Όταν έφτασα στο Κίεβο, την 1η Φεβρουαρίου φέτος, η Πλατεία Ανεξαρτησίας ήταν υπό πολιορκία, περικυκλωμένη από την προσκείμενη στην κυβέρνηση αστυνομία. Οι διαδηλωτές που είχαν καταλάβει τη Μαϊντάν, όπως είναι γνωστή η πλατεία, ετοιμάζονταν για μάχη, συσσωρεύοντας αυτοσχέδια όπλα και φτιάχνοντας μαζικά αυτοσχέδια αλεξίσφαιρα γιλέκα. Οι κινητοποιήσεις της Euromaidan άρχισαν ειρηνικά στα τέλη του 2013, όταν ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς απέρριψε μια ευρύτερη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τέθηκε υπέρ της σύσφιξης των σχέσεων με τη Ρωσία. Σε απάντηση, δεκάδες χιλιάδες δυσαρεστημένων πολιτών συνέρρευσαν στο κέντρο του Κιέβου για να διαμαρτυρηθούν κατά της υποταγής.
When I arrived in Kiev, on February 1 this year, Independence Square was under siege, surrounded by police loyal to the government. The protesters who occupied Maidan, as the square is known, prepared for battle, stockpiling homemade weapons and mass-producing improvised body armor. The Euromaidan protests began peacefully at the end of 2013, after the president of Ukraine, Viktor Yanukovych, rejected a far-reaching accord with the European Union in favor of stronger ties with Russia. In response, tens of thousands of dissatisfied citizens poured into central Kiev to demonstrate against this allegiance.
Καθώς οι μήνες περνούσαν, οι συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και πολιτών εντείνονταν. Έστησα ένα πρόχειρο στούντιο φωτογράφισης κοντά στα οδοφράγματα της οδού Χρουσέφσκι. Εκεί φωτογράφιζα τους μαχητές μπροστά από μια μαύρη κουρτίνα, μια κουρτίνα που κάλυπτε το πολύ γοητευτικό και έντονο σκηνικό από φωτιά, πάγο και καπνό. Για να μπορέσω να διηγηθώ τις ξεχωριστές ανθρώπινες ιστορίες εδώ, ένιωσα ότι έπρεπε να αφαιρέσω το δραματικό σκηνικό που ήταν πλέον τόσο γνωστό και ανιαρό λόγω των μέσων ενημέρωσης. Αυτό που ζούσα δεν ήταν μόνο ειδήσεις αλλά και ιστορία. Μόλις το συνειδητοποίησα, απαλλάχθηκα από τους κανόνες του συμβατικού φωτορεπορτάζ των εφημερίδων και των περιοδικών. Ο Όλεγκ, ο Βασίλι και ο Μάξιμ ήταν απλοί καθημερινοί άνθρωποι, με απλές ζωές από απλές πόλεις. Αλλά οι περίτεχνες φορεσιές που είχαν φορέσει ήταν αρκετά ασυνήθιστες. Χρησιμοποιώ τη λέξη «φορεσιά» επειδή δεν ήταν ρούχα που τους είχαν δοθεί ή συντονίζονταν από κάποιον. Ήταν αυτοσχέδιες στολές φτιαγμένες από στρατιωτικό εξοπλισμό που είχε αποσυρθεί, διαφορετικές στρατιωτικές φόρμες αγγαρείας και λάφυρα από την αστυνομία. Μου κίνησε το ενδιαφέρον ο τρόπος που επέλεγαν να παρουσιάζονται, αυτή η εξωστρεφής έκφραση ανδρισμού, το ιδεώδες του μαχητή.
As the months passed, confrontations between police and civilians intensified. I set up a makeshift portrait studio by the barricades on Hrushevsky Street. There, I photographed the fighters against a black curtain, a curtain that obscured the highly seductive and visual backdrop of fire, ice and smoke. In order to tell the individual human stories here, I felt that I needed to remove the dramatic visuals that had become so familiar and repetitive within the mainstream media. What I was witnessing was not only news, but also history. With this realization, I was free from the photojournalistic conventions of the newspaper and the magazine. Oleg, Vasiliy and Maxim were all ordinary men, with ordinary lives from ordinary towns. But the elaborate costumes that they had bedecked themselves in were quite extraordinary. I say the word "costume" because these were not clothes that had been issued or coordinated by anyone. They were improvised uniforms made up of decommissioned military equipment, irregular combat fatigues and trophies taken from the police. I became interested in the way they were choosing to represent themselves, this outward expression of masculinity, the ideal of the warrior.
Δούλευα αργά, χρησιμοποιώντας μια αναλογική φωτογραφική μηχανή με χειροκίνητο ζουμ και φορητό φωτόμετρο. Η διαδικασία είναι παραδοσιακή. Μου δίνει χρόνο να μιλήσω με τον καθένα και να τους κοιτάξω με ησυχία, ενώ αυτοί με κοίταζαν.
I worked slowly, using an analog film camera with a manual focusing loop and a handheld light meter. The process is old-fashioned. It gives me time to speak with each person and to look at them, in silence, while they look back at me.
Η αυξανόμενη ένταση κορυφώθηκε τη χειρότερη ημέρα της βίας, την 20η Φεβρουαρίου, που έγινε γνωστή ως Ματωμένη Πέμπτη. Κυβερνητικοί ελεύθεροι σκοπευτές, άρχισαν να βάλλουν κατά πολιτών και διαδηλωτών στην οδό Ινστιτούτσκαγια. Πολλοί σκοτώθηκαν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Η ρεσεψιόν του ξενοδοχείου Ουκρανία έγινε προσωρινό νεκροτομείο. Υπήρχαν σειρές πτωμάτων στους δρόμους. Και τα πεζοδρόμια ήταν βαμμένα με αίμα. Την επόμενη ημέρα ο πρόεδρος Γιανουκόβιτς εγκατέλειψε την Ουκρανία. Συνολικά, τρεις μήνες αναταραχών είχε ως αποτέλεσμα πάνω από 120 επιβεβαιωμένους νεκρούς και πολλούς περισσότερους αγνοούμενους. Η ιστορία εκτυλισσόταν γρήγορα αλλά οι εορτασμοί ήταν αδιόρατοι στη Μαϊντάν.
Rising tensions culminated in the worst day of violence on February 20, which became known as Bloody Thursday. Snipers, loyal to the government, started firing on the civilians and protesters on Institutskaya Street. Many were killed in a very short space of time. The reception of the Hotel Ukraine became a makeshift morgue. There were lines of bodies laid in the street. And there was blood all over the pavements. The following day, President Yanukovych fled Ukraine. In all, three months of protests resulted in more than 120 confirmed dead and many more missing. History unfolded quickly, but celebration remained elusive in Maidan.
Καθώς οι ημέρες περνούσαν στην κεντρική πλατεία του Κιέβου, τα πλήθη των ένοπλων μαχητών συνόδευαν δεκάδες χιλιάδες απλοί πολίτες, γεμίζοντας τους δρόμους ως μια πράξη συλλογικού θρήνου. Πολλές ήταν γυναίκες που συχνά έφεραν λουλούδια που εναπόθεταν ως ένδειξη σεβασμού προς τους νεκρούς. Έρχονταν κάθε μέρα και κάλυψαν την πλατεία με εκατομμύρια λουλούδια. Η θλίψη είχε σκεπάσει τη Μαϊντάν. Υπήρχε σιγή και μπορούσαν να ακούσω τα πουλιά να κελαηδούν. Δεν τα είχα ακούσει νωρίτερα.
As the days passed in Kiev's central square, streams of armed fighters were joined by tens of thousands of ordinary people, filling the streets in an act of collective mourning. Many were women who often carried flowers that they had brought to lay as marks of respect for the dead. They came day after day and they covered the square with millions of flowers. Sadness enveloped Maidan. It was quiet and I could hear the birds singing. I hadn't heard that before.
Σταματούσα τις γυναίκες καθώς πλησίαζαν τα οδοφράγματα για να καταθέσουν φόρο τιμής και ζητούσα να τις φωτογραφίσω. Οι περισσότερες έκλαιγαν όταν τις φωτογράφιζα. Την πρώτη ημέρα, η βοηθός μου, η Εμινέ, και εγώ κλαίγαμε μαζί με σχεδόν κάθε γυναίκα που έμπαινε στο στούντιό μας. Ήταν αισθητή η απουσία των γυναικών έως εκείνη τη στιγμή. Και τα χρώματα από τα παστέλ πανωφόρια τους, και τις γυαλιστερές τσάντες τους, και τα μπουκέτα από κόκκινα γαρύφαλλα, λευκές τουλίπες και κίτρινα τριαντάφυλλα που κρατούσαν ζωντάνευαν τη μουντή πλατεία και τους μπαρουτοκαπνισμένους άνδρες που στρατοπέδευαν εκεί.
I stopped women as they approached the barricades to lay their tributes and asked to make their picture. Most women cried when I photographed them. On the first day, my fixer, Emine, and I cried with almost every woman who visited our studio. There had been such a noticeable absence of women up until that point. And the color of their pastel coats, their shiny handbags, and the bunches of red carnations, white tulips and yellow roses that they carried jarred with the blackened square and the blackened men who were encamped there.
Είναι σαφές ότι αυτά τα δύο είδη φωτογραφιών αλληλοεξηγούνται. Αφορούν γυναίκες και άνδρες και το τι είμαστε, αφορούν, όχι την εμφάνιση, αλλά το πώς είμαστε φτιαγμένοι. Μιλούν για το διαφορετικό ρόλο κάθε φύλου στις συγκρούσεις, όχι μόνο στη Μαϊντάν, ούτε μόνο στην Ουκρανία. Οι άνδρες πολεμούν στους περισσότερους πολέμους και οι γυναίκες τους θρηνούν. Εάν οι άνδρες επιδεικνύουν το ιδανικό του πολεμιστή, τότε οι γυναίκες δείχνουν τις συνέπειες τόσης βίας.
It is clear to me that these two sets of pictures don't make much sense without the other. They are about men and women and the way we are -- not the way we look, but the way we are. They speak about different gender roles in conflict, not only in Maidan, and not only in Ukraine. Men fight most wars and women mourn them. If the men showed the ideal of the warrior, then the women showed the implications of such violence.
Όταν τράβηξα αυτές τις φωτογραφίες, πίστευα ότι κατέγραφα τη λήξη των εχθροπραξιών στην Ουκρανία. Αλλά τώρα συνειδητοποιώ ότι είναι αρχείο καταγραφής της έναρξης. Σήμερα, ο αριθμός των νεκρών ανέρχεται σε περίπου 3.000, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες έχουν εκδιωχθεί. Ήμουν ξανά στην Ουκρανία πριν έξι εβδομάδες. Στην πλατεία Μαϊντάν, τα οδοφράγματα είχαν διαλυθεί, και είχαν αντικατασταθεί οι κυβόλιθοι που ξηλώθηκαν στις οδομαχίες, έτσι έχει αποκατασταθεί η καλή κυκλοφορία μέσα από την πλατεία. Οι μαχητές, οι γυναίκες και τα λουλούδια έχουν φύγει. Μια διαφημιστική γιγαντοαφίσα με χήνες που πετάνε πάνω από σιτοβολώνα καλύπτει τον καμένο σκελετό του κτιρίου της εργατικής ομοσπονδίας και διακηρύσσει: «Δόξα στην Ουκρανία. Δόξα στους ήρωες». Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)
When I made these pictures, I believed that I was documenting the end of violent events in Ukraine. But now I understand that it is a record of the beginning. Today, the death toll stands around 3,000, while hundreds of thousands have been displaced. I was in Ukraine again six weeks ago. In Maidan, the barricades have been dismantled, and the paving stones which were used as weapons during the protests replaced, so that traffic flows freely through the center of the square. The fighters, the women and the flowers are gone. A huge billboard depicting geese flying over a wheat field covers the burned-out shell of the trade union's building and proclaims, "Glory to Ukraine. Glory to heroes." Thank you. (Applause).