It's a common saying that elephants never forget, but these magnificent animals are more than giant walking hard drives. The more we learn about elephants, the more it appears that their impressive memory is only one aspect of an incredible intelligence that makes them some of the most social, creative, and benevolent creatures on Earth.
Szokták mondani, hogy az elefánt nem felejt. Ezek a csodálatos állatok azonban nem egyszerűen hatalmas sétáló adattárolók. Minél többet megtudunk róluk, annál inkább az a benyomásunk, hogy lenyűgöző memóriájuk csupán egyik megnyilvánulása hihetetlen inteligenciájuknak, ami a Föld egyik leginkább közösségi, legtalálékonyabb és legjámborabb teremtményévé teszi őket.
Unlike many proverbs, the one about elephant memory is scientifically accurate. Elephants know every member in their herd, able to recognize as many as 30 companions by sight or smell. This is a great help when migrating or encountering other potentially hostile elephants. They also remember and distinguish particular cues that signal danger and can recall important locations long after their last visit.
Sok közmondással ellentétben ez, az elefánt memóriájára vonatkozó, tudományosan helytálló. Az elefántok csordájuk összes tagját ismerik, nagyjából 30 társukat képesek felismerni látás vagy szaglás alapján. Ez jól jön nekik, amikor vonulnak, vagy összetalálkoznak esetleg ellenséges elefántokkal. Szintén képesek felidézni és felismerni egyes dolgokat, amelyek veszélyt jeleznek, és jóval az utolsó látogatásuk után is képesek felidézni fontos helyeket.
But it's the memories unrelated to survival that are the most fascinating. Elephants remember not only their herd companions but other creatures who have made a strong impression on them. In one case, two circus elephants that had briefly performed together rejoiced when crossing paths 23 years later. This recognition isn't limited to others of their species. Elephants have also recognized humans they've bonded with after decades apart.
De nem a túlélést szolgáló emlékeik a legérdekesebbek. Az elefántok nem csupán csordatársaikra emlékeznek, hanem más olyan élőlényekre is, amelyek mély benyomást tettek rájuk. Előfordult, hogy két cirkuszi elefánt rövid közös szereplés után, 23 évvel később örömmel üdvözölték egymást, amikor véletlenül találkoztak. De nemcsak saját fajtársukat ismerik fel. Az elefánt évtizedek után is megismeri az embereket, akikkel kapcsolatba került.
All of this shows that elephant memory goes beyond responses to stimuli. Looking inside their heads, we can see why. The elephant boasts the largest brain of any land mammal, as well as an impressive encephalization quotient. This is the size of the brain relative to what we'd expect for an animal's body size, and the elephant's EQ is nearly as high as a chimpanzee's. And despite the distant relation, convergent evolution has made it remarkably similar to the human brain, with as many neurons and synapses and a highly developed hippocampus and cerebral cortex.
Ez azt mutatja, hogy memóriája többre képes, mint reagálni a kapott ingerekre. Ha belenézünk a fejébe, megértjük, hogy miért. Az összes szárazföldi emlős közül az elefántnak van a legnagyobb agya, és enkefalizációs hányadosa is lenyűgöző. Ez az agy relatív mérete az állat testtömegéhez képest. Az elefánt EQ-ja majdnem olyan magas, mint a csimpánzé. A távoli kapcsolat dacára az összetartó evolúció figyelemre méltóan hasonlóvá tette az emberi agyhoz, a sok neuronnal és szinapszissal, és jól fejlett hipokampusszal és agykéreggel.
It is the hippocampus, strongly associated with emotion, that aids recollection by encoding important experiences into long-term memories. The ability to distinguish this importance makes elephant memory a complex and adaptable faculty beyond rote memorization. It's what allows elephants who survived a drought in their youth to recognize its warning signs in adulthood, which is why clans with older matriarchs have higher survival rates. Unfortunately, it's also what makes elephants one of the few non-human animals to suffer from post-traumatic stress disorder.
A hipokampusz szorosan köthető az érzelmekhez, segíti a visszaemlékezést, mert az kódolja a lényeges tapasztalatokat a hosszú távú memóriába. Hogy képes ezeket a lényeges dolgokat felismerni, ennek köszönhető az elefánt memóriájának komplexitása és rugalmassága a szokásos emlékezőkészségen túl. Ettől képes az elefánt, aki túlélt fiatalon egy szárazságot, felnőttként is felismerni az intő jeleit. Ezért van az, hogy azoknak a klánoknak, amelyekhez idősebb nőstények tartoznak, nagyobb a túlélési esélyük. Sajnos ugyanezért az elefánt azon kevés nem emberi lény egyike, amely poszttraumás stressz szindrómában szenvedhet.
The cerebral cortex, on the other hand, enables problem solving, which elephants display in many creative ways. They also tackle problems cooperatively, sometimes even outwitting the researchers and manipulating their partners. And they've grasped basic arithmetic, keeping track of the relative amounts of fruit in two baskets after multiple changes.
Másrészt az agykéreg képes a problémamegoldásra, ami számtalan, alkotó módon nyilvánul meg. Közösen is képesek kezelni a problémákat, néha akár túljárva a kutatók eszén, vagy manipulálva partnereiket. Van fogalmuk a számolás alapjairól, képesek követni, hogy több változtatás után melyik kosárban van több gyümölcs.
The rare combination of memory and problem solving can explain some of elephants' most clever behaviors, but it doesn't explain some of the things we're just beginning to learn about their mental lives. Elephants communicate using everything from body signals and vocalizations, to infrasound rumbles that can be heard kilometers away. And their understanding of syntax suggests that they have their own language and grammar. This sense of language may even go beyond simple communication. Elephants create art by carefully choosing and combining different colors and elements. They can also recognize twelve distinct tones of music and recreate melodies. And yes, there is an elephant band.
Az emlékező- és problémamegoldó képességnek e ritka kombinációja megmagyarázza olykor az elefánt okosságát, de néhány olyan dolgot már nem, amiket épp csak elkezdtünk megismerni a lelki életükből. Az elefánt használ mindent a kommunikáció során, a testbeszédtől és a hangképzéstől az infrahangokig, amelyek több kilométernyire is hallhatók. Ahogyan megértik egymást, azt sugallja, hogy saját nyelvük és nyelvtanuk van. Ez a nyelvérzék akár túl is terjedhet az egyszerű kommunikáción. Az elefántok alkotnak a különböző színek és elemek gondos kiválasztásával és kombinálásával. Képesek megkülönböztetni tizenkét zenei hangot, és elismételni dallamokat. És még egy elefántzenekar is létezik.
But perhaps the most amazing thing about elephants is a capacity even more important than cleverness: their sense of empathy, altruism, and justice. Elephants are the only non-human animals to mourn their dead, performing burial rituals and returning to visit graves. They have shown concern for other species, as well. One working elephant refused to set a log down into a hole where a dog was sleeping, while elephants encountering injured humans have sometimes stood guard and gently comforted them with their trunk. On the other hand, elephant attacks on human villages have usually occurred right after massive poachings or cullings, suggesting deliberate revenge.
De talán a legmeglepőbb dolog az elefántokkal kapcsolatban egy olyan képesség, ami az okosságnál is fontosabb: az együtt érző képességük, az önzetlenségük és igazságérzetük. Az elefánt az egyetlen nem emberi lény, aki gyászolja halottjait, temetési rituálét rendez, és látogatja a sírt. Más fajok iránt is mutat együttérzést. Az egyik munkaelefánt nem volt hajlandó egy lécet egy lyukba bedugni, ahol épp aludt egy kutya. Volt, hogy elefántok sérült emberekkel találkoztak és mellettük maradtak, szelíden vigasztalták őket ormányukkal. Másrészt, lakott településekre általában akkor támad elefánt, ha előtte őket támadták meg, mészárolták le, mintegy szándékosan bosszút állva.
When we consider all this evidence, along with the fact that elephants are one of the few species who can recognize themselves in a mirror, it's hard to escape the conclusion that they are conscious, intelligent, and emotional beings. Unfortunately, humanity's treatment of elephants does not reflect this, as they continue to suffer from habitat destruction in Asia, ivory poaching in Africa, and mistreatment in captivity worldwide. Given what we now know about elephants and what they continue to teach us about animal intelligence, it is more important than ever to ensure that what the English poet John Donne described as "nature's great masterpiece" does not vanish from the world's canvas.
Ha mindezeket figyelembe véve azzal a ténnyel együtt, hogy az elefánt azon kevés fajok egyike, amely képes felismerni magát a tükörben, nehéz szabadulni attól a következtetéstől, hogy tudatos, intelligens és érzelemgazdag lények lennének. Sajnálatos módon az ember mégsem ekként kezeli őket. Ázsiában élőhelyük pusztításától szenvednek folyamatosan, Afrikában az elefántcsont-kereskedelemtől, és a rossz bánásmódtól szerte a világban. Az alapján, amit az elefántokról tudunk, és amit folyamatosan tanítanak nekünk az állati intelligenciáról, most még lényegesebb biztosítani, mint valaha, hogy ne tűnjön el a világ palettájáról a "természetnek e remek alkotása", ahogyan John Donne angol költő nevezte.