I want to die at sunset. I want to watch the sky change and turn orange and pink and purple as day dies into night. I want to hear the wind fluttering through the leaves and smell very faintly, nag champa amber incense, but very faintly, because scent can be tough on a dying body. I want to die with socks on my feet because I get cold. And if I die with a bra on, I'm coming to haunt everybody.
Tôi muốn ra đi vào lúc hoàng hôn. Tôi muốn ngắm nhìn bầu trời chuyển sang màu hồng, cam, tím khi bầu trời chìm vào màn đêm. Tôi muốn nghe tiếng gió rung rinh qua các kẽ lá, và ngửi mùi hương hổ phách nag champa nhè nhẹ, rất nhẹ thôi vì mùi hương này có thể khó ngửi với người đang hấp hối. Tôi muốn đi tất khi tôi ra đi vì tôi không muốn bị lạnh. Và nếu lúc ra đi mà còn mặc áo ngực thì tôi sẽ ám mấy người đấy.
(Laughter)
(cười)
I will terrorize you and that is a threat, OK?
Tôi sẽ khủng bố các bạn đó, đây là một lời đe dọa đó, hiểu chứ?
I want to die in my own bed, at my own home, with my loved ones nearby who are talking amongst themselves and comforting each other for this very big thing that's about to happen in their lives. I want to die with all my affairs in order so my loved ones have nothing to worry about but their grief after I die. I want to die empty, devoid of all of the skill, gift, talent and light that I carry in this body and satiated, full of the richness of this one unique human ride. And when my loved ones notice that I have released my last breath, I want them to clap. I want them to clap because I died well, but I died well only because I lived well.
Tôi muốn ra đi trên chiếc giường ở nhà tôi, với những người thân yêu kề bên những người sẽ nói chuyện và tự an ủi nhau khi đại sự như thế này xảy ra. Tôi muốn ra đi khi mọi chuyện đã ổn thỏa để những người thân yêu không phải bận tâm điều gì ngoài buồn đau sau khi tôi ra đi. Tôi muốn ra đi tay không, mà không mang theo bất kì kĩ năng, năng khiếu, tài năng hay ánh sáng nào trong cơ thể này và cảm thấy thỏa mãn với một hành trình con người đầy phong phú này. Và khi những người thân yêu của tôi nhận ra tôi đã trút ra hơi thở cuối cùng, tôi muốn họ vỗ tay. Tôi muốn họ vỗ tay vì tôi đã ra đi thanh thản, nhưng tôi chỉ ra đi thanh thản khi đã sống một đời đẹp đẽ.
Now, will it happen this way? Probably not. Realistically, I mean, even with all this rah-rah death talk I talk, I'm probably going to go kicking and screaming.
Liệu chuyện này có xảy ra? Có lẽ không. Thực tế, dù có nói về cái chết một cách nhiệt tình thế này, đến lúc đó, chắc vẫn đấm đá, la hét.
(Laughter)
(Cười)
Unless we choose, the date, place, manner and time of our death will remain a mystery. Then why think about it at all? Death creates context for our lives. My entire life is leading up until that point. How we die creates the period at the end of the sentence, but it is the period that makes it a sentence at all.
Trừ khi ta được chọn, ngày tháng, địa điểm, cách thức và giờ mất của ta luôn là một ẩn sổ. Nhưng sao phải nghĩ về cái chết chứ? Cái chết tạo nên bối cảnh cho cuộc sống của ta. Cuộc đời tôi rồi sẽ đi đến giây phút đó. Và cách ta ra đi sẽ đặt dấu chấm hết ở cuối câu đó, nhưng đó là một dấu chấm để tạo thành một câu hoàn chỉnh.
Imagine for a moment your 847th birthday. OK, try. I mean, you're probably pushing 30, 40, 50, 60, 70 in this room. Imagine 847 of them. So you’re sitting there and your body is raggedy. Because unless they cure aging, I promise you, you do not want to be immortal. I promise, you're going to be begging for death. So it's your 847th birthday. Here they come with a cake. No candles on it, because it would burn the house down. And now here they come, singing that same tired song. "Happy birthday to you," you would be so over it. And if it was a Stevie Wonder version, that song is already 45 minutes long, you'd be extra over it.
Hãy thử tưởng tượng một khoảng khắc trong sinh nhật lần thứ 847 của bạn. Ok, hãy thử xem nào. Có lẽ bạn đang tiến tới lần sinh nhật thứ 30, 40, 50, 60, 70. Hãy tưởng tượng 847 lần sinh nhật. Bạn ngồi đó với thân hình tả tơi. Bởi nếu không có cách trị lão hóa, tôi thề các bạn sẽ không muốn bất tử đâu. Tôi thề các bạn sẽ cầu xin được chết đi. Vào sinh nhật lần thứ 847, bạn có một chiếc bánh không có nến, vì nếu có chúng sẽ thiêu rụi cả nhà. Và họ hát lại bài bài hát cũ rích “Chúc mừng sinh nhật”, và bạn sẽ thấy thật nhàm chán. Và nếu đó là bản của Stevie Wonder, bài hát đó sẽ dài tận 45 phút, và bạn sẽ càng cảm thấy chán.
(Laughter)
(Cười)
Nobody wants that. We count birthdays now because they're finite. They're special. They mark the passage of time, and one day, we won't have any more time. And I find that to be a really useful fact. I think it's healthy for us to think about our death.
Chả ai muốn thế. Chúng ta mừng sinh nhật là vì chúng có hạn, vì chúng đặc biệt, là vì chúng ghi dấu dòng thời gian mà một ngày nào đó chúng ta sẽ không còn nữa. Tôi nghĩ đó là một sự thật hữu ích. Tôi nghĩ việc suy ngẫm về cái chết không xấu.
And you might say, of course I do, because I'm a death doula. I wanted us to embrace thinking about our mortality. I spend a lot of time thinking about, talking about, helping people prepare and teaching death doulas. Death doulas offer non-medical and holistic care for the dying person, the circle of support and the community through the process.
Có lẽ các bạn nghĩ tôi nói vậy vì tôi là bà đỡ của thần chết. Tôi muốn chúng ta tôn vinh việc suy ngẫm về cái chết. Tôi dành rất nhiều thời gian ngẫm nghĩ, nói chuyện và giúp đỡ người khác chuẩn bị, và dạy những hộ sinh tử thần. Những hộ sinh tử thần cung cấp dịch vụ chăm sóc phi y tế toàn diện, vòng tròn hỗ trợ và cộng đồng cho người sắp lâm chung.
I want to acknowledge first what a privilege it is for people to be able to know about and afford and hire a death doula. We're working on it. And next, what a privilege it is for me to even be able to imagine my own death. It says that I have a sense of safety. My basic bodily needs are met. And I have safety in my body, my mind and in my life, even despite the skin I wear.
Tôi muốn thừa nhận việc biết đến dịch vụ và thuê được dịch vụ hộ sinh tử thần là một đặc quyền. Chúng tôi đang làm thế. Và việc có thể tự tưởng tượng về cái chết của mình cũng là một đặc quyền. Nó nói rằng tôi có một cảm giác an toàn. Những nhu cầu cơ thể cơ bản được đáp ứng. Và tôi cảm thấy an toàn từ trong cơ thể, tâm trí và trong cuộc đời tôi, dù tôi có màu da thế này.
That wasn't always the case. I came to this work by serendipity, by circumstance, but mostly by necessity. A little over ten years ago, I was practicing law at the Legal Aid Foundation of Los Angeles, and I grew depressed. Not like, "Oh my God, I'm so depressed," but like, for real depressed, like, "can't get out of bed" depressed, "can't shower" depressed, can't find hope, "can find a smile, but can't really find joy," type of depressed. I took a medical leave of absence, so I went to Cuba, and I met a woman there, a fellow traveler on the bus, who had uterine cancer. We spent the 14-hour bus ride talking about her life and also her death. And it was a highly illuminating conversation. I heard firsthand how hard it was for her to even be able to talk about her fears around mortality and her disease because people censored their own discomfort with mortality rather than make space for her. I took the invitation, however, to think about my mortality and looked at my life from the perspective of my death for the very first time. And it was grim, I did not like what I saw. I noticed then that I had to live life on my own terms because I was the only one who was going to have to contend with all the choices that I'd made at my death.
Không phải lúc nào cũng vậy. Tôi đến với công việc này vì một sự tình cờ, vì hoàn cảnh, nhưng chủ yếu vì nhu cầu. Khoảng mười năm về trước, tôi đang hành nghề luật ở tổ chức Hỗ trợ Pháp lý Los Angeles, và tôi bị trầm cảm. Không phải kiểu, “Ôi, tôi rất trầm cảm” mà trầm cảm thực sự kiểu không thể dậy khỏi giường, không thể đi tắm, không thể tìm thấy hy vọng, có thể cười nhưng không thể tìm thấy niềm vui kiểu trầm cảm vậy đó. Và tôi xin nghỉ ốm và đến Cuba, và gặp một người phụ nữ ở đó, cô ấy bị ung thư tử cung cũng đi chuyến xe buýt đó. Chúng tôi ngồi trên xe buýt 14 tiếng nói về cuộc đời và cái chết của cô ấy. Và đó là cuộc trò chuyện khai sáng cho tôi rất nhiều. Cô ấy trực tiếp kể cho tôi rằng, đối với cô ấy, việc có thể nói về nỗi sợ cái chết và bệnh tật khó khăn như thế nào, vì mọi người che dấu đi sự phiền muộn của họ về chuyện sinh tử hơn là tạo không gian cho cô ấy. Tuy nhiên, tôi cũng nhân cơ hội đó suy ngẫm về cái chết của mình và lần đầu tiên tôi nhìn cuộc đời từ góc độ sinh tử. Nó nghiệt ngã, tôi không thích thứ mình nhìn thấy. Và lúc đó tôi nhận ra, tôi phải sống cuộc sống theo cách riêng của tôi vì tôi là người duy nhất sẽ phải tranh luận với mọi sự lựa chọn khi tôi ra đi.
Not long after I came back from Cuba, my brother-in-law, Peter Saint John, became ill. And not too long after that, they couldn't cure him anymore. So I went to New York, where he and my sister and my niece were, and along with Peter's family and my family and his friends, we ushered him to the end of his life.
Không lâu sau khi tôi trở về từ Cuba, Peter Saint John, anh rể của tôi, mắc bệnh. Và không lâu sau đó, anh ấy không chữa trị được nữa. Và tôi đến New York, chỗ của chị gái, anh rể và cháu gái của tôi, và cùng với gia đình, bạn bè của Peter và gia đình tôi, chúng tôi đưa cậu ấy về nơi chín suối.
Being present for Peter's death is one of the greatest gifts I've ever been given. Not only did I get to care for somebody who I loved so dearly, but it also grew my capacity for compassion. I knew, intellectually, that there were thousands of other people that were walking through the same thing at the same time. And it also hinted at the things that I've been talking about in Cuba. Everybody was uncomfortable with the fact that he was going to die, even the medical care team. I knew that there should be somebody, somebody who was there, somebody who could be with us to walk alongside us. Somebody who could listen to us, offer resources, hold our hands, hold our hearts, bear witness to our pain, help us sort through information, tell us that we were doing the best that we could with the worst that we were dealt. But I couldn't find anybody. So I became that someone for other people.
Có mặt khi Peter ra đi là món quà tuyệt nhất tôi từng nhận được. Tôi không chỉ có cơ hội được quan tâm người tôi rất yêu quý, lòng trắc ẩn của tôi cũng lớn dần lên. Bằng trí tuệ, tôi biết được rằng cũng có hàng nghìn người khác cũng đang phải trải qua điều tương tự. Và nó cũng ám chỉ tới những điều mà tôi luôn nói về khi ở Cuba. Mọi người cảm thấy phiền lòng vì chuyện Peter sắp ra đi, kể cả đội ngũ chăm sóc y tế. Và tôi biết rằng nên có một ai đó, một người nào đó ở đó với chúng tôi và đồng hành cùng chúng tôi. Một người nào đó có thể lắng nghe chúng tôi, cho chúng tôi nguồn lực, nắm lấy tay, ôm lấy trái tim chúng tôi, chứng kiến nỗi đau, giúp chúng tôi sắp xếp thông tin, và nói rằng chúng tôi đang làm tốt nhất có thể khi trải qua những điều tồi tệ nhất. Nhưng không có một ai cả. Tôi đã trở thành ‘người đó’ cho người khác.
I sit deep in the trench with folks as they prepare for death. There's no fixing or saving anything because there's no fixing or saving grief or death. It just is, I meet people where they are at. My goal is to help them answer the question: "What must I do to be at peace with myself so that I may live presently and die gracefully, holding both at the same time?"
Và tôi ở cùng họ những lúc khó khăn khi họ chuẩn bị ra đi. Tôi không cứu chữa gì cả, vì không thể cứu chữa cái chết hay cứu vớt nỗi đau. Tôi chỉ đơn giản là đến gặp họ. Mục tiêu của tôi là giúp họ trả lời câu hỏi: “Tôi cần làm gì để cảm thấy thanh thản để tôi có thể sống cho hiện tại và ra đi một cách đẹp đẽ, và có hai thứ cùng lúc?
When I'm thinking about my present life from the vantage point of my graceful death, I can see very clearly who I want to be, how I want to spend my time and what of me I'll leave behind. It allows me to consciously curate my life right now and also figure out my little "whys" right now. Because what are we waiting for, anyway? Like, death?
Và khi tôi nghĩ về cuộc sống hiện tại, khi nhìn từ góc nhìn lợi thế của cái chết, tôi biết chính xác tôi muốn trở thành ai, tôi muốn sống như thế nào, và tôi muốn để lại điều gì. Điều đó cho phép tôi quản lý cuộc sống một cách có ý thức từ ngay bây giờ và giúp tôi nhận ra những lý do tại sao. Vì ta rốt cuộc đang chờ đợi điều gì cơ chứ? Cái chết ư?
I used to think dying people had it all figured out, though. I used to think that they'd lay there with their hands like this because we all know this is like, universal dying person pose. So they'd lay there with their hands like this, and there'd be a little glimmer in their eye, they'd be like, "Oh, yes, finally, it all makes sense." Turns out it's not like that at all, it doesn't look like that. Hollywood has lied to us, we know that already. Cinderella was unconscionable, but this is just flagrant. It's not like that at all. It's way too much work to be doing while you're dying. So it doesn't look like that, there's no secret, there's nothing magically you'll find out then. This is it, there's nothing to figure out, no big secret at all. Many of my clients also reached the end of their lives wishing that they had more time. But I'm always curious, more time for what? What else would they do with the time that they had? It's rarely to go see Machu Picchu, OK, I'll tell you that.
Tôi từng nghĩ người hấp hối đã tính toán rồi. Tôi từng nghĩ họ sẽ nằm đó và đặt tay như này, vì ai cũng biết đây là tư thế của người đang hấp hối. Và họ sẽ đặt tay ở đó như vậy, và mắt họ có chút lấp lánh, và họ kiểu, “ồ, cuối cùng, mọi thứ đều có lý cả“. Nhưng hóa ra, mọi chuyện không hề như vậy. Ta đã biết rằng Hollywood đã lừa dối ta. Chuyện Cinderella thật vô lý, nhưng nó trắng trợn vậy đấy. Mọi chuyện không phải vậy. Khi sắp lâm chung, bạn có rất nhiều thứ phải làm. Nhưng không như vậy, bạn sẽ không tìm thấy bí mật hay điều kì diệu gì đâu. Vậy đấy, sẽ chẳng tìm thấy gì, vì chẳng có bí mật lớn nào. Rất nhiều khách hàng của tôi đến cuối đời ước có nhiều thời gian hơn. Tôi tò mò nhiều thời gian hơn để làm gì? Nếu có nhiều thời gian hơn, họ sẽ làm gì? Tôi nói cho các bạn, hiếm khi họ muốn đi thăm tàn tích Machu Picchu, Tôi kể một câu chuyện được chứ?
Can I tell you a story? OK, so this client is a composite, very many clients shoved together because as juicy as their stories are, it's not my responsibility or job to tell them. So this is many clients together, and I find that it's an easy composite to make because it's universally applicable. This applies whether or not somebody has worked their entire life or sits on a big trust fund or works three jobs to keep the lights on. You might find bits of yourself in this story. This client is somebody who had a decent amount of privilege, but not without adversity, of course, because she's human. She had a great job, great career, had been a real trailblazer. Kids who she loved, who she was proud of, good friends, traveled a bunch, did a bunch of great things in her life, had plenty of romance and love. She was doing OK. The girl who had everything.
Ok, và khách hàng này là kết hợp, của rất nhiều khách hàng khác, vì dù câu chuyện của họ có lý thú thế nào, tôi không có trách nhiệm phải kể chúng. Đây là nhiều khách hàng gộp lại, và tôi thấy kết hợp câu chuyện của họ rất dễ dàng vì chúng có thể áp dụng khắp nơi. Nó có thể áp dụng cho mọi người dù họ có phải đã làm việc cả cuộc đời họ, dù họ có một quỹ ủy thác lớn, hay làm một lúc ba công việc để duy trì cuộc sống. Bạn có thể thoáng thấy mình trong câu chuyện này. Và vị khách hàng này có rất nhiều đặc quyền, có khó khăn riêng, vì cô ấy cũng là con người. Cô ấy có một công việc, sự nghiệp rất tốt, cô ấy là một người tiên phong thực thụ. Cô có con cái mà cô yêu thương và thấy tự hào, Cô có nhiều bạn tốt, và đi du lịch rất nhiều, làm nhiều điều tuyệt vời và nhiều tình yêu lãng mạn. Cô ấy ổn. Cô có mọi thứ.
And then came a plot twist. That plot twist was an aggressive bone cancer that was likely going to kill her. And with that plot twist came a sense of pointlessness to her life. She couldn’t figure out what she’d been doing for the past 60-odd years because she'd been so busy doing. While she was healthy, it was about the next career milestone or what's happening with the kids next or the next trip. When she was sick, more of the same. Next doctor's appointment, next scan, next medication. She was so busy distracting herself from like, the difficulty that she found in her life, staying out of her body so that she didn't have to be present with what was going on. It was always out there, she was always looking out there. But death was coming to remind her that she had no more "out theres." That it was always only right here, where there is nothing at all to do but simply to be.
Và rồi mọi thứ bị đảo lộn. Cô bị ung thư xương ác tính và nó sẽ giết chết cô ấy. Cú đảo lộn này khiến cô cảm thấy cuộc sống vô nghĩa. Cô ấy không biết mình đã làm gì trong 60 năm lẻ cuộc đời, vì cô quá bận bịu. Khi còn khỏe mạnh, cô luôn nghĩ về cột mốc sự nghiệp, tương lai con cái hay chuyến đi tiếp theo. Khi mắc bệnh, cô làm vậy nhiều hơn. Buổi hẹn khám, scan hay những toa thuốc tiếp theo. Cô quá bận bịu để không tập trung vào những khó khăn trong cuộc đời, thoát li cơ thể để không phải đối mặt với những gì đang xảy ra. Cô luôn nhìn ra ngoài đó, nhưng thần chết đến nhắc nhở cô, cô không còn ‘ngoài đó’ nào nữa. Rằng hắn sẽ chỉ luôn ở đây, không làm gì cả mà chỉ chờ ở đó.
We zoomed out on her life to look at what she enjoyed, to see where she placed value, because from there we can figure out where we place meaning. And it turns out it wasn't about the kids or the work or the money. It was about the little things. Her hands in the soil. Her garden. Building a fire, reading books and food. She loved to eat, but she had dieted most of her adult life. The sound at all familiar to anybody? OK, if it does, this is for you, OK? If you take nothing away, hear this: you are going to die, so please eat the cake. Eat the cake, order the dessert, eat the french fries, eat the brownies. Eat everything you want to, just eat it, because you're going to die. One day, you won't be able to anymore.
Chúng tôi phóng to cuộc sống của cô, để xem cô thích gì, trân trọng điều gì, từ đó chúng tôi có thể biết nên đặt ý nghĩa sống vào đâu. Hóa ra, nó không liên quan đến con cái, công việc hay tiền bạc, mà là những thứ nhỏ nhặt. Khi bàn tay cô ấy lấm bùn đất. Khu vườn của cô ấy. Nhóm lửa, đọc sách, thức ăn. Cô thích ăn uống, nhưng khi trưởng thành cô hầu hết chỉ ăn kiêng. Có ai thấy chuyện này quen quen không? Nếu có thì câu chuyện này dành cho bạn, Còn nếu không, hãy nghe này Bạn rồi sẽ không còn nữa, vậy nên hãy ăn bánh đi. Hãy ăn bánh, hãy gọi điểm tâm, ăn khoai tây chiên, ăn bánh brownie. Cứ ăn thứ mà bạn muốn, vì bạn rồi cũng sẽ không còn nữa. Một ngày nào đó, bạn sẽ không ăn được nữa.
At this point in her disease process, chemotherapy had ravaged her taste buds, so she had to rely on her sense of smell to get pleasure out of eating. And she ate. She did it as much as she could because she knew she wouldn't be able to for much longer. She ate as much as cancer would allow, and when her body could no longer process food, we placed her favorite passion fruit soufflé right on her lip, and she would lick it and smile. She lived more in the last eight months or so of her life with the help of hospice than she had before. She was finally present, at home in her body, delighting in the richness of the sensory experience we have by virtue of these fantastical bodies that we will die in. These bodies that we will die in.
Đến giai đoạn bệnh này, hóa trị đã tàn phá vị giác của cô ấy, nên cô ấy phải dựa vào khứu giác để thưởng thức thức ăn. Và cô ấy ăn. Cô ấy ăn nhiều nhất có thể vì cô biết cô sớm sẽ không ăn được nữa. Cô ăn rất nhiều trong phạm vi cho phép, và khi cơ thể không tiêu hóa thức ăn được nữa, chúng tôi đặt bánh souffle chanh dây mà cô ấy yêu thích lên môi cô, và cô ấy liếm nó rồi cười. Cô ấy sống đúng nghĩa hơn trong khoảng tám tháng cuối đời với sự hỗ trợ của nhà tế bần. Cô ấy cuối cùng cũng sống cho hiện tại, ở trong cơ thể cô ấy, hân hoan trong những trải nghiệm giác quan phong phú mà ta có nhờ cơ thể tuyệt vời này. Và chúng ta sẽ ra đi trong cơ thể này.
She was also really curious about her legacy. What, if anything, she'd leave behind. But leaving a legacy isn't optional. We're doing it every single day. You're doing it with every smile, every word, every kind word, every harsh word, every action, every inaction, every dollar you spend. You're telling the people who are paying attention exactly who you are, and that is what they'll tell of you when you are gone. At her funeral, despite all of her career accomplishments, nobody talked about any of that. They talked about who she was, nobody cared about what she'd done. When we focus on our productivity, we highlight what we have to do to feel worthy, rather than who we get to be, where worthiness is our birthright and we are human.
Cô ấy cũng tò mò về di sản của mình. Cô ấy có thể để lại những gì. Để lại di sản là chuyện dĩ nhiên. Ta đang làm điều đó mỗi ngày. Bạn đang làm điều này với mỗi nụ cười, với mỗi lời nói tốt đẹp, mỗi lời cay nghiệt, với mỗi hành động, hay mỗi bất động, mỗi đô-la bạn chi tiêu. Bạn đang thể hiện con người bạn với người chú ý đến bạn. Và đó là điều họ nhắc về bạn khi bạn ra đi. Ở tang lễ, chẳng ai nói về những thành tựu mà khách hàng của tôi đạt được mà nói về con người cô ấy, không phải những gì cô đã làm. Khi chúng ta tập trung vào năng suất, ta nhấn mạnh vào những thứ khiến ta phải làm để cảm thấy có giá trị hơn là con người ta, nơi sự xứng đáng là quyền vốn có của ta và chúng ta là con người.
(Applause)
(Tiếng vỗ tay)
We're human. Messily, magically, fantastically, beautifully, briefly, perfectly human. Now humans are meaning-making machines. We can make a story out of anything and make it sound good. So why not then make meaning out of the magic of the mundane? And absolve ourselves of the responsibility of trying to have some grand life purpose? Why not just give ourselves permission to be fully human, to be fallible, to be messy, to be here while we're here? I mean, is nobody else tripping out over the fact that we're on a giant blue rock spinning through space? Y'all don't trip about that, because I do regularly.
Chúng ta là con người. Những con người lộn xộn, kì diệu, tuyệt vời, đẹp đẽ, ngắn ngủi, và hoàn hảo. Con người là những cỗ máy tạo ra ý nghĩa. Chúng ta có thể dựng một câu chuyện hay ho từ bất kì thứ gì. Vậy tại sao chúng ta không dùng phép màu để tạo một ý nghĩa cho một thứ trần tục, giải thoát chúng ta khỏi trách nhiệm, giải thoát ta khỏi việc luôn cố gắng có mục đích sống cao cả? Tại sao ta lại không cho phép mình mắc sai lầm, sống bừa bộn, và tận hưởng hiện tại như một con người thực thụ cơ chứ? Ý tôi là, chẳng lẽ không có ai cảm thấy hoa mắt vì chúng ta đang ở trên một hành tinh đang quay trong không gian sao? Các bạn không vậy ư? Tôi thì thường thấy chóng mặt lắm.
(Laughter)
(Cười)
And then what really trips me out is that while that's going on, we're getting bent out of shape over traffic. Please let the cars merge, OK? Can we agree universally we're going to let people merge? Let them merge, let them merge. Let them merge. It requires nothing of you, just to give them a little bit of time. And in fact, it's probably taking more time off your life by all the high blood pressure when you don't want to let them merge. Just let them in, it'll be fine, everybody's fine, it's OK. Hold life lightly. We've got to hold life really, really lightly. We are all dying. We're all dying.
Điều khiến tôi hoa mắt chính là khi trái đất quay, chúng ta phát điên vì giao thông. Hãy để ô tô nhập làn được không? Chúng ta có thể đồng ý cho mọi người nhập làn được không? Hãy cho họ nhập làn, cho họ nhập làn đi. Cho họ nhập làn đi. Bạn không cần phải làm gì cả, chỉ cần cho họ thêm chút thời gian. Thực tế bạn có thể còn tổn thọ hơn nếu bạn phải tăng huyết áp vì không muốn họ nhập làn. Cứ để họ nhập làn đi, không sao cả. Cứ sống nhẹ nhàng thôi. Chúng ta cứ phải sống nhẹ nhàng. Vì tất cả chúng ta đều sẽ không còn nữa. Ta đều sẽ không còn nữa.
Now I can understand why people maybe don't want to talk about death or think about it. It's uncomfortable. It's sad, it's scary, icky. Acknowledging your death means that you are not the center of the story, and that is disquieting to the very fragile human ego. Acknowledging your mortality also means acknowledging our powerlessness and lack of control we have in life. Also icky. It also means surrendering to the big "I don't knows" of life and also the really big "I don't knows" of "what, if anything, happens after we die?" But since we don't know, why not imagine something absurd, something glorious, something huge? A vision that actually serves you rather than makes you want to recoil in fear. We could.
Bây giờ, tôi có thể hiểu tại sao người ta lại không muốn nói về cái chết hay nghĩ về nó. Vì nó không thoải mái. Vì nó buồn bã, đáng sợ, nhớp nhúa. Thừa nhận cái chết có nghĩa rằng bạn không phải là trọng tâm câu chuyện, và nó gây khó chịu cho cái tôi mỏng manh của con người. Thừa nhận cái chết còn có nghĩa là thừa nhận sự vô lực, sự thiếu kiểm soát của ta trong cuộc sống. Nó rất nhớp nháp. Và nó cũng đồng nghĩa với việc đầu hàng trước những thứ bí ẩn cuộc sống, và những thứ đại bí ẩn về những chuyện sẽ xảy ra khi ta ra đi. Vì chúng ta không biết, tại sao chúng ta lại không tưởng tượng thứ gì đó ngớ ngẩn, thứ gì đó vinh quang, hay thứ gì đó lớn lao? Tầm nhìn đó thật ra sẽ giúp bạn hơn là khiến bạn muốn rút lui trong nỗi sợ. Ta có thể mà.
You want to hear my working theory? It's absurd, OK? And please remember, even though I might kind of look like Miss Cleo, I don't know anything about what happens after we die, alright? This is just an idea, OK. So I'm on my deathbed. On the outside, they are clapping. On the inside -- well, I've hit my death pose, all right? I'm in my death pose. On the inside, I'm starting to feel everything I ever felt in this body, all at the same time. It's all starting to gather up in my body all at the same time. Like that one time I was 11 and I stepped on a frog. I mean, poor frog, and I felt so bad, but I was barefoot, ew, like, I can still feel it squishing up between my toes. Yuck.
Bạn muốn nghe giả thuyết của tôi chứ? Nó rất ngớ ngẩn đấy. Hãy nhớ là dù tôi trông hơi giống Miss Cleo, tôi không biết chuyện gì sẽ xảy ra sau khi chết, được chứ? Đây chỉ là một ý tưởng thôi nhé. Tôi đã ra đi trên giường của tôi. Ở bên ngoài, mọi người đang vỗ tay. Ở trong, tôi đã ở tư thế ra đi, được chứ? Tôi trong tư thế ra đi. Và ở bên trong, tôi cùng một lúc bắt đầu cảm thấy những thứ tôi từng cảm thấy trong cơ thể này. Chúng cùng trào dâng lên trong cơ thể tôi. Như lúc tôi lên 11 tuổi và tôi dẫm lên một con ếch. Tội nghiệp con ếch, tôi cảm thấy rất tệ, nhưng lúc đó tôi đi chân trần, eo ôi, kiểu tôi có thể cảm nhận nó bị bẹp giữa ngón chân tôi. Eo ôi.
(Laughter)
(Cười)
When you bite into an orange and the juice squirts into your mouth, and then there's the little bite in your jaw, there's a little bite in your jaw because it's sour. Or when you first bite into a fried plantain. Or getting into clean sheets, that feeling gathering in my body, all the feelings, getting into a hot shower, listening to a song that you love for the very first time, I'm hearing Stevie Wonder "As" playing, how I feel my spirit when I see the color yellow. Just all these feelings are starting to roll up in my body. My niece’s laughter, my nephew trying to teach me how to Dougie. It did not go well. It didn't go well, I still don't know how to do it. How I can look into my partner's eyes and just by looking into his eyes, I can feel love in my body. All these feelings are starting to gather up in my body.
Và khi bạn cắn một quả cam, và nước cam bắn vào miệng bạn, và hàm cảm thấy một vị rất mạnh, bởi vì nó chua. Hay khi bạn mới cắn một miếng chuối chiên, hay nằm lên ga giường sạch sẽ, cảm giác đó tụ lại trong cơ thể, những cảm giác khi tắm nước nóng, lần đầu nghe một bài hát bạn yêu thích, tôi đang nghe bài As của Stevie Wonder, cách tôi cảm nhận linh hồn tôi khi nhìn thấy màu vàng. Những cảm giác này đều bắt đầu trào dâng trong cơ thể. Tiếng cười của cháu gái tôi, cháu trai tôi cố gắng dạy tôi nhảy dougie. Không suôn sẻ lắm, đến giờ tôi vẫn không biết nhảy thế nào. Rồi cách tôi nhìn vào mắt người bạn đời của tôi, chỉ cần nhìn vào mắt anh ấy, cơ thể tôi có thể cảm nhận tình yêu. Tất cả những cảm xúc này đều bắt đầu dâng trào trong tôi.
At the same time, I'm also feeling every little bit of pain I've ever felt physically and emotionally. I'm feeling all the sensations, I'm feeling anger, feeling rage, feeling frustration, feeling grief, feeling sadness, feeling all those things gathering up in my body. I'm feeling despair, desperation, sadness. I'm feeling insecurity. All the crippling doubt, I'm feeling all the failures, all the disappointments. Every single time I thought I couldn't make it through the day, It's all starting to gather up in my body. I'm also remembering every single time I did get up. So I'm also feeling all the hope, all the joy, all the awe, all the mystery, all the freedom that I feel in this body.
Nhưng cũng vào lúc đó, tôi cảm nhận được từng chút nỗi đau tôi từng trải qua cả thể chất lẫn tinh thần. Tôi cảm nhận được mọi cảm giác, tôi thấy giận dữ, thịnh nộ, tôi thấy thất vọng, buồn đau, tôi cảm nhận được mọi thứ đang tích tụ lại trong cơ thể. Tôi thấy tuyệt vọng, buồn bã. Tôi thấy bất an. Tất cả những nghi ngờ đến tê liệt, tôi cảm nhận được mọi sự thất bại, mọi sự thất vọng. Mỗi lần tôi nghĩ tôi không thể sống qua ngày hôm nay, cảm giác đó trào dâng trong tôi. Tôi cũng nhớ mỗi lần tôi thức dậy, tôi cũng cảm thấy mọi hy vọng, mọi niềm vui, mọi nỗi sợ, mọi bí ẩn, mọi sự tự do mà tôi cảm thấy trong cơ thể.
But most of all, I'm also feeling all of the love, all the aching love that underwrites it all. And when I cannot take it anymore, I am saturated with this experience that I've had, poof, I explode into a cosmic orgasm.
Nhưng hầu hết tôi cảm nhận được tất cả tình yêu, những tình yêu nhức nhối đã bao trùm tất cả. Và khi tôi không còn cảm nhận thêm được nữa, Tôi thấm đẫm những trải nghiệm mà tôi có, bùm, tôi bùng nổ trong một cơn cực khoái vũ trụ.
Audience: Yes!
(Khán giả)
AA: Yes. And like a pinata that's broken open, pieces of glitter start to fall from the sky. Glitter confetti, falling, falling. Orange, pink, purple, yellow, turquoise, everything. Gold, silver, falling, falling, falling, like a really soft snow shower. Falling everywhere. In larger concentrations on the people who loved me. And in lesser concentration on those people whose lives I touched. And then the rest of it just gets reabsorbed into a big undulating glitter wave that goes on all around as far as I can see, for all of eternity that envelops and encompasses us all. Maybe it's just glitter. Could it be? It could be anything. All I know is at that point, all I believe is at that point, when the glitter, all the pieces of me have been reencompassed, the I that I think of myself as, Alua Adwoba Arthur, having this one single solitary human experience, has been reenveloped into all that ever was and all that ever will be, And it is complete. And I am safe.
AA: Đúng đó. Như một khối hình pinata bị đập vỡ, những mảnh lấp lánh trên trời bắt đầu rơi xuống, những hoa giấy lấp lánh rơi xuống. Cam, hồng, tím, vàng, lam ngọc, vàng, bạc cứ rơi xuống như một cơn mưa tuyết nhẹ nhàng rơi xuống khắp nơi. Chủ yếu rơi xuống những người thương yêu tôi. và một phần nhỏ hơn rơi xuống những người đi ngang qua đời tôi. Và phần còn lại được hút lại thành một làn sóng lớn lấp lánh, nhấp nhô mà có thể bay xa trong tầm mắt của tôi để sự vĩnh hằng bao bọc, bao trùm lấy tất cả chúng ta. Có thể nó chỉ lấp lánh. Như vậy được không? Nó có thể là bất cứ thứ gì. Mọi thứ tôi biết, mọi thứ tôi tin tưởng đều ở giây phút này, những mảnh giấy lấp lánh, những mảnh ghép của tôi được bao trùm lại mà tôi nghĩ rằng bản thân tôi, Alua Adwoba Arthur, trải nghiệm làm người đơn độc này của tôi đã được bao bọc lại như vốn có và sẽ mãi như vậy. Một trải nghiệm trọn vẹn. Và tôi được an toàn.
I am still far from where I was in Cuba. At that point, my death would have come as a relief. An ending to my pain and to my suffering and a way out of this life that I couldn't quite figure out how to get into. If I'm to die today, I know that my death will come as a celebration. As a culmination of a life lived in and loved. A life that's worth dying from.
Tôi vẫn còn xa lắm so với lúc ở Cuba. Thời điểm đó, cái chết đối với tôi là một sự giải thoát để chấm dứt nỗi đau và sự chịu đựng của tôi đưa tôi ra khỏi cuộc sống mà tôi không rõ tại sao tôi lại sống cuộc sống này. Nếu hôm nay tôi không còn nữa, tôi biết rằng cái chết của tôi chính là một lễ kỷ niệm, là một đỉnh cao của một cuộc sống được sống và được yêu thương. Một cuộc sống đáng để sống.
After the last decade spent supporting people as they think through their lives and prepare for their death, I know, I trust that the real gift in being with our mortality is the sheer wonder that we live at all.
Sau một thập kỷ giúp đỡ người khác khi họ nhìn lại cuộc đời và chuẩn bị cho sự ra đi của họ, tôi biết rằng, Tôi tin rằng món quà thực sự của sinh tử là điều kì diệu tuyệt đối mà ta đang sống.
That's all I got. Thank you.
Tôi xin hết. Xin cảm ơn.
(Cheers and applause)
(Reo hò và vỗ tay)