Now, I want to start with a question: When was the last time you were called "childish"? For kids like me, being called childish can be a frequent occurrence. Every time we make irrational demands, exhibit irresponsible behavior, or display any other signs of being normal American citizens, we are called childish. Which really bothers me. After all, take a look at these events: Imperialism and colonization, world wars, George W. Bush. Ask yourself, who's responsible? Adults.
Ман мехохам аз саволе огоз намоям: Кай охирон бор рафтори шуморо кудаки номидаанд? Дар муносибат бо кудакон, ба мисли ман, ин калима хеле бисёр истифода мешавад. Хар дафъае, ки мо ягон чизи бемаъни хохиш мекунем, бемасъулият рафтор мекунем ё хар як нишонаи шахрванди оддии амрикоиро намоиш медихем, рафторхои моро кудакона меноманд. Ва ин маро бисёр норохат мекунад. Нихоят , ба ин вокеахо нигох кунед: империализм ва мустамликакуни, чангхои чахони, Чорч Буш. Худро пурсед: Ки гунахкор аст? Калонсолон.
Now, what have kids done? Well, Anne Frank touched millions with her powerful account of the Holocaust. Ruby Bridges helped to end segregation in the United States. And, most recently, Charlie Simpson helped to raise 120,000 pounds for Haiti, on his little bike. So as you can see evidenced by such examples, age has absolutely nothing to do with it. The traits the word "childish" addresses are seen so often in adults, that we should abolish this age-discriminatory word, when it comes to criticizing behavior associated with irresponsibility and irrational thinking.
Кудакон чи кор кардаанд? Анна Франк бо хикояхои худ дар бораи Холокост дили миллионхоро тасхир кард, Руби Бричес кумак кард, ки сегрегатсия дар ШМА ба охир расад, ва комилан ба наздики, Чарли Симпсон дар дучархаи майдаи худ кумак кард, то барои Гаити 120 хазор фунт чамъ шавад. Бо чунин тарз, намунахои нишон додашуда тасдик мекунанд, ки сину сол тамоман дахл надорад. Аломатхое, ки калимаи кудаконаро тасвир мекунад, бисёр вакт махсус калонсолон, мо бояд аз ин махдудкунии аломатхои калимаи сину соли, вакте, ки сухан дар бораи танкиди рафторхои бемасъулият ва аз акл берун меравад инро рад кунем.
(Applause)
Карсак.
Thank you.
Ташаккур.
Then again, who's to say that certain types of irrational thinking aren't exactly what the world needs? Maybe you've had grand plans before, but stopped yourself, thinking, "That's impossible," or "That costs too much," or "That won't benefit me." For better or worse, we kids aren't hampered as much when it comes to thinking about reasons why not to do things. Kids can be full of inspiring aspirations and hopeful thinking, like my wish that no one went hungry, or that everything were free, a kind of utopia. How many of you still dream like that, and believe in the possibilities? Sometimes a knowledge of history and the past failures of Utopian ideals can be a burden, because you know that if everything were free, then the food stocks would become depleted and scarce and lead to chaos. On the other hand, we kids still dream about perfection. And that's a good thing, because in order to make anything a reality, you have to dream about it first.
Аз тарафи дигар мегуяд, ки намудхои муайяни рафторхои аз акл берун ин на он чизе хаст, ки олам ба он эхтиёч дорад? Мумкин, Шумо пештар накшахои бузург доштед, вале шумо боз истодед, фикр карда, ки: «Ин номумкин аст ё бисёр киммат аст ё ба ман ягон фоида намеорад.» Хушбахтона ва ё не, мо, кудакон, кинии махсусро дар фикркунии сабабе, ки кардан даркор нест хис намекунем. Кудакон метавонанд саршори кушишхои илхомбахш ва фикрхои зиндадил бошанд, ба мисли хохиши ман, ки хеч кас гурусна набошад ё хамаи чиз бепул бошад. Бисёри аз шумо то хол метавонед чунин фикр кунед ва ба имконпазирии он бовар мекунад? Баъзан фахмиши гузашта ва гунахкории гузашта, орзухои хаёли метавонад бори вазнин бошад, барои он, ки шумо медонед, ки агар хамаи чиз бепул бошад, захираи хурок тез сарф мешавад, камёби ва бесарусомони фаро мерасад. Аз тарафи дигар, мо, кудакон, то хол мукаммал орзу мекунем. Ва ин хуб аст, барои он, ки пеш аз чизеро кардан, онро орзу кардан лозим.
In many ways, our audacity to imagine helps push the boundaries of possibility. For instance, the Museum of Glass in Tacoma, Washington, my home state -- yoohoo, Washington!
Бисёртар часурии тасаввуроти мо васеътар шудани сархади имкониятро кумак мекунад. Масалан, дар осорхонаи шиша дар Таком, Вашингтон, штати ман-эгегей Вашингтон!—
(Applause)
(Карсак.)
has a program called Kids Design Glass, and kids draw their own ideas for glass art. The resident artist said they got some of their best ideas from the program, because kids don't think about the limitations of how hard it can be to blow glass into certain shapes, they just think of good ideas. Now, when you think of glass, you might think of colorful Chihuly designs, or maybe Italian vases, but kids challenge glass artists to go beyond that, into the realm of brokenhearted snakes and bacon boys, who you can see has meat vision.
намоши «Дизайни Кудаконаи Шиша» вучуд дорад, ва кудакон акидахои худро барои хайкалхои шишагин мекашанд. Ва устохое, ки дар ин осорхона кор мекунанд, мегуянд, бисёре аз акидахои бехтарини худро онхо дар ин намоиш мекашанд, барои он, ки кудакон дар бораи махдудият ё дар бораи oне,ки чи кадар мушкил аст шишаро дар як шакли муайян овардан фикр намекунанд. Онхо танхо фикрхои хубро ихтироъ мекунанд. Ва вакте, ки шумо дар бораи шиша фикр мекунед, шумо мотавонед шаклхои рангаи Чихули ё гулдонхои итолиёвиро тасаввур кунед, аммо кудакон аз корхои шишагини устохо талаб мекунанд, ки аз худуди хамаи тасаввуротхо дар сохаи морхои куштаи харам ва писархои аз бекон, ки чи тавре шумо медонед, «Хаёлхои гуштин»-ро доро мебошанд бароянд.
(Laughter)
(Ханда)
Now, our inherent wisdom doesn't have to be insider's knowledge. Kids already do a lot of learning from adults, and we have a lot to share. I think that adults should start learning from kids. Now, I do most of my speaking in front of an education crowd -- teachers and students, and I like this analogy: It shouldn't be a teacher at the head of the class, telling students, "Do this, do that." The students should teach their teachers. Learning between grown-ups and kids should be reciprocal. The reality, unfortunately, is a little different, and it has a lot to do with trust, or a lack of it.
Инак, дониши модарзодии мо набояд илми донишмандон бошад. Кудакон аллакай бисёр чизро аз калонсолон омухтанд, ва мо бисёр умумият дорем. Ман фикр мекунам, калонсолро мебояд аз кудакон омухтанро сар кунанд. Ман одатан дар назди устодон ва донишчуён баромад мекунам, ва барои хамин ба ман ин шабохат маъкул аст. Муаллимро лозим нест, ки танхо хамчун сардори синф истад ва ба талабахо ин ва он карданро гуяд. Талабахо бояд устодони худро омузонанд. Омухтан байни калонсолон ва кудакон бояд дутарафа бошад. Хакикат, муттаасифона, дигар хел сохта шудааст, ва ин бисёртар аз бовари ё набудани он вобастаги дорад.
Now, if you don't trust someone, you place restrictions on them, right? If I doubt my older sister's ability to pay back the 10 percent interest I established on her last loan, I'm going to withhold her ability to get more money from me, until she pays it back.
Агар шумо касеро бовар накунед, шумо ба онхо махдудиятро мегузоред, хамин хел? Агар ман ба кобилияти ба ман бар гардондани 10%-е, ки ман барои карзи охирони хохарам дилпур набошам, ман кобилияти боз гирифтани пулро аз ман махрум мекунам, то вакте, ки вай ин фоизхоро бар нагардонад.(Ханда)
(Laughter)
Киссаи хакики, вокеан.
True story, by the way. Now, adults seem to have a prevalently restrictive attitude towards kids, from every "Don't do that, don't do this" in the school handbook, to restrictions on school Internet use. As history points out, regimes become oppressive when they're fearful about keeping control. And although adults may not be quite at the level of totalitarian regimes, kids have no or very little say in making the rules, when really, the attitude should be reciprocal, meaning that the adult population should learn and take into account the wishes of the younger population.
Ва, калонсолон нисбати кудакон чунин муносибати махдудкунии бартари доранд, аз «инро накун», «вайро накун» дар китоби мактаби сар карда, то махдудияти истифодаи интернет дар мактаб. Чи тавре, ки таърих кайд мекунад, усулхо золимона мешаванд, вакте, ки онхо аз гум кардани назорат метарсанд. Ва агар калонсолон на он кадар золимона мисли усулхои тоталитари рафтор кунанд хам, кудакон ягон ва ё хеле кам хукуки озодии сухан дар мукарраркунии коидахо доранд, дар холате, ки муносибатхо бояд дутарафа бошанд, ва х. к. калонсолонро мебояд омузанд ва хохиши насли чавонро
Now, what's even worse than restriction, is that adults often underestimate kids' abilities. We love challenges, but when expectations are low, trust me, we will sink to them. My own parents had anything but low expectations for me and my sister. Okay, so they didn't tell us to become doctors or lawyers or anything like that, but my dad did read to us about Aristotle and pioneer germ-fighters, when lots of other kids were hearing "The Wheels on the Bus Go Round and Round." Well, we heard that one too, but "Pioneer Germ Fighters" totally rules.
ба назар гиранд. Чи боз аз махдудият бадтар аст - калонсолон бисёр вакт кобилияти кудакони худро кам бахо медиханд. Мо масъалахои мушкилро дуст медорем, вале вакте, ки сатхи умедвори баланд нест, мо то онхо паст мешавем. Умедвории волидони ман нисбати ману хохарамро хеч паст гуфта намешавад. Онхо ба мо нагуфтанд, ки духтур ё адвокат ё ба мисли инхо шавем, вале падари ман ба мо дар бораи Аристотел ва аввалин микробхо мехонд, дар холате, ки дигар кудакон суруди кудаконаи «Чарххои автобус тоб мехуранд ва тоб мехуранд» гуш мекарданд. Умуман, мо низ онро гуш мекардем, вале микробхо бенихоят хуб аст.
(Laughter)
(Ханда)
I loved to write from the age of four, and when I was six, my mom bought me my own laptop equipped with Microsoft Word. Thank you, Bill Gates, and thank you, Ma. I wrote over 300 short stories on that little laptop, and I wanted to get published. Instead of just scoffing at this heresy that a kid wanted to get published, or saying wait until you're older, my parents were really supportive. Many publishers were not quite so encouraging. One large children's publisher ironically said that they didn't work with children. Children's publisher not working with children? I don't know, you're kind of alienating a large client there.
Ман аз чорсолаги навиштанро сар кардам, ва вакте, ки ман шаш сол доштам, модари ман ба ман ноутбуки шахси бо Micrisoft Word шинонидашуда харид. Ташаккур ба Билл Гейтс ва ташаккур ба модари ман. Ман дар он ноутбуки хурдакак зиёда аз 300 хикояхои хурд навиштам, ва хостам, ки онхоро нашр кунанд. Ба чои масхара ба ин сафсатае, ки кудак мехохад нашр шавад, ё сухане, ки интизор шудан ва калон шудан лозим аст, волидони ман танхо маро дастгири карданд. Бисёр нашриётхо кушиш намекарданд илхоми маро дар он сатх биёранд. Яке аз нашриётхои калонтарини адабиёти бачагона тамасхурона кайд кард, ки онхо бо кудакон кор намекунанд. Нашриёти адабиёти бачагона бо кудакон кор намекунад? Ба фикри ман, шумо дар ин холат мизочи калонтарини худро аз даст медихед.
(Laughter)
(Ханда.)
One publisher, Action Publishing, was willing to take that leap and trust me, and to listen to what I had to say. They published my first book, "Flying Fingers," you see it here. And from there on, it's gone to speaking at hundreds of schools, keynoting to thousands of educators, and finally, today, speaking to you.
Як нашриёт, Action Publishing, карор дод чунин кадамро монад ва маро бовар кард, ва шунид, ки ман чи гуфтан мехохам. Онхо китоби аввалини маро «Ангуштони парвозкунанда» нашр карданд-шумо онро инчо дида метавонед- ва аз хамон лахза дар бораи вай дар садхо мактабхо гуфта мешуд, онро хазорхо муаллимон хонданд, ва окибат, имруз шумо дар бораи вай шунидед.
I appreciate your attention today, because to show that you truly care, you listen. But there's a problem with this rosy picture of kids being so much better than adults. Kids grow up and become adults just like you.
Ман бисёр миннатдорам аз шумо барои диккататон, барои он, ки агар шумо нишон дихед, ки ба шумо дар хакикат шавковар аст, шумо гуш мекунед. Вале як мушкили аст бо ин тасвири олии дуняви, дар чое,ки кудакон хеле аз калонсолон хубтаранд. Кудакон калон мешаванд ва мисли калонсолон мешаванд.
(Laughter)
(Ханда)
Or just like you? Really? The goal is not to turn kids into your kind of adult, but rather, better adults than you have been, which may be a little challenging, considering your guys' credentials.
Ба рости, мисли шумо? Максад он нест, ки кудакон калон шаванд ва мисли шумо калонсолон шаванд, аммо дар он аст, ки онхо аз шумо бехтар шаванд, ки метавонад хеле мушкилтар бошад,
(Laughter)
хизматхои шуморо ба назар гирифта.
But the way progress happens, is because new generations and new eras grow and develop and become better than the previous ones. It's the reason we're not in the Dark Ages anymore. No matter your position or place in life, it is imperative to create opportunities for children, so that we can grow up to blow you away.
Охир максади пешрафт дар он аст, ки насли нав ва замони нав бисабзад ва инкишоф биёбад ва аз пештара бехтар шавад. Бо хамин сабаб мо аллакай дар асримиёнаги нестем. Мухим нест, ки шумо дар зиндаги дар кадом мавкеъ карор доред, имконият барои кудакон додан лозим аст, то ки мо калон шавем ва аз шумо пеш гузарем.
(Laughter)
(Ханда)
Adults and fellow TEDsters, you need to listen and learn from kids, and trust us and expect more from us. You must lend an ear today, because we are the leaders of tomorrow, which means we're going to take care of you when you're old and senile. No, just kidding.
Калонсолон ва шунавандахои TED, ба шумо лозим аст, ки гуш кунед ва аз кудакон омузед ва моро бовар кунед ва аз мо бисёрро умедвор шавед. Шумо бояд моро имруз гуш кунед, барои он, ки мо сарварони рузи ояндаем ва мо шуморо гамхори мекунем, вакте, ки шумо пир ва бекувват мешавед. Майлаш, шухи.
(Laughter)
Рости, мо насли оянда мешавем,
No, really, we are going to be the next generation, the ones who will bring this world forward. And in case you don't think that this really has meaning for you, remember that cloning is possible, and that involves going through childhood again, in which case you'll want to be heard, just like my generation. Now, the world needs opportunities for new leaders and new ideas. Kids need opportunities to lead and succeed. Are you ready to make the match? Because the world's problems shouldn't be the human family's heirloom.
онхое, ки дунёро пеш мебаранд. Ва агар шумо фикр кунед, ки ин ба шумо ягон дахл надорад, ба ёд оред, ки клонирование аллакай имкон дорад, ин чунин маъно дорад, ки шумо имконияти боз аз сар гузаронидани кудакиро пайдо мекунед, ва дар ин холат шумо мехохед, ки шуморо шунаванд, чи тавре, ки инро насли ман мехохад. Барои олам сардорони нав ва акидахои нав лозим аст. Ба кудакон имконият лозим аст, то ки сарвари кунанд ва комёб шаванд. Шумо ба хамкори омодаед? Барои он, ки мушкилотхои дуняви набояд мукаддасоти як оила бошанд.
Thank you.
Ташаккур.
(Applause)
(Карсак)
Thank you. Thank you.
Ташаккур. Ташаккури зиёд.