I'd like to tell you a story about death and architecture.
Tôi xin kể một câu chuyện về cái chết chết và kiến trúc
A hundred years ago, we tended to die of infectious diseases like pneumonia, that, if they took hold, would take us away quite quickly. We tended to die at home, in our own beds, looked after by family, although that was the default option because a lot of people lacked access to medical care.
Cách đây 100 năm, chúng ta có thể chết vì mắc các bệnh như là viêm phổi, Nếu bị nhiễm bệnh, chúng sẽ cướp đi mạng sống ta rất nhanh Chúng ta có thể chết tại nhà, trên giường, trong sự chăm sóc của gia đình, mặc dù đó là một chọn lựa bắt buộc vì nhiều người không có điều kiện được chăm sóc y tế
And then in the 20th century a lot of things changed. We developed new medicines like penicillin so we could treat those infectious diseases. New medical technologies like x-ray machines were invented. And because they were so big and expensive, we needed large, centralized buildings to keep them in, and they became our modern hospitals.
Rồi trong thế kỷ 20 nhiều thứ đã thay đổi. Chúng ta phát triển nhiều loại thuốc như penicillin để có thể điều trị các bệnh truyền nhiễm này. Công nghệ y khoa mới được sáng chế ra, như máy X-quang. Vì máy móc còn quá lớn và đắt tiền, chúng ta cần những tòa nhà lớn để bảo quản thiết bị, và biến chúng trở thành những bệnh viện hiện đại.
After the Second World War, a lot of countries set up universal healthcare systems so that everyone who needed treatment could get it. The result was that lifespans extended from about 45 at the start of the century to almost double that today. The 20th century was this time of huge optimism about what science could offer, but with all of the focus on life, death was forgotten, even as our approach to death changed dramatically.
Sau Đệ Nhị Thế Chiến, nhiều nước thiết lập hệ thống y tế toàn diện để mỗi người dân cần đến thì đều được đáp ứng. Kết quả là tuổi thọ được kéo dài từ khoảng 45 tuổi vào đầu thế kỷ đến nay đã tăng gần gấp đôi. Thế kỷ 20 là thời kỳ lạc quan nhất mà khoa học đã ban tặng cho con người, nhưng quá tập trung vào cuộc sống, cái chết bị dần quên, thậm chí cách tiếp cận cái chết đã thay đổi đáng kể.
Now, I'm an architect, and for the past year and a half I've been looking at these changes and at what they mean for architecture related to death and dying. We now tend to die of cancer and heart disease, and what that means is that many of us will have a long period of chronic illness at the end of our lives. During that period, we'll likely spend a lot of time in hospitals and hospices and care homes.
Hiện tôi là kiến trúc sư, và trong một năm rưỡi qua tôi đã quan sát những thay đổi này chúng có ý nghĩa gì trong tương quan kiến trúc - sự chết. Chúng ta vẫn có thể chết vì ung thư và bệnh tim, có nghĩa là nhiều người trong chúng ta sẽ có thời gian dài bệnh tật ở gần cuối cuộc đời. Trong giai đoạn đó, chúng ta trải qua nhiều thời gian ở bệnh viện, trại tế bần, nhà dưỡng lão.
Now, we've all been in a modern hospital. You know those fluorescent lights and the endless corridors and those rows of uncomfortable chairs. Hospital architecture has earned its bad reputation. But the surprising thing is, it wasn't always like this.
Chúng ta đều đã từng ở trong 1 bệnh viện hiện đại. Các bạn thấy dãy đèn huỳnh quang và những hành lang dài thăm thẳm với những dãy ghế dài, không thoải mái. Chính kiến trúc bệnh viện đã tạo ra cảm giác phản cảm này. Nhưng điều ngạc nhiên nhất là trước đây không phải là như vậy.
This is L'Ospedale degli Innocenti, built in 1419 by Brunelleschi, who was one of the most famous and influential architects of his time. And when I look at this building and then think about hospitals today, what amazes me is this building's ambition. It's just a really great building. It has these courtyards in the middle so that all of the rooms have daylight and fresh air, and the rooms are big and they have high ceilings, so they just feel more comfortable to be in. And it's also beautiful. Somehow, we've forgotten that that's even possible for a hospital.
Đây là L'Ospendale degli Innocenti, do Brunelleschi xây năm 1419 một trong những kiến trúc sư nổi tiếng nhất và có tầm ảnh hưởng lúc đương thời. Khi tôi nhìn tòa nhà này và nghĩ về những bệnh viện ngày nay, điều làm tôi kinh ngạc chính là tham vọng của tòa nhà. Nó đúng là một tòa nhà tuyệt vời. Nó có những sân lớn ở giữa để các phòng đều có ánh sáng trời và thoáng khí, có phòng rộng, và trần nhà cao, do đó chúng cho cảm giác rất thoải mái khi ở trong. Và rất đẹp. Chúng ta phần nào quên đi rằng mình đang ở bệnh viện.
Now, if we want better buildings for dying, then we have to talk about it, but because we find the subject of death uncomfortable, we don't talk about it, and we don't question how we as a society approach death. One of the things that surprised me most in my research, though, is how changeable attitudes actually are. This is the first crematorium in the U.K., which was built in Woking in the 1870s. And when this was first built, there were protests in the local village. Cremation wasn't socially acceptable, and 99.8 percent of people got buried. And yet, only a hundred years later, three quarters of us get cremated. People are actually really open to changing things if they're given the chance to talk about them.
Nếu ta muốn có tòa nhà tốt hơn để hấp hối, thì ta phải nói tới tòa nhà này, nhưng vì ta thấy chủ đề chết chóc không thoải mái, nên không nói tới, chúng ta không thắc mắc cách 1 xã hội tiếp cận cái chết. Điều làm tôi ngạc nhiên nhất trong nghiên cứu của tôi là sự thay đổi của thái độ. Đây là nhà hỏa táng đầu tiên tại Anh, được xây dựng ở Woking trong thập niên 1870. Khi tòa nhà này được xây dựng, nhiều người dân trong làng phản đối. Việc hỏa táng không được xã hội chấp nhận, và 99,8% người dân được chôn cất khi chết. Mãi đến 100 năm sau, 3/4 chúng ta mới chịu hỏa táng. Thật sự là người ta cũng chấp nhận những thay đổi nếu họ có cơ hội để nói về chúng.
So this conversation about death and architecture was what I wanted to start when I did my first exhibition on it in Venice in June, which was called "Death in Venice." It was designed to be quite playful so that people would literally engage with it. This is one of our exhibits, which is an interactive map of London that shows just how much of the real estate in the city is given over to death and dying, and as you wave your hand across the map, the name of that piece of real estate, the building or cemetery, is revealed. Another of our exhibits was a series of postcards that people could take away with them. And they showed people's homes and hospitals and cemeteries and mortuaries, and they tell the story of the different spaces that we pass through on either side of death. We wanted to show that where we die is a key part of how we die.
Vậy buổi nói chuyện này về cái chết và kiến trúc là điều tôi muốn bắt đầu khi tôi làm triển lãm đầu tiên ở thành phố Venice vào tháng 6 có tên gọi là "Cái Chết ở Venice." nó được thiết kế khá vui vẻ để mọi người có thể thực sự tham gia vào. Đây là một triển lãm của chúng tôi là bản đồ tương tác của London nó cho biết bao nhiêu bất động sản trong thành phố được bố trí cho cái chết và hấp hối, khi các bạn quét tay trên bản đồ, tên của phần bất động sản, tòa nhà hay nghĩa trang được tìm thấy. Một triễn lãm khác là hàng loạt bưu thiếp mà người ta có thể lấy miễn phí. và chúng ta có thể thấy nhà dân và bệnh viện và nghĩa trang và nhà xác, chúng kể chuyện của những không gian khác nhau mà chúng ta đã đi qua bên phía kia của sự chết. Chúng tôi muốn chỉ ra nơi chúng ta chết là phần quan trọng về cách chúng ta chết.
Now, the strangest thing was the way that visitors reacted to the exhibition, especially the audio-visual works. We had people dancing and running and jumping as they tried to activate the exhibits in different ways, and at a certain point they would kind of stop and remember that they were in an exhibition about death, and that maybe that's not how you're supposed to act. But actually, I would question whether there is one way that you're supposed to act around death, and if there's not, I'd ask you to think about what you think a good death is, and what you think that architecture that supports a good death might be like, and mightn't it be a little less like this and a little more like this?
Điều kỳ lạ nhất là cách mà khách tham quan có được khi đến triển lãm, nhất là khi xem các tác phẩm nghe nhìn. Có người múa, chạy và nhảy như là họ cố làm cho triễn lãm sống động nhiều cách khác nhau và đến một lúc nào đó họ dừng lại và chợt nhớ rằng họ đang ở triển lãm về cái chết, và đó có thể không phải là cách cư xử được mong. Nhưng thật sự, tôi sẽ hỏi liệu có một cách mà bạn sẽ làm để tiếp cận cái chết, nếu không có, tôi muốn bạn nghĩ về điều tốt đẹp của cái chết là gì, điều mà bạn nghĩ kiến trúc là sự hỗ trợ để có cái chết tốt lành, có thể ít nhất là thế này còn khá hơn thì thế này ?
Thank you.
Cám ơn.
(Applause)
(Vỗ tay)