It was the largest contiguous land empire in history— stretching from Korea to Ukraine and from Siberia to southern China, and was forged on the open plains.
Đây từng là đế quốc có lãnh thổ lớn nhất trong lịch sử trải dài từ Hàn Quốc đến Ukraina từ Siberia đến miền Nam Trung Quốc, và được dựng xây trên các bình nguyên lớn.
In the 12th century CE, before the Mongol Empire formed, the East Asian steppe was home to scattered groups of Mongol and Turkic pastoral nomads led by Khans. The people herded sheep, cattle, yaks and camels. They lived in felt tents and moved between summer and winter campsites. Nomadic women held significant authority, managing these migrations, many of the flocks and trade. Meanwhile, men specialized in mounted warfare.
Vào thế kỉ XII sau Công nguyên, trước khi Đế quốc Mông cổ thành lập, thảo nguyên Đông Á là nơi sinh sống của những nhóm dân du mục Mông cổ. Họ chăn nuôi cừu, gia súc, bò và lạc đà. Họ sống trong những túp lều bằng nỉ và di cư vào mùa hè và đông. Phụ nữ du mục nắm quyền hành quan trọng, quản lý các đợt di cư, gia súc và buôn bán. Còn đàn ông chú trọng việc chinh chiến trên lưng ngựa.
These nomadic groups often fought each other. That was to change under Temujin, who was born into an aristocratic Mongol family. Despite losing his father at an early age and growing up in poverty, he quickly rose to power by forging strategic alliances with other leaders. Unlike those khans, Temujin promoted soldiers based on merit and distributed spoils evenly among them. His most brilliant move was to scatter the nomads he conquered among his own soldiers so they couldn't join together against him. These innovations made him unstoppable, and by 1206, he had united the people of the felt-walled tents and become Chinggis Khan.
Những nhóm du mục này thường xảy ra các cuộc ẩu đả. Điều này hoàn toàn thay đổi dưới thời Thiết Mộc Chân, người có xuất thân quý tộc. Dù mồ côi cha từ thuở bé, và có một tuổi thơ nghèo khó, ông nhanh chóng vươn lên nắm quyền nhờ liên minh với các thủ lĩnh khác. Khác với các Hãn khác, Thiết Mộc Chân thăng cấp cho binh sĩ dựa vào công trạng và chia đều chiến lợi phẩm. Nước cờ tuyệt vời nhất của ông chính là chia nhỏ các bộ lạc đã chế ngự cho binh sĩ dưới quyền để họ không thể liên kết chống lại ông. Nhờ những đổi mới này, không ai cản nổi bước tiến của ông, đến năm 1206, ông thống nhất toàn bộ dân du mục và trở thành Thành Cát Tư Hãn.
The Mongols were shamanists, believing that the spirits of nature and their ancestors inhabited the world around them. Over all arched the Sky god Tenggeri. Chinggis Khan believed that Tenggeri wanted him to conquer the entire world in his name. With the nomads of the Mongolian plain united, this seemed within reach. Anyone who resisted the Mongols was resisting Tenggeri's will, and for this insubordination, had to die.
Người Mông Cổ sùng bái thánh thần, tin rằng các thế lực siêu nhiên và tổ tiên luôn ở bên họ. Vị thần tối cao nhất là thần bầu trời Tenggeri. Thành Cát Tư Hãn tin rằng thần muốn ông chinh phục cả thế giới nhân danh ngài. Sau khi các bộ lạc Mông Cổ được thống nhất, điều này gần như trong tầm tay. Bất cứ ai chống lại quân Mông Cổ là chống lại ý của Tenggeri, kẻ không phục tùng buộc phải chết.
Under Chinggis Khan, the Mongols first subdued northern China and the eastern Islamic lands. After his death in 1227, the Divine Mandate passed to his family, or the Golden Lineage. In the 1230s, Chinggis Khan's sons and daughters conquered the Turks of Central Asia and the Russian princes, then destroyed two European armies in 1241. In the 1250s, the Mongols seized Islamic territory as far as Baghdad, while in the East their grasp reached southern China by 1279.
Dưới thời Thành Cát Tư Hãn, quân Mông Cổ đầu tiên xâm chiếm miền bắc Trung Quốc và những nước Hồi giáo phía Đông. Sau khi ông qua đời, năm 1227, trọng trách này truyền lại cho con cháu trong Hoàng tộc. Vào thập niên 1230, con trai và con gái của Thành Cát Tư Hãn đã chinh phạt dân Đột Quyết ở Trung Á và các thân vương người Nga, sau đó, tiêu diệt hai đội quân châu Âu vào năm 1241. Vào thập niên 1250, quân Mông Cổ chiếm các nước Hồi giáo đến tận Baghdad, còn phía Đông, chiếm được miền Nam Trung Quốc vào năm 1279.
Life within the Mongol Empire wasn't just war, pillage and destruction. Once the Mongols conquered a territory, they left its internal politics alone and used local administrators to govern for them. The Mongols let all religions flourish, as long as the leaders prayed for them. Although they routinely captured artisans, scholars and engineers, they appreciated what those specialists could do and forcibly settled them across Asia to continue their work. The most valuable produce in the Empire was gold brocade, which took silk from China, gold from Tibet and weavers from Baghdad. Gold brocade clothed the Mongol rulers, covered their horses and lined their tents. The Mongols particularly prized gunpowder technicians from China. With much of Eurasia politically unified, trade flourished along the Silk Road, helped by an extensive system of horse messengers and relay posts. Robust trade continued at sea, especially in blue-and-white porcelain, which combined white pottery from Mongol China with blue dye from Mongol Iran.
Cuộc sống thời Đế quốc Mông Cổ không chỉ có chiến tranh, cướp bóc, và tàn phá. Khi chinh phục được một vùng đất, quân Mông Cổ sẽ giữ lại chính quyền nơi đó và dùng quan chức địa phương để cai trị. Mông Cổ để các tôn giáo tự do phát triển, miễn là các vị chức sắc trong giáo hội không chống lại họ. Dù thường bắt bớ các nghệ nhân, học giả, và kĩ sư, họ vẫn đánh giá cao chuyên môn của những người này và buộc những người này di cư khắp châu Á và tiếp tục công việc. Sản phẩm có giá trị nhất của Đế quốc là thổ cẩm vàng, dùng lụa Trung Quốc, vàng Tây Tạng và thợ dệt của Baghdad. Thổ cẩm vàng được dùng làm quần áo cho nhà cầm quyền Mông Cổ phủ trên lưng ngựa và lót lều. Người Mông Cổ đặc biệt đánh giá cao kĩ thuật làm thuốc súng của Trung Quốc. Do phần lớn lãnh thổ Á-Âu được thống nhất, thương mại phát triển dọc theo Con đường Tơ lụa, một phần nhờ vào hệ thống ngựa truyền tin lớn mạnh và các trạm tiếp sức. Giao thương trên biển tiếp tục phát triển mạnh, đặc biệt, sứ trắng xanh là sự kết hợp giữa sứ trắng của Trung Quốc và thuốc nhuộm xanh của Iran.
But this was not to last. Succession to the Great Khan didn't automatically go to the eldest son, but rather allowed brothers, uncles and cousins to vie for leadership with senior widows acting as regents for their sons. By the 1260s, Chinggis Khan's grandsons were in a full- blown civil war over inheritance and fragmented the realm into four separate empires. In China, Kublai Khan's Yuan Dynasty is remembered as a golden age of science and culture. In Iran, the Ilkhanate inaugurated the development of new monumental architecture and Persian miniature painting. In Central Asia, the Chagatai Khanate brought forth leaders like Timur and his descendant Babur, who founded the Mughal Empire in India. And in Eastern Europe, the Golden Horde ruled for years until a trading post named Muscovy grew into a major world power. Even though the Empire lasted only a short while, the Mongols left a legacy of world- domination that remains unmatched today.
Nhưng sự hưng thịnh này không kéo dài. Ngai vàng không hiển nhiên được truyền cho con trai trưởng, mọi vương thân đều có quyền đoạt vị và các thái hậu, thái phi đóng vai trò nhiếp chính cho hoàng nhi của họ. Đến thập niên 1260, các hoàng tôn của Thành Cát Tư Hãn nội chiến tranh giành hoàng vị và phân chia Mông Cổ thành bốn Hãn quốc riêng biệt. Ở Trung Hoa, Hốt Tất Liệt, thời nhà Nguyên được nhớ đến như thời hoàng kim của khoa học và văn hoá. Ở Iran, Hãn quốc Y Nhi mở ra sự phát triển cho nền kiến trúc đồ sộ và các bức tiểu hoạ Ba Tư. Ở Trung Á, Hãn quốc Sát Hợp Đài sinh ra những lãnh đạo như Thiếp Mộc Nhi hay hậu duệ của ông là Babur thành lập Đế quốc Mughal ở Ấn Độ. Và ở Đông Âu, triều Kim Trướng trị vì trong nhiều năm đến khi Đại công quốc Moskva phát triển thành cường quốc thế giới. Dù Đế chế Mông Cổ chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn, di sản siêu cường quốc này để lại,