον τεχνολογικό κόσμο, να κοιτάξουμε ξανά τον βασικό κόσμο. Ο βασικός κόσμος, στον οποίο όλοι ζούμε, είναι εκείνος ο χώρος που επισκεφτήκαμε μαζί, το σκοτάδι του σώματος. Ήθελα να ξεκινήσω πάλι με εκείνο το περιβάλλον, το περιβάλλον του οικείου, υποκειμενικού χώρου μέσα στον οποίο ο καθένας μας ζει, αλλά απ' την άλλη πλευρά της εμφάνισης.
But the fact is, this is evidence of a living body on other bodies, rocks that have been the subject of geological formation, erosion, the action of time on objects. This is a place, in a way, that I just would like you to, in a way, look at differently because of this event that has happened in it, a human event, and in general, it just asks us to look again at this world, so different from, in a way, the world that we have been sharing with each other, the technological world, to look again at the elemental world. The elemental world that we all live in is that space that we all visited together, the darkness of the body. I wanted to start again with that environment, the environment of the intimate, subjective space that each of us lives in, but from the other side of appearance.
Ορίστε λοιπόν μια καθημερινή δραστηριότητα στο στούντιο. Βλέπετε ότι δεν κάνω και πολλά. Στέκομαι απλά εκεί, πάλι με τα μάτια μου κλειστά, και άλλοι άνθρωποι μου φτιάχνουν το καλούπι, προφανώς. Αυτή είναι μία ενδεικτική καταγραφή μιας βιωμένης στιγμής ενός κορμιού στον χρόνο.
So here is a daily activity of the studio. You can see I don't do much. I'm just standing there, again with my eyes closed, and other people are molding me, evidential. This is an indexical register of a lived moment of a body in time.
Μπορούμε να χαρτογραφήσουμε αυτόν το χώρο, χρησιμοποιώντας την γλώσσα των νετρονίων ή των κοσμικών ακτίνων, παίρνοντας την οριοθετημένη κατάσταση του σώματος ως το όριό του, αλλά αντιστρέφοντας εντελώς, κατά κάποιον τρόπο, την πιο παραδοσιακή Ελληνική ιδέα αρμολόγησης; Τον παλιό καιρό έπαιρναν ένα κομμάτι Πεντελικού μαρμάρου και τρυπούσαν από την επιφάνεια ώστε να προσδιορίσουν το δέρμα, την εμφάνιση, αυτό που ο Αριστοτέλης όριζε ως την διάκριση μεταξύ ουσίας κι εμφάνισης, εκείνο που κάνει τα πράγματα ορατά, όμως εδώ δουλεύουμε από την άλλη πλευρά.
Can we map that space, using the language of neutrinos or cosmic rays, taking the bounding condition of the body as its limit, but in complete reversal of, in a way, the most traditional Greek idea of pointing? In the old days they used to take a lump of Pentelic marble and drill from the surface in order to identify the skin, the appearance, what Aristotle defined as the distinction between substance and appearance, the thing that makes things visible, but here we're working from the other side.
Ή μήπως μπορούμε να το κάνουμε σαν αποκλειστική μεμβράνη; Αυτή είναι μια μολύβδινη θήκη φτιαγμένη γύρω απ' το χώρο που καταλάμβανε το σώμα μου, όμως τώρα είναι κενή. Αυτό το έργο ονομάζεται «Μαθαίνοντας Να Βλέπεις». Είναι λίγο, λοιπόν, θα μπορούσαμε να το πούμε νύχτα, θα μπορούσαμε να το πούμε το 96% της βαρύτητας για την οποία δεν γνωρίζουμε, σκοτεινή ύλη, τοποθετημένη στον χώρο, όπως και να 'χει, μια άλλη εκδοχή του ανθρώπινου χώρου στο χώρο γενικά, αλλά δε ξέρω αν μπορείτε να δείτε, τα μάτια υποδεικνύονται, είναι κλειστά. Oνομάζεται «Μαθαίνοντας Να Βλέπεις» επειδή πρόκειται για ένα αντικείμενο που ελπίζω ότι λειτουργεί αντανακλαστικά και μιλάει για την όραση ή τη σύνδεση με το σκοτάδι του σώματος που βλέπω ως έναν χώρο με δυναμική.
Or can we do it as an exclusive membrane? This is a lead case made around the space that my body occupied, but it's now void. This is a work called "Learning To See." It's a bit of, well, we could call it night, we could call it the 96 percent of gravity that we don't know about, dark matter, placed in space, anyway, another version of a human space in space at large, but I don't know if you can see, the eyes are indicated, they're closed. It's called "Learning To See" because it's about an object that hopefully works reflexively and talks about that vision or connection with the darkness of the body that I see as a space of potential.
Μπορούμε να το κάνουμε αλλιώς, χρησιμοποιώντας τη γλώσσα των μορίων γύρω από έναν πυρήνα, και να μιλήσουμε για το σώμα ως ένα ενεργειακό κέντρο; Όχι πια αγάλματα, δεν είναι πια υποχρεωτικό καθήκον η ορθοστασία, να στέκεται όρθιο ένα ανθρώπινο σώμα, ή να στέκεται όρθιο ένα άγαλμα, ελευθέρωσέ το, επίτρεψέ του να γίνει ένα ενεργειακό πεδίο, ένας χώρος στον χώρο που μιλάει για την ανθρώπινη ζωή, ανάμεσα στο να γίνει εντροπία σαν κάποιου είδους συγκέντρωση της προσοχής, μια ανθρώπινη θέση πιθανότητας στον χώρο γενικά.
Can we do it another way, using the language of particles around a nucleus, and talk about the body as an energy center? No longer about statues, no longer having to take that duty of standing, the standing of a human body, or the standing of a statue, release it, allow it to be an energy field, a space in space that talks about human life, between becoming an entropy as a sort of concentration of attention, a human place of possibility in space at large.
Υπάρχει άλλος τρόπος; Σκοτεινή ύλη τοποθετημένη τώρα απέναντι σ' έναν ορίζοντα. Αν ο νους ζει μέσα σε σώματα, αν τα σώματα ζουν μέσα σε ρούχα, κι έπειτα μέσα σε δωμάτια, κι έπειτα μέσα σε κτίρια, κι έπειτα μέσα σε πόλεις, μήπως επίσης έχουν ένα τελικό δέρμα, και είναι αυτό το δέρμα αντιληπτικό; Ο Ορίζοντας. Και η τέχνη έχει να κάνει με το να προσπαθείς να φανταστείς τι βρίσκεται μετά τον ορίζοντα; Μπορούμε, με κάποιον τρόπο, να χρησιμοποιήσουμε ένα σώμα σαν έναν άδειο καταλύτη για κάποιου είδους ενσυναίσθηση της εμπειρίας του χωροχρόνου όπως βιώνεται, καθώς στέκομαι εδώ μπροστά σας προσπαθώντας να νιώσω και να κάνω μια σύνδεση σε αυτόν το χωροχρόνο που όλοι μοιραζόμαστε, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, όπως υπήρξε, την μνήμη ενός σώματος, ενός ανθρώπινου χώρου στον χώρο σαν καταλύτη μιας εμπειρίας, ξανά, άμεσης εμπειρίας, του βασικού χρόνου. Ο ανθρώπινος χρόνος, ο βιομηχανικός χρόνος, δοκιμασμένος ενάντια στον χρόνο των παλιρροιών, στον οποίο αυτές οι αναμνήσεις ενός συγκεκριμένου σώματος, που θα μπορούσε να είναι οποιοδήποτε σώμα, πολλαπλασιασμένο όπως στον καιρό της μηχανικής αναπαραγωγής, πολλές φορές, τοποθετημένο πάνω σε οκτώ τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενάμιση χιλιόμετρο στα ανοιχτά της θάλασσας, εξαφανίζονται, σε διαφορετικές συνθήκες ημέρας και νύχτας. Μπορείτε να το δείτε αυτό το έργο. Βρίσκεται στις εκβολές του Μέρσεϋ, ακριβώς έξω απ' το Λίβερπουλ. Εκεί μπορείτε να δείτε πως μοιάζει η θάλασσα του Λίβερπουλ ένα συνηθισμένο απόγευμα. Τα γλυπτά εμφανίζονται κι εξαφανίζονται, όμως ίσως κάτι πιο σημαντικό - κοιτάζοντας βόρεια απ' το κέντρο της εγκατάστασης - δημιουργούν ένα πεδίο, ένα πεδίο που περιλαμβάνει κάποια σύνδεση ανάμεσα στην ζωή και τα αναπληρωματικά σώματα, μια μεταξύ τους σύνδεση, και μια σύνδεση με αυτό το όριο, την άκρη, τον ορίζοντα.
Is there another way? Dark matter now placed against a horizon. If minds live in bodies, if bodies live in clothes, and then in rooms, and then in buildings, and then in cities, do they also have a final skin, and is that skin perceptual? The horizon. And is art about trying to imagine what lies beyond the horizon? Can we use, in a way, a body as an empty catalyst for a kind of empathy with the experience of space-time as it is lived, as I am standing here in front of you trying to feel and make a connection in this space-time that we are sharing, can we use, at it were, the memory of a body, of a human space in space to catalyze an experience, again, firsthand experience, of elemental time. Human time, industrial time, tested against the time of the tides, in which these memories of a particular body, that could be any body, multiplied as in the time of mechanical reproduction, many times, placed over three square miles, a mile out to sea, disappearing, in different conditions of day and night. You can see this work. It's on the mouth of the Mersey, just outside Liverpool. And there you can see what a Liverpool sea looks like on a typical afternoon. The pieces appear and disappear, but maybe more importantly -- this is just looking north from the center of the installation -- they create a field, a field that involves living and the surrogate bodies in a kind of relation, a relation with each other and a relation with that limit, the edge, the horizon.
Απλώς συνεχίζοντας, είναι πιθανό, παίρνοντας αυτή την ιδέα του νου, του σώματος, της κατασκευής ενός σώματος, να εκτοπίζεις το πρώτο σώμα, το βιολογικό σώμα, με το δεύτερο, το σώμα της αρχιτεκτονικής και του δομημένου περιβάλλοντος.
Just moving on, is it possible, taking that idea of mind, body, body-building, to supplant the first body, the biological body, with the second, the body of architecture and the built environment.
Αυτό το έργο λέγεται «Χώρος για την Μεγάλη Έρημο της Αυστραλίας». Βρίσκεται σε μια μη προσδιορισμένη περιοχή και ποτέ δεν δημοσίευσα που βρίσκεται. Είναι ένα αντικείμενο για το μυαλό. Το θεωρώ σαν έναν Βούδα του 21ου αιώνα. Ξανά, το σκοτάδι του σώματος, που τώρα περιέχεται σε αυτό το σχήμα δεξαμενής στην ελάχιστη θέση που ένα σώμα καταλαμβάνει, ένα σκυφτό σώμα. Υπάρχει μια τρύπα στον πρωκτό, στο επίπεδο του πέους. Υπάρχουν τρύπες στα αυτιά. Δεν υπάρχουν τρύπες στα μάτια. Υπάρχει μια σχισμή για το στόμα. Έχει εξίμιση εκατοστά πάχος, τσιμεντένιο, κενό εσωτερικά. Ξανά, βρέθηκε μια περιοχή με έναν εντελώς επίπεδο ορίζοντα 360 μοιρών. Εδώ απλά αναρωτιόμαστε, πάλι, σαν να είχαμε φτάσει για πρώτη φορά, ποιά είναι η σχέση του ανθρώπινου σχεδίου με το χρόνο και το χώρο;
This is a work called "Room for the Great Australian Desert." It's in an undefined location and I've never published where it is. It's an object for the mind. I think of it as a 21st-century Buddha. Again, the darkness of the body, now held within this bunker shape of the minimum position that a body needs to occupy, a crouching body. There's a hole at the anus, penis level. There are holes at ears. There are no holes at the eyes. There's a slot for the mouth. It's two and a half inches thick, concrete with a void interior. Again, a site found with a completely flat 360-degree horizon. This is just simply asking, again, as if we had arrived for the first time, what is the relationship of the human project to time and space?
Παίρνοντας αυτή την έκφραση, κατά κάποιον τρόπο, από το σκοτάδι του σώματος μεταφερόμενη στην αρχιτεκτονική, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον αρχιτεκτονικό χώρο όχι για κατοίκηση αλλά μεταφορικά, και χρησιμοποιώντας τους συστολικούς, διαστολικούς μικρότερους και μεγαλύτερους χώρους της για να παρέχεις κάποια από πρώτο χέρι σωματική αφήγηση για ένα ταξίδι μέσα στον χώρο, στο φως και το σκοτάδι; Αυτό είναι ένα έργο κάποιας αναλογίας και βάρους που μεταμορφώνει το σώμα σε μία πόλη, μια συγκέντρωση κελιών που είναι όλα αλληλένδετα κι αυτό επιτρέπει μια συγκεκριμένη οπτική πρόσβαση σε συγκεκριμένα μέρη.
Taking that idiom of, as it were, the darkness of the body transferred to architecture, can you use architectural space not for living but as a metaphor, and use its systolic, diastolic smaller and larger spaces to provide a kind of firsthand somatic narrative for a journey through space, light and darkness? This is a work of some proportion and some weight that makes the body into a city, an aggregation of cells that are all interconnected and that allow certain visual access at certain places.
Το τελευταίο έργο που θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας είναι το «Τυφλό Φως», που είναι ίσως το πιο ανοιχτό έργο, και σε ένα συνέδριο ριζοσπαστικά ανοιχτό, νομίζω ότι αυτό είναι ότι πιο ριζοσπαστικό μπορώ να δώσω, χρησιμοποιώντας το φως και ατμό νερού ως τα υλικά μου. Εδώ είναι ένα κουτί γεμισμένο με ατμοσφαιρική πίεση μιάμισης ατμόσφαιρας, με ένα νέφος και πάρα πολύ δυνατό φως. Καθώς περνάς το μονίμως ανοιχτό κατώφλι, εξαφανίζεσαι, τόσο από τον εαυτό σου, όσο και από τους άλλους. Αν απλώσεις το χέρι σου μπροστά σου, δεν μπορείς να το δεις. Αν κοιτάξεις κάτω, δεν μπορείς να δεις τα πόδια σου. Τώρα είσαι συνείδηση χωρίς αντικείμενο, απελευθερωμένος από τον διαστατό και μετρήσιμο τρόπο με τον οποίο η ζωή μας συνδέει στο υποχρεωτικό. Όμως αυτός είναι ένας χώρος γεμάτος κόσμο στην πραγματικότητα, φωνές αποχωρισμένες απ' το σώμα, και έξω από αυτόν τον ατμοσφαιρικό χώρο, όταν οι άνθρωποι πλησιάζουν κοντά στον δικό σου ζωτικό χώρο, πολύ κοντά, εμφανίζονται σαν αναπαραστάσεις. Όταν εμφανίζονται κοντά στην άκρη, είναι αναπαραστάσεις, στις οποίες οι θεατές μετατρέπονται σε θέαμα.
The last work that I just wanted to share with you is "Blind Light," which is perhaps the most open work, and in a conference of radical openness, I think maybe this is as radical as I get, using light and water vapor as my materials. Here is a box filled at one and a half atmospheres of atmospheric pressure, with a cloud and with very bright light. As you walk towards the ever-open threshold, you disappear, both to yourselves and to others. If you hold your hand out in front of you, you can't see it. If you look down, you can't see your feet. You are now consciousness without an object, freed from the dimensionful and measured way in which life links us to the obligatory. But this is a space that is actually filled with people, disembodied voices, and out of that ambient environment, when people come close to your own body zone, very close, they appear to you as representations. When they appear close to the edge, they are representations, representations in which the viewers have become the viewed.
Για μένα, η τέχνη δεν αφορά αντικείμενα υψηλής χρηματικής αξίας. Αφορά την επιβεβαίωση της από πρώτο χέρι εμπειρίας μας στον παρόντα χρόνο. Όπως είπε ο Τζον Κέιτζ, «Δεν κινούμαστε προς κάποιου είδους στόχο. Είμαστε στον στόχο, κι αυτός αλλάζει μαζί μας. Αν η τέχνη έχει κάποιο σκοπό, αυτός είναι να ανοίξουμε τα μάτια μας σ' αυτό το γεγονός.» Σας ευχαριστώ πολύ. (Χειροκρότημα)
For me, art is not about objects of high monetary exchange. It's about reasserting our firsthand experience in present time. As John Cage said, "We are not moving towards some kind of goal. We are at the goal, and it is changing with us. If art has any purpose, it is to open our eyes to that fact." Thank you very much. (Applause)