What if our plants could sense the toxicity levels in the soil and express that toxicity through the color of its leaves? What if those plants could also remove those toxins from the soil? Instead, what if those plants grew their own packaging, or were designed to only be harvested by their owners' own patented machines? What happens when biological design is driven by the motivations of mass-produced commodities? What kind of world would that be?
Ja nu mūsu augi spētu sajust augsnes toksiskuma līmeni un, mainot lapu krāsu, par to paziņot? Ja nu šie augi paši arī varētu šos toksīnus no augsnes izvadīt? Un kā būtu, ja augi paši sev audzētu iepakojumu vai tos varētu novākt tikai ar to īpašnieku patentētām mašīnām? Kas notiek, ja bioloģijas dizainu virza tiekšanās pēc masu produkcijas? Kāda izskatītos šāda pasaule?
My name is Ani, and I'm a designer and researcher at MIT Media Lab, where I'm part of a relatively new and unique group called Design Fiction, where we're wedged somewhere between science fiction and science fact. And at MIT, I am lucky enough to rub shoulders with scientists studying all kinds of cutting edge fields like synthetic neurobiology, artificial intelligence, artificial life and everything in between. And across campus, there's truly brilliant scientists asking questions like, "How can I make the world a better place?" And part of what my group likes to ask is, "What is better?" What is better for you, for me, for a white woman, a gay man, a veteran, a child with a prosthetic? Technology is never neutral. It frames a reality and reflects a context. Can you imagine what it would say about the work-life balance at your office if these were standard issue on the first day?
Mani sauc Enija, un es esmu dizainere un pētniece <i>MIT Media Lab,</i> kur esmu iesaistīta salīdzinoši jaunā un unikālā grupā, ko sauc <i>Design Fiction</i>, kas ir kaut kas starp zinātnisko fantastiku un zinātnisko īstenību. <i>MIT</i> man ir laimējies strādāt kopā ar zinātniekiem un pētīt jaunās tehnoloģijas dažādās jomās, kā piemēram, sintētiskajā neirobioloģijā, mākslīgajā saprātā, mākslīgajā dzīvībā un visā, kas ar tiem saistīts. Mūsu augstskolā ir tiešām spīdoši zinātnieki, kas uzdod šādus jautājumus: "Kā es varu uzlabot pasauli?" Viens no jautājumiem, ko manai grupai patīk uzdot: "Kas ir labāk?" Kas ir labāk jums un man? Baltādainai sievietei, gejam, veterānam, bērnam ar protēzi? Tehnoloģija nekad nav neitrāla. Tā nosaka īstenību un atspoguļo kontekstu. Vai varat iedomāties, ko tas nozīmētu darba un brīvā laika īpatsvaram, ja jūs birojā sagaidītu kas šāds?
(Laughter)
(Smiekli)
I believe it's the role of artists and designers to raise critical questions. Art is how you can see and feel the future, and today is an exciting time to be a designer, for all the new tools becoming accessible. For instance, synthetic biology seeks to write biology as a design problem. And through these developments, my lab asks, what are the roles and responsibilities of an artist, designer, scientist or businessman? What are the implications of synthetic biology, genetic engineering, and how are they shaping our notions of what it means to be a human? What are the implications of this on society, on evolution and what are the stakes in this game?
Es uzskatu, ka mākslinieku un dizaineru loma ir uzdot būtiskus jautājumus. Māksla ir nākotnes saredzēšanas un sajušanas veids, un mūsdienās būt par dizaineri ir aizraujoši, jo kļūst pieejami tik daudzi jauni rīki. Piemēram, sintētiskā bioloģija tiecas uztvert bioloģiju kā dizaina problēmu. Un, ņemot vērā šo attīstību, mana izpētes komanda jautā, kādas lomas un atbildība ir māksliniekam, dizainerim, zinātniekam vai uzņēmējam. Kāda ir sintētiskās bioloģijas, gēnu inženierijas ietekme, un kā tās veido mūsu uzskatus par to, ko nozīmē būt cilvēkam? Kā tas ietekmē sabiedrību un evolūciju, un kādas šajā spēlē ir likmes?
My own speculative design research at the current moment plays with synthetic biology, but for more emotionally driven output. I'm obsessed with olfaction as a design space, and this project started with this idea of what if you could take a smell selfie, a smelfie?
Pašreiz savā personīgajā spekulatīvās izpētes projektā es spēlējos ar sintētisko bioloģiju, bet ar visai emocionālu ievirzi. Esmu aizrāvusies ar dizainu ožas jomā, un šis projekts sākās ar šādu ideju: kā būtu, ja varētu uzņemt smaržas pašbildi jeb smaržpašbildi?
(Laughter)
(Smiekli)
What if you could take your own natural body odor and send it to a lover? Funny enough, I found that this was a 19th century Austrian tradition, where couples in courtship would keep a slice of apple crammed under their armpit during dances, and at the end of the evening, the girl would give the guy she most fancied her used fruit, and if the feeling was mutual, he would wolf down that stinky apple.
Kā būtu, ja varētu fiksēt savu dabisko ķermeņa smaržu un nosūtīt to savam sirdsdraugam? Interesantā kārtā es uzgāju šo 19. gadsimta austriešu tradīciju, kur pāri aplidošanas procesā deju laikā padusē turēja iespiestu ābola daivu. Kad vakars gāja uz beigām, meitene deva iekārotajam puisim šo šādi izmantoto augli, un, ja jūtas bija abpusējas, viņš to smirdošo ābolu kāri notiesāja.
(Laughter)
(Smiekli)
Famously, Napoleon wrote many love letters to Josephine, but perhaps amongst the most memorable is this brief and urgent note: "Home in three days. Don't bathe."
Plaši zināms, ka Napoleons rakstīja daudz mīlestības vēstuļu Žozefīnei, bet, iespējams, viena no visspilgtākajām ir šī īsā un steidzamā zīmīte: „Mājās pēc trim dienām. Nemazgājies!”
(Laughter)
(Smiekli)
Both Napoleon and Josephine adored violets. Josephine wore violet-scented perfume, carried violets on their wedding day, and Napoleon sent her a bouquet of violets every year on their anniversary. When Josephine passed away, he planted violets at her grave, and just before his exile, he went back to that tomb site, picked some of those flowers, entombed them in a locket and wore them until the day he died.
Gan Napoleons, gan Žozefīne dievināja vijolītes. Žozefīne lietoja vijolīšu smaržas, kāzu dienā ar tām rotājās, un Napoleons viņai sūtīja vijolīšu pušķi katru gadu abu jubilejā. Kad Žozefīne nomira, uz viņas kapa viņš iestādīja vijolītes, un īsi pirms došanās trimdā apmeklēja viņas kapa vietu, noplūca dažas vijolītes, ieslēdza tās medaljonā un nēsāja līdz savai nāves dienai.
And I found this so moving, I thought, could I engineer that violet to smell just like Josephine? What if, for the rest of eternity, when you went to visit her site, you could smell Josephine just as Napoleon loved her? Could we engineer new ways of mourning, new rituals for remembering? After all, we've engineered transgenic crops to be maximized for profit, crops that stand up to transport, crops that have a long shelf life, crops that taste sugary sweet but resist pests, sometimes at the expense of nutritional value. Can we harness these same technologies for an emotionally sensitive output?
Tas man šķita tik aizkustinoši, ka iedomājos, vai es varētu uzkonstruēt vijolītes, kas smaržotu kā Žozefīne? Kā būtu, ja mūžīgi mūžos, kad vien jūs apmeklētu viņas kapu, jūs varētu sasmaržot Žozefīni tieši tā, kā tas tik ļoti patika Napoleonam? Vai mēs varētu radīt jaunus sērošanas veidus, jaunus pieminēšanas rituālus? Mēs taču ģenētiski veidojam kultūraugus, kas nodrošina lielāku pelņu, labāk iztur transportēšanu, ilgāk stāv svaigi veikalu plauktos, garšo saldi kā cukurs, bet nepiesaista kaitēkļus, dažreiz uz uzturvielu rēķina. Vai varam izmantot šīs pašas tehnoloģijas emocionāli juteklīgiem mērķiem?
So currently in my lab, I'm researching questions like, what makes a human smell like a human? And it turns out it's fairly complicated. Factors such as your diet, your medications, your lifestyle all factor into the way you smell. And I found that our sweat is mostly odorless, but it's our bacteria and microbiome that's responsible for your smells, your mood, your identity and so much beyond. And there's all kinds of molecules that you emit but which we only perceive subconsciously.
Pašlaik savā laboratorijā es pētu tādus jautājumus, kā piemēram, kas liek cilvēkam smaržot kā cilvēkam. Un tas izrādās ir diezgan sarežģīti. Tādi faktori kā uzturs, zāles un dzīvesveids nosaka jūsu ķermeņa smaržu. Un es uzzināju, ka sviedri pārsvarā ir bez smaržas, bet tās ir baktērijas un mikroorganismi, kas nosaka jūsu smaržu, noskaņojumu, identitāti un daudz ko citu. Pastāv dažādas molekulas, ko mēs izplatām, bet uztveram tikai ar zemapziņu.
So I've been cataloging and collecting bacteria from different sites of my body. After talking to a scientist, we thought, maybe the perfect concoction of Ani is like 10 percent collarbone, 30 percent underarm, 40 percent bikini line and so forth, and occasionally I let researchers from other labs take a sniff of my samples. And it's been interesting to hear how smell of the body is perceived outside of the context of the body. I've gotten feedback such as, smells like flowers, like chicken, like cornflakes, like beef carnitas.
Tā nu es kataloģizēju un vācu baktērijas no dažādām sava ķermeņa zonām. Pēc sarunas ar zinātnieku mēs nospriedām, ka, iespējams, precīzākais Enijas novārījums būtu 10 procenti atslēgas kaula, 30 procenti paduses, 40 procenti bikini zonas un tā tālāk, un dažreiz es pētniekiem no citām laboratorijām ļauju paostīt savus smaržu paraugus. Ir interesanti uzzināt, kā ķermeņa smaržu uztver bez paša ķermeņa klātbūtnes. Es esmu saņēmusi tādas atbildes kā "smaržo pēc ziediem", "pēc vistas gaļas", "pēc kukurūzu pārslām", "pēc ceptas liellopu maltās gaļas".
(Laughter)
(Smiekli)
At the same time, I cultivate a set of carnivorous plants for their ability to emit fleshlike odors to attract prey, in an attempt to kind of create this symbiotic relationship between my bacteria and this organism. And as it so happens, I'm at MIT and I'm in a bar, and I was talking to a scientist who happens to be a chemist and a plant scientist, and I was telling him about my project, and he was like, "Well, this sounds like botany for lonely women."
Tai pat laikā es audzēju augus-kukaiņēdājus, jo tie medījuma pievilināšanai spēj izplatīt miesai līdzīgu smaržu. Un es mēģinu izveidot savstarpējas attiecības starp savām baktērijām un šiem augiem. Un, kā gadījās, kā ne, es <i>MIT</i> bārā sastapu kādu zinātnieku, kurš ir ķīmiķis, turklāt vēl augu ķīmiķis. Es viņam izstāstīju par savu projektu, un viņš teica: "Tas jau izklausās pēc botānikas vientuļām sievietēm."
(Laughter)
(Smiekli)
Unperturbed, I said, "OK." I challenged him. "Can we engineer a plant that can love me back?" And for some reason, he was like, "Sure, why not?"
Nesatricināta es teicu: "Var jau būt." Es izaicināju viņu šādi: "Vai mēs varam uzkonstruēt augu, kas sniedz man pretmīlu?" Un nez kāpēc viņš atbildēja: "Jā, kāpēc gan ne."
So we started with, can we get a plant to grow towards me like I was the sun? And so we're looking at mechanisms in plants such as phototropism, which causes the plant to grow towards the sun by producing hormones like auxin, which causes cell elongation on the shady side. And right now I'm creating a set of lipsticks that are infused with these chemicals that allow me to interact with a plant on its own chemical signatures -- lipsticks that cause plants to grow where I kiss it, plants that blossom where I kiss the bloom.
Tā nu mēs sākām ar to, vai augs varētu tiekties pēc manis, it kā es būtu saule. Un tā nu mēs pētām augu mehānismus, ko sauc par fototropismu, kas augiem liek tiekties pret sauli, izdalot tādus hormonus kā auksīnu, kas izraisa šūnu pagarināšanos ēnas pusē. Un pašlaik es veidoju lūpu pomādes, kurām piejauktas vielas, kas ļauj mijiedarboties ar augu, izmantojot tā ķīmiskās īpašības. Šī lūpu pomāde liks tam augt turp, kur es to noskūpstu, vai uzziedēt tur, kur es noskūpstu tā pumpuru.
And through these projects, I'm asking questions like, how do we define nature? How do we define nature when we can reengineer its properties, and when should we do it? Should we do it for profit, for utility? Can we do it for emotional ends? Can biotechnology be used to create work as moving as music? What are the thresholds between science and its ability to shape our emotional landscape?
Un caur šiem projektiem es uzdodu jautājumus – kā mēs definējam dabu? Kā mēs definējam dabu, ja spējam inženieriski mainīt tās īpašības, un kad mums tas būtu jādara? Vai mums tas būtu jādara peļņas vai noderīguma vārdā? Vai varam to darīt emocionālu mērķu vadīti? Vai biotehnoloģisks veidojums var būt tikpat aizkustinošs kā mūzika? Kādi šķēršļi pastāv tam, lai zinātne spētu veidot mūsu emocionālo ainavu?
It's a famous design mantra that form follows function. Well, now, wedged somewhere between science, design and art I get to ask, what if fiction informs fact? What kind of R&D lab would that look like and what kind of questions would we ask together?
Vispārzināma dizaina mantra ir, ka forma seko funkcijai. Atrodoties kaut kur starp zinātni, dizainu un mākslu, es bieži jautāju: "Un ja nu fantāzija rosina īstenību?" Kā izskatītos šāda izpētes laboratorija, un kādus jautājumus mēs kopīgi uzdotu?
We often look to technology as the answer, but as an artist and designer, I like to ask, but what is the question?
Mēs bieži raugāmies uz tehnoloģiju kā atbildi, bet es kā māksliniece un dizainere mēdzu jautāt: "Bet kāds ir jautājums?"
Thank you.
Paldies.
(Applause)
(Aplausi)