If you look deep into the night sky, you see stars, and if you look further, you see more stars, and further, galaxies, and further, more galaxies. But if you keep looking further and further, eventually you see nothing for a long while, and then finally you see a faint, fading afterglow, and it's the afterglow of the Big Bang.
Nếu bạn nhìn kỹ bầu trời ban đêm, bạn sẽ thấy những vì sao, và nếu nhìn xa hơn, bạn sẽ nhìn thấy nhiều sao hơn, và xa hơn là những thiên hà, xa hơn nữa lại là nhiều thiên hà hơn. Nhưng nếu tiếp tục nhìn ra xa thật xa nữa, dần dần bạn sẽ chẳng thấy gì trong một lúc nào đó, và rồi cuối cùng, mọi thứ mờ nhạt, ánh hào quang mờ nhạt dần, và đó là ánh hào quang của Big Bang.
Now, the Big Bang was an era in the early universe when everything we see in the night sky was condensed into an incredibly small, incredibly hot, incredibly roiling mass, and from it sprung everything we see.
Ngày nay, Big Bang được biết đến như là thời kỳ đầu của vũ trụ, khi mọi thứ ta nhìn thấy trên bầu trời đêm tụ lại thành một khối cực kỳ nhỏ, cực kỳ nóng, cực kỳ đặc, và cũng từ đó bùng nổ ra tất cả những thứ ta nhìn thấy.
Now, we've mapped that afterglow with great precision, and when I say we, I mean people who aren't me. We've mapped the afterglow with spectacular precision, and one of the shocks about it is that it's almost completely uniform. Fourteen billion light years that way and 14 billion light years that way, it's the same temperature. Now it's been 14 billion years since that Big Bang, and so it's got faint and cold. It's now 2.7 degrees. But it's not exactly 2.7 degrees. It's only 2.7 degrees to about 10 parts in a million. Over here, it's a little hotter, and over there, it's a little cooler, and that's incredibly important to everyone in this room, because where it was a little hotter, there was a little more stuff, and where there was a little more stuff, we have galaxies and clusters of galaxies and superclusters and all the structure you see in the cosmos. And those small, little, inhomogeneities, 20 parts in a million, those were formed by quantum mechanical wiggles in that early universe that were stretched across the size of the entire cosmos.
Bây giờ, chúng tôi đã phác hoạ được bản đồ của ánh hào quang đó với độ chính xác cao, và khi nói "chúng tôi". tôi đang nói tới những người khác không phải tôi. Chúng tôi đã vẽ bản đồ của ánh hào quang đó với độ chính xác ngoạn mục, và một tin sốc về nó là nó hoàn toàn thống nhất. 14 tỉ năm ánh sáng này và 14 tỉ năm ánh sáng kia đều có cùng một nhiệt độ. Giờ đây, đó là 13 tỉ năm ánh sáng từ vụ nổ Big Bang đó, và nó đang nhạt dần và lạnh đi. Nó giờ còn 2.7 độ. Nhưng không hẳn chính xác là 2.7 độ. Nó chỉ có 2.7 độ của mười phần triệu. Ở bên này thì nóng hơn một chút, còn ở bên này thì lạnh hơn, và đó là điều cực kỳ quan trọng với mọi người ở trong căn phòng này, bởi vì ở nơi mà nhiệt độ nóng hơn, sẽ có ít "chất liệu" hơn, và ở nơi có ít "chất liệu" hơn, ta có thiên hà và những dải thiên hà và các siêu thiên hà và tất cả các cấu trúc mà bạn nhìn thấy trong vũ trụ. Và những thứ nhỏ, thật nhỏ, không đồng nhất, 20 phần triệu, được hình thành bởi những rung lắc cơ học lượng tử khi mà vũ trụ sơ khai đang được kéo giãn ra trên toàn bộ kích thước của vũ trụ.
That is spectacular, and that's not what they found on Monday; what they found on Monday is cooler. So here's what they found on Monday: Imagine you take a bell, and you whack the bell with a hammer. What happens? It rings. But if you wait, that ringing fades and fades and fades until you don't notice it anymore. Now, that early universe was incredibly dense, like a metal, way denser, and if you hit it, it would ring, but the thing ringing would be the structure of space-time itself, and the hammer would be quantum mechanics. What they found on Monday was evidence of the ringing of the space-time of the early universe, what we call gravitational waves from the fundamental era, and here's how they found it. Those waves have long since faded. If you go for a walk, you don't wiggle. Those gravitational waves in the structure of space are totally invisible for all practical purposes. But early on, when the universe was making that last afterglow, the gravitational waves put little twists in the structure of the light that we see. So by looking at the night sky deeper and deeper -- in fact, these guys spent three years on the South Pole looking straight up through the coldest, clearest, cleanest air they possibly could find looking deep into the night sky and studying that glow and looking for the faint twists which are the symbol, the signal, of gravitational waves, the ringing of the early universe. And on Monday, they announced that they had found it.
Điều đó thật ngoạn mục, và đó không phải những thứ mà họ tìm thấy vào thứ hai; những thứ họ thấy vào thứ hai thì tuyệt hơn. Và đây là những gì họ thấy vào thứ hai: Hãy tưởng tượng bạn có một cái chuông, và bạn dùng một cái búa gõ vào nó. Chuyện gì sẽ xảy ra? Nó rung. Và nếu bạn chờ thêm một tí, nó rung nhỏ dần, nhỏ dần và nhỏ dần, cho tới khi bạn không còn cảm thấy gì nữa. Vũ trụ khi mới được khai sinh như một khối cực kỳ đặc, giống như kim loại nhưng đặc hơn rất nhiều, và nếu bạn tác động lực vào nó, nó sẽ rung, nhưng nó sẽ rung theo cấu trúc của không gian và thời gian của chính nó, và cái búa sẽ là vật lý lượng tử. Những gì ta thấy vào thứ hai là bằng chứng của sự rung lắc của không gian - thời gian của vũ trụ khai sinh, những gì ta gọi là sóng hấp dẫn là từ thời mới hình thành, và đây là cách mà họ tìm thấy nó. Những sóng đó đã nhỏ dần. Nếu bạn đi bộ, bạn không lắc lư. Những sóng hấp dẫn trong cấu trúc của không gian hoàn toàn vô hình trong thực tế. Nhưng trước đó, khi vũ trụ đang hình thành ánh hào quang cuối cùng đó, những sóng hấp dẫn, tạo nên những vòng xoắn nhỏ trong cấu trúc ánh sáng mà ta nhìn thấy. Do đó. khi ta nhìn thật sâu vào bầu trời đêm - thậm chí có những người đã trải qua 3 năm ở Nam Cực nhìn xuyên qua lớp không khí lạnh nhất, trong lành nhất, sạch nhất mà họ có thể tìm thấy nhìn sâu vào bầu trời đêm và học được về ánh sáng và tìm kiếm các vòng xoắn yếu ớt đó là biểu tượng, là tín hiệu của những đợt sóng hấp dẫn, của sự rung lắc của vũng trụ sơ khai. Và vào thứ hai, họ thông báo rằng họ đã tìm thấy nó.
And the thing that's so spectacular about that to me is not just the ringing, though that is awesome. The thing that's totally amazing, the reason I'm on this stage, is because what that tells us is something deep about the early universe. It tells us that we and everything we see around us are basically one large bubble -- and this is the idea of inflation— one large bubble surrounded by something else. This isn't conclusive evidence for inflation, but anything that isn't inflation that explains this will look the same. This is a theory, an idea, that has been around for a while, and we never thought we we'd really see it. For good reasons, we thought we'd never see killer evidence, and this is killer evidence.
Và điều ngoài sức tưởng tượng của tôi không chỉ là sự rung lắc, cho dù nó thật tuyệt vời. Điều đó vô cùng thú vị, lý do tôi có mặt ở đây, là bởi vì những gì sâu xa mà chúng cho chúng ta biết về vũ trụ sơ khai. Nó nói với ta rằng chúng ta và mọi thứ chúng ta thấy xung quanh mình cơ bản là một quả bong bóng cực kỳ lớn - và đây là ý tưởng của sự thổi phồng - một quả bong bóng lớn bao quanh bởi một cái gì đó. Và nó không phải là bằng chứng thuyết phục cho sự thổi phồng, nhưng bất cứ thứ gì không được thổi phồng theo cách giải thích đó thì đều trông giống nhau Đây là một học thuyết, một ý tưởng, đã được đưa ra một thời gian, và ta không bao giờ nghĩ rằng ta thật sự nhìn thấy nó. Vì những lý do tích cực, ta nghĩ rằng ta sẽ không bao giờ thấy được những bằng chứng chết người, và đó là những bằng chứng chết người.
But the really crazy idea is that our bubble is just one bubble in a much larger, roiling pot of universal stuff. We're never going to see the stuff outside, but by going to the South Pole and spending three years looking at the detailed structure of the night sky, we can figure out that we're probably in a universe that looks kind of like that. And that amazes me.
Nhưng có một ý tưởng cực kỳ điên rồ rằng quả bong bóng của chúng ta chỉ là một quả bong bóng trong rất nhiều quả bong bóng lớn hơn trong khối chất liệu của vũ trụ. Ta sẽ không bao giờ thấy được phần bên ngoài của "chất liệu" đó nhưng ta có thể tới Nam Cực và dành 3 năm nhìn vào cấu trúc chi tiết của bầu trời đêm, ta có thể phát hiện ra rằng ta có thể đang ở trong một vũ trụ mà trông có vẻ giống như thế. Và nó làm tôi ngạc nhiên.
Thanks a lot.
Xin cảm ơn rất nhiều.
(Applause)
(Tiếng vỗ tay)