Thank you so much, Chris. And it's truly a great honor to have the opportunity to come to this stage twice; I'm extremely grateful. I have been blown away by this conference, and I want to thank all of you for the many nice comments about what I had to say the other night. And I say that sincerely, partly because (Mock sob) I need that.
Faleminderit shumë Chris. Dhe me të vërtete është një nder i madh që të kem mundësinë të vij në këtë skenë dy herë. Ju jam jashtzakonisht mirënjohës. Kjo konference më ka bërë shumë përshtypje dhe do të doja të falemenderoj te gjiithëve për të gjitha komentet e këndshme rreth asaj që kisha për të thënë mbrëmjen e kaluar. Dhe e them këtë sinqerisht, pjesërisht sepse --(imitim rënkimi)-- Kam nevojë për këtë! (të qeshura)
(Laughter)
Put yourselves in my position.
Vendosni veten tuaj në pozitën time!
(Laughter)
Kam fluturar ne Air Force 2 per tetë vite.
I flew on Air Force Two for eight years.
(Laughter)
Now I have to take off my shoes or boots to get on an airplane!
Tash duhet që ti heq kepucet apo cizmet e mia per te hipur ne aeroplan!
(Laughter)
(Të qeshura)(Duartrokitje)
(Applause)
Do tju tregoj një histori të shpejtë për të ilustruar si ka qene kjo eksperiencë për mua.
I'll tell you one quick story to illustrate what that's been like for me.
(Laughter)
Eshtë ngjarje e vërtetë-- cdo pjese e kesaj eshte e vërtetë.
It's a true story -- every bit of this is true.
Soon after Tipper and I left the -- (Mock sob) White House --
Shpejt pasi Tipper dhe Une u larguam nga (imitim renkimi)-- Shtëpia e Bardhe--(të qeshura)
(Laughter)
we were driving from our home in Nashville to a little farm we have 50 miles east of Nashville. Driving ourselves.
po udhëtonim prej shtëpisë sonë në Nashville tek nje farme e vogel qe kemi 50 mila ne lindje te Nashville-- duke ngarë makinën vetë.
(Laughter)
I know it sounds like a little thing to you, but --
E di qe ju tingëllon si një send i vogel juve, por--
(Laughter)
shikova ne pasqyren e pasme dhe papritur seç më ra në mendsh.
I looked in the rear-view mirror and all of a sudden it just hit me. There was no motorcade back there.
Nuk kishte asnje autokolone prapa meje.
(Laughter)
Keni degjuar per sëmundjen e gjymtyrës fantazme?
You've heard of phantom limb pain?
(Laughter)
Kjo ishte një Ford Taurus me qira. Ishte koha e darkës,
This was a rented Ford Taurus.
(Laughter)
It was dinnertime, and we started looking for a place to eat. We were on I-40. We got to Exit 238, Lebanon, Tennessee. We got off the exit, we found a Shoney's restaurant. Low-cost family restaurant chain, for those of you who don't know it. We went in and sat down at the booth, and the waitress came over, made a big commotion over Tipper.
dhe ne filluam të kërkojmë një vend për të ngrënë. Ne ishim në I-40. Aritëm ne daljen 238, Lebanon, Tenesi. Dolëm nga dalja, dhe filluam te kërkojmë për--gjetëm nje restorant Shoney. një linjë restorantesh familjare me kosto të ulët, për ju që nuk e dini. Hymë brenda. dhe u ulëm ne dyulëse, dhe kamarierja erdhi, bëri një trazirë të madhe përmbi Tipper.
(Laughter)
She took our order, and then went to the couple in the booth next to us, and she lowered her voice so much, I had to really strain to hear what she was saying. And she said "Yes, that's former Vice President Al Gore and his wife, Tipper." And the man said, "He's come down a long way, hasn't he?"
Ajo mori porosine tonë, dhe pastaj shkoi tek çifti ne ulësen pranë nesh, dhe uli zërin aq shumë sa që u duheshte te zgjatem për të dëgjuar se çka fliste. Dhe ajo tha " Po, ai eshte ish zëvendëspresidenti Al Gore dhe gruaja e tij Tipper." Dhe ai tha, "Ka rënë goxha, apo jo?" (të qeshura)
(Laughter)
(Applause)
There's been kind of a series of epiphanies.
Më ka ndodhur një seri episodesh epifanike.
(Laughter)
Diten e ardhshme, duke vazhduar një ngjarje plotësisht të vërtetë,
The very next day, continuing the totally true story, I got on a G-V to fly to Africa to make a speech in Nigeria, in the city of Lagos, on the topic of energy. And I began the speech by telling them the story of what had just happened the day before in Nashville. And I told it pretty much the same way I've just shared it with you: Tipper and I were driving ourselves, Shoney's, low-cost family restaurant chain, what the man said -- they laughed. I gave my speech, then went back out to the airport to fly back home. I fell asleep on the plane until, during the middle of the night, we landed on the Azores Islands for refueling. I woke up, they opened the door, I went out to get some fresh air, and I looked, and there was a man running across the runway. And he was waving a piece of paper, and he was yelling, "Call Washington! Call Washington!" And I thought to myself, in the middle of the night, in the middle of the Atlantic, what in the world could be wrong in Washington? Then I remembered it could be a bunch of things.
fluturova me një G-5 për në Afrikë për të bërë një fjalim në Nigeri, në qytetin e Lagosit, mbi temën e Energjisë. Dhe une fillova fjalimin duke treguar atyre ngjarjen se cka pat ndodhur një ditë me parë në Nashville. Dhe e rrëfeva pothuaj në të njëjtën mënyrë siç jua thashë edhe ju tani. Tipper dhe unë me makinë, Shoney, linjë restorantesh familjare me kosto të ulët, çfarë ai tha--ato qeshën. Dhashë fjalimin tim, dhe shkova serish tek aeroporti për të fluturuar për në shtëpi. Me zuri gjumi ne aeroplan, gjer ne mesnate, zbritëm në ishujt Azore për karburant. U zgjova, ato hapen deren, dhe shkova jashte për të marrë ajër të pastër, dhe pashë një njeri që vraponte nëpër pistë. Ai po valezonte një copë letre, dhe bërtiste, "Telefono Washingtonin! Telefono Washingtonin!" U mendova me vete, në mes të natës, në mes të Atlantikut, çfarë problemi mund të kenë në Washington? Atëherë mu kujtua se mund të ishte një nga shumë gjëra. (të qeshura)
(Laughter)
But what it turned out to be, was that my staff was extremely upset because one of the wire services in Nigeria had already written a story about my speech, and it had already been printed in cities all across the United States of America. It was printed in Monterey, I checked.
Por cka doli të kishte qenë ishte se shtabi im ishte mërzitur sepse një nga sherbimet kabllore ne Nigeri tashmë kishte shkruar një artikull mbi fjalimin tim. Dhe ishte tashmë i shtypur në qytetet pereth krejt Shteteve te Bashkuara te Amerikes --kontrollova, dhe ishte shtypur ne Monterey. Dhe artikulli fillonte,
(Laughter)
And the story began, "Former Vice President Al Gore announced in Nigeria yesterday," quote: 'My wife Tipper and I have opened a low-cost family restaurant'" --
"Ish zëvendëspresidenti Al Gore shpalli në Nigeri dje, "Shoqja ime Tipper dhe unë kemi çelur një restorant per familje me kosto të ulët, i quajtur Shoney's,
(Laughter)
"'named Shoney's, and we are running it ourselves.'"
dhe ne e menaxhojme vetë." (të qeshura)
(Laughter)
Para se të mbërrija në tokë amerikane,
Before I could get back to U.S. soil, David Letterman and Jay Leno had already started in on -- one of them had me in a big white chef's hat, Tipper was saying, "One more burger with fries!"
David Letterman dhe Jay Leno sapo kishin filluar --njëri prej tyre me kishte mua në një kapelë kryekuzhinieri, Tipper thoshte, " Edhe një burger, me patate!"
(Laughter)
Tre ditë më vonë, mora një letër të këndshme, të gjatë, e shkruar me dorë nga shoku dhe partneri
Three days later, I got a nice, long, handwritten letter from my friend and partner and colleague Bill Clinton, saying, "Congratulations on the new restaurant, Al!"
dhe kolegu Bill Clinton që thoshte, " Përgëzime per restorantin e ri, Al!" (të qeshura)
(Laughter)
Ne duam të festojmë sukseset e njëri-tjetrit në jetë.
We like to celebrate each other's successes in life.
(Laughter)
I was going to talk about information ecology. But I was thinking that, since I plan to make a lifelong habit of coming back to TED, that maybe I could talk about that another time.
Unë do te flisja për ekologjinë informatike. Por mendova, meqë planifikoj të bëj zakon te përjetshëm rikthimin në TED, ndoshta mund të flas për këtë një herë tjetër. (Duartrokitje)
(Applause)
Chris Anderson: Dakort!
Chris Anderson: It's a deal!
(Applause)
Al Gore: Dua te fokusohem në atë qe shumë prej jush keni shpreh dëshire te shtjelloj imtësisht.
Al Gore: I want to focus on what many of you have said you would like me to elaborate on: What can you do about the climate crisis? I want to start with a couple of -- I'm going to show some new images, and I'm going to recapitulate just four or five. Now, the slide show. I update the slide show every time I give it. I add new images, because I learn more about it every time I give it. It's like beach-combing, you know? Every time the tide comes in and out, you find some more shells. Just in the last two days, we got the new temperature records in January. This is just for the United States of America. Historical average for Januarys is 31 degrees; last month was 39.5 degrees.
Cfarë ju mund të bëni për krizën klimatike? Dua të filloj me-- Do të shfaq ca imazhe te reja, dhe do të përmbledh vetëm katër apo pesë. Tani, prezantimi. E rifreskoj këtë prezantim çdo herë që e shfaq. Unë shtoj imazhe të reja sepse mësoj me shumë për të cdo herë. Eshtë si eksplorimi në plazh, e dini? Cdo here qe zbatica vjen dhe shkon, ju gjeni guacka të reja. Vetëm në dy ditet e fundit, kemi matur rekorde te reja temperaturash ne Janar. Kjo është vetëm per Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Mesatarja historike për Janarin është 31 gradë. Muajin e kaluar ishte 39.5 gradë.
Now, I know that you wanted some more bad news about the environment -- I'm kidding. But these are the recapitulation slides, and then I'm going to go into new material about what you can do. But I wanted to elaborate on a couple of these. First of all, this is where we're projected to go with the U.S. contribution to global warming, under business as usual. Efficiency in end-use electricity and end-use of all energy is the low-hanging fruit. Efficiency and conservation -- it's not a cost; it's a profit. The sign is wrong. It's not negative; it's positive. These are investments that pay for themselves. But they are also very effective in deflecting our path.
E di që donit më shumë lajme të këqija reth mjedisit --Bëj shaka--por këto janë informacionet e përsëritura, dhe më pas do të përqëndrohem në materialin e ri se cka mund të bëni. Por do të doja te shtjelloj me shumë disa prej këtyre. Fillimisht, këtu është parashikuar rritja e kontributit të SH.B. për ngrohjen globale, nën biznes si zakonisht. Efikasiteti në perdorimin e energjise elektrike dhe të gjithë energjive është fruti më afër tokës. Efikasiteti dhe ruajtja: nuk është kosto, është fitim. Shenja është gabim. Nuk është negative, është pozitive. Këto jane investime që paguajne per veten e tyre. Por ato janë poashtu shume efektive ne shmangien e rrugës tonë.
Cars and trucks -- I talked about that in the slideshow, but I want you to put it in perspective. It's an easy, visible target of concern -- and it should be -- but there is more global warming pollution that comes from buildings than from cars and trucks. Cars and trucks are very significant, and we have the lowest standards in the world. And so we should address that. But it's part of the puzzle. Other transportation efficiency is as important as cars and trucks. Renewables at the current levels of technological efficiency can make this much difference. And with what Vinod, and John Doerr and others, many of you here -- there are a lot of people directly involved in this -- this wedge is going to grow much more rapidly than the current projection shows it. Carbon Capture and Sequestration -- that's what CCS stands for -- is likely to become the killer app that will enable us to continue to use fossil fuels in a way that is safe. Not quite there yet. OK. Now, what can you do?
Veturat dhe kamionat -- diskutova mbi këtë në prezantimin tim, por dua që ju ta keni në perspektive. Eshtë një objektiv i lehtë dhe i dukshem shqetësimi, dhe i tillë duhet të jetë, por ka më shumë ndotje të ngrohjes globale që vijnë nga ndërtesat sesa nga veturat dhe kamionat. Veturat dhe kamionat kanë efekt të konsiderueshëm, dhe ne kemi standardet më të ulëta në botë, prandaj duhet bërë dicka mbi këtë cështje. Por është pjesë e enigmës. Efikasiteti i mjeteve të tjera të transportit është po aq i rëndësishëm sa veturat dhe kamionat! Energjitë e ripërtëritshme në nivelet aktuale të efikasitetit teknologjik mund të bëjnë kaq ndryshime, dhe me çka Vinod, dhe John Doerr, dhe të tjerë, shumica prej jush këtu-- shumë njerëz drejperdrejt të përfshire në këtë --ky hendek do të zmadhohet më shpejt se sa parashikimet e tanishme tregojnë. Kapja dhe sekuestrimi i karbonit -- shpjegon shkurtesën CCS --ka gjasa të bëhet aplikimi vrasës do te na mundesoj neve te vazhdojme te perdorim lendet djegese ne mënyre që eshte e sigurt. Por nuk kemi arritur ende atje. Ok. Tani, çfarë mund të bëni ju vetë? Reduktoni mbetjet ne shtëpitë tuaja.
Reduce emissions in your home. Most of these expenditures are also profitable. Insulation, better design. Buy green electricity where you can. I mentioned automobiles -- buy a hybrid. Use light rail. Figure out some of the other options that are much better. It's important.
Shume prej këtyre shpenzimeve jane gjthashtu dhe fitimprurëse. Izolim, dizenjim më i mirë, blerja e energjisë elektrike të gjelbërt kur mundeni. Përmenda automobilat--blej hibrid. Shfrytëzo trenat. Zbulo disa mundësi të tjera që janë më mire. Eshtë me rëndësi.
Be a green consumer. You have choices with everything you buy, between things that have a harsh effect, or a much less harsh effect on the global climate crisis. Consider this: Make a decision to live a carbon-neutral life. Those of you who are good at branding, I'd love to get your advice and help on how to say this in a way that connects with the most people. It is easier than you think. It really is. A lot of us in here have made that decision, and it is really pretty easy. It means reduce your carbon dioxide emissions with the full range of choices that you make, and then purchase or acquire offsets for the remainder that you have not completely reduced. And what it means is elaborated at climatecrisis.net.
Bëhu konsumator i gjelbert. Ti ke zgjedhjen me gjithçka që blen, rreth sendeve qe kanë efekte te ashpërta apo me pak efekte te ashpërta ndaj krizës globale klimatike. Merrni këtë parasysh. Bën zgjedhjen për të jetuar një jetë karbon -eutrale. Ju të cilët jeni të mirë në krijimin e markave të produkteve Do të dëshiroja keshillat dhe ndihmën tuaj si ta them këtë në një farë mënyre që të bind shumicën e njerëzve. Eshë më e lehtë seç mendoni. Vërtetë është. Shumica prej nesh këtu ka bërë atë zgjedhje dhe është shume e lehtë. reduktoni emisionet e dioksidit të karbonit me një seri zgjedhjesh që bëni, dhe pastaj bleni ose fitoni kompensime për tepricën të cilën nuk e keni reduktuar plotësisht. E gjitha kjo spjegohet tek climatecrisis.net.
There is a carbon calculator. Participant Productions convened -- with my active involvement -- the leading software writers in the world, on this arcane science of carbon calculation, to construct a consumer-friendly carbon calculator. You can very precisely calculate what your CO2 emissions are, and then you will be given options to reduce. And by the time the movie comes out in May, this will be updated to 2.0, and we will have click-through purchases of offsets.
Ekziston një llogaritës karboni. Participant Productions mblodhi, me angazhimin tim aktivë, prijësit e programuesëve në botë ne këtë shkence misterioze te llogaritjes se karbonit për të ndërtuar llogaritësin e karbonit për të gjithë konsumatorët bashkohor. Mund te llogarisni ne mënyre precize sasinë e CO2 që lëshoni, dhe më pastaj do tju jepet variante për ta reduktuar. Dhe deri tek dalja e filmit ne Maj, kjo do te freskohet me versionin 2.0 dhe do te kete mundësi për blerjen e paketave kompensuese.
Next, consider making your business carbon-neutral. Again, some of us have done that, and it's not as hard as you think. Integrate climate solutions into all of your innovations, whether you are from the technology, or entertainment, or design and architecture community. Invest sustainably. Majora mentioned this. Listen, if you have invested money with managers who you compensate on the basis of their annual performance, don't ever again complain about quarterly report CEO management. Over time, people do what you pay them to do. And if they judge how much they're going to get paid on your capital that they've invested, based on the short-term returns, you're going to get short-term decisions. A lot more to be said about that.
Më pas, konsidero qe te besh biznesin tuaj karbon neutral. Sërish, disa prej nesh e kanë bërë këtë, dhe nuk eshte aq rëndë sa që mendoni. Integroni zgjedhje klimatike ne të gjitha zbulimet tuaja, pa marë parasysh se jeni nga komuniteti i teknologjisë, argëtimit, dizenjmit apo arkitekturës. Investo në mënyrë të qëndrueshme. Majora përmendi këtë. Dëgjoni, nese keni investuar para me menaxherë që ju paguani në baze të performancës se tyre vjetore, mos u ankoni sërish për menaxhimin e CEO përmes raportit tremujor Me kalimin e kohës., njerëzit bëjnë atë cka i paguani per te bërë. Dhe nëse gjykojnë se sa do të paguhen ne kapitalin tuaj që ata kanë investuar, bazuar në fitimet afat shkurta, ju do të keni vendime afatshkurta. Shumë më shumë për të thënë në lidhje me atë.
Become a catalyst of change. Teach others, learn about it, talk about it. The movie is a movie version of the slideshow I gave two nights ago, except it's a lot more entertaining. And it comes out in May. Many of you here have the opportunity to ensure that a lot of people see it. Consider sending somebody to Nashville. Pick well. And I am personally going to train people to give this slideshow -- re-purposed, with some of the personal stories obviously replaced with a generic approach, and it's not just the slides, it's what they mean. And it's how they link together. And so I'm going to be conducting a course this summer for a group of people that are nominated by different folks to come and then give it en masse, in communities all across the country, and we're going to update the slideshow for all of them every single week, to keep it right on the cutting edge. Working with Larry Lessig, it will be, somewhere in that process, posted with tools and limited-use copyrights, so that young people can remix it and do it in their own way.
Bëhu katalizator i ndryshimit. Mëso të tjerët, mblidh informacion mbi të, fol për të. Filmi do te dalë--filmi është version film i prezantimit që dhashë dy natë më parë, përveç se është me argëtues. Dhe do të dalë ne Maj. Shumica prej jush këtu kane mundësinë për të siguruar që shumë njerëz ta shikojnë. Konsideroni për të derguar dikë në Nashville. Bëni zgjedhje të mirë. Unë personalisht do të trajnoj njerëz për të dhënë këtë prezantim, qëllim te ri, me disa prej ngjarjeve personale siç dihet e ndërruar me qasje të përgjitshme, dhe--nuk është vetëm per slajdet, por çka duan të thonë. Eshtë mbi si ato lidhen sëbashku. Dhe, do të jap nje lënde këtë verë për një grup njerëzish që jane te nominuar nga njerëz të ndryshëm për të ardhur dhe për ta shpërndarë, në masë, në komunitetet në mbarë vendin, dhe ne do të rifreskojmë prezantimin për të gjithë cdo javë që të jemi në pararojën e informacionit. Të punosh me Larry Lessig, do të jetë, diku në atë proces, postuar me mjete dhe me perdorim te kufizuar te drejtes se autorit, ashtu që të rinjtë mund ta kombinojnë dhe ta bëjnë në mënyrën e tyre.
(Applause)
(Duartrokitje)
Where did anybody get the idea that you ought to stay arm's length from politics? It doesn't mean that if you're a Republican, that I'm trying to convince you to be a Democrat. We need Republicans as well. This used to be a bipartisan issue, and I know that in this group it really is. Become politically active. Make our democracy work the way it's supposed to work. Support the idea of capping carbon dioxide emissions -- global warming pollution -- and trading it. Here's why: as long as the United States is out of the world system, it's not a closed system. Once it becomes a closed system, with U.S. participation, then everybody who's on a board of directors -- how many people here serve on the board of directors of a corporation? Once it's a closed system, you will have legal liability if you do not urge your CEO to get the maximum income from reducing and trading the carbon emissions that can be avoided. The market will work to solve this problem -- if we can accomplish this. Help with the mass persuasion campaign that will start this spring. We have to change the minds of the American people. Because presently, the politicians do not have permission to do what needs to be done.
Ku mori idenë ndokush se ju duhet të rini duar kryq nga politika? Nuk do të thotë se nëse ju jeni Republikan dhe une tentoj tju bind për tu bërë Demokrat. Neve na duhen Republikan po ashtu. Kjo ishte dikur çështje dypartiake, dhe di që në këtë grup kjo vërtet është. Bëhu politikisht aktivë. Bëj që demokracia jone të punoj në mënyren qe duhet te punoj. Përkrah idene e kufizimit të lëshimeve të dioksidit të karbonit, ndotjes e ngrohjes globale, dhe tregtimin e tyre. Ja përse: përderisa Shtetet e Bashkuara janë jashtë sistemit botëror, nuk është sistem i mbyllur. Njëherë si të bëhet sistem i mbyllur, me pjesëmarrjen e SH.B., atëherë çdo kush që është në bordin e drejtorëve --sa njerëz këtu shërbejnë ne bordin e drejtorëve të një korporate? Pasi të jetë sistem i mbyllur, do të keni përgjegjësi ligjore nese nuk do te nxitni CEO tënd per të marrë të ardhurat maksimale nga reduktimi dhe tregtimi i gazrave të karbonit qe mund të shmangen. Tregu do të punojë për të zgjidhur këte problem nëse e përmbushim kete. Ndihmo fushatën për të bindur shumicën që do të filloje këtë pranverë. Ne duhet të ndërojme mendjet e Amerikanëve. Për arsye sepse tani politikanët nuk kanë leje të bëjnë çka duhet bërë. Dhe ne vendin tonë bashkëkohor, roli i logjikës dhe arsyes nuk përfshijnë më
And in our modern country, the role of logic and reason no longer includes mediating between wealth and power the way it once did. It's now repetition of short, hot-button, 30-second, 28-second television ads. We have to buy a lot of those ads. Let's re-brand global warming, as many of you have suggested. I like "climate crisis" instead of "climate collapse," but again, those of you who are good at branding, I need your help on this. Somebody said the test we're facing now, a scientist told me, is whether the combination of an opposable thumb and a neocortex is a viable combination.
ndërmjetsimin ndërmjet pasurise dhe fuqise siç bënte në një kohë. Tani është përsëritje e shkurtë, buton-nxehte, 30-sekondësh, 28-sekondësh spote televizive. Duhet të blejmë shumë nga ato spote. Le të ri-markojmë ngrohjen globale, siç sugjeruat shumica prej jush. Më pëlqen kriza klimatike në vend të kolapsi klimatik, por sërish, ju që jeni mirë ne marketing, më duhet ndihma juaj në këtë. Dikush tha që testi që ndeshemi tani është, një shkencëtarë me tregoi, ështe nëse kombinimi i një gishti të madh dhe një neocortexi është kombinim mbijetues.
(Laughter)
Eshtë më se e vërtetë. Kam thënë natën e kaluar, dhe do ta përsëris tani: kjo nuk është çështje politike.
That's really true.
I said the other night, and I'll repeat now: this is not a political issue. Again, the Republicans here -- this shouldn't be partisan. You have more influence than some of us who are Democrats do. This is an opportunity. Not just this, but connected to the ideas that are here, to bring more coherence to them. We are one.
Përsëri, Republikanët këtu, kjo nuk duhet të jetë partiake. Ju keni më shumë influence se sa shumica e neve që janë demokrat kanë. Kjo është një shans. Jo vetëm kjo, por te lidhur me idetë që janë këtu, për të sjellë më shumë logjikë në to. Ne jemi një.
Thank you very much, I appreciate it.
Falemindreit shume, E vlerësoj.
(Applause)
(Duartrokitje)