I'm a writer-director who tells social-change stories, because I believe stories touch and move us. Stories humanize and teach us to empathize. Stories change us.
Tôi là một nhà văn - đạo diễn, người kể những câu chuyện về sự thay đổi của xã hội vì tôi tin rằng chúng khiến trái tim ta rung động. Những câu chuyện khơi dậy lòng nhân đạo và dạy ta biết cảm thông. Những câu chuyện thay đổi chúng ta.
When I write and direct plays, I'm amplifying voices of disadvantaged groups, I'm fighting the self-censorship that has kept many Ugandan artists away from social, political theater since the persecution of artists by former Ugandan president, Idi Amin. And most importantly, I am breaking the silence and provoking meaningful conversations on taboo issues, where often "Silence is golden" is the rule of thumb. Conversations are important because they inform and challenge our minds to think, and change starts with thinking.
Khi viết kịch bản và đạo diễn, tôi luôn cường điệu hóa tiếng nói của những người kém may mắn, tôi chống lại việc tự kiểm duyệt đã ngăn cản nhiều nghệ sĩ Uganda đem chính trị và xã hội lên sân khấu, kể từ sự kiện cựu tổng thống Uganda, Idi Amin ngược đãi giới nghệ sĩ. Quan trọng nhất, tôi đang phá vỡ sự im lặng khơi gợi những đối thoại có ý nghĩa về những vấn đề bị cấm đoán, những vấn đề mà "Im lặng là vàng". Các cuộc đối thoại rất quan trọng bởi chúng cung cấp thông tin và thách thức suy nghĩ của chúng ta, và thay đổi bắt đầu từ đấy.
One of my struggles with activism is its often one-sided nature that blinds us to alternative view, that numbs our empathy, that makes us view those who see issues differently as ignorant, self-hating, brainwashed, sellout or plain stupid. I believe no one is ignorant. We are all experts, only in different fields. And this is why, for me, the saying "stay in your truth" is misleading. Because if you're staying in your truth, isn't it logical that the person you believe is wrong is also staying in their truth? So, what you have is two extremes that shut out all possible avenues of conversations. I create provocative theater and film to touch, humanize and move disagreeing parties to the conversation table to bridge misunderstandings. I know that listening to one another will not magically solve all problems. But it will give a chance to create avenues to start to work together to solve many of humanity's problems.
Một trong những khó khăn của tôi với chủ nghĩa tích cực là bản chất một chiều thường làm ta cảm thấy mù quáng, làm tê liệt sự đồng cảm, làm ta cho rằng những người không cùng quan điểm là thờ ơ, căm ghét bản thân, bị tẩy não, tự phụ, hay đơn thuần là ngu ngốc. Tôi tin rằng chẳng có ai là ngốc nghếch cả. Chúng ta đều là những chuyên gia, chỉ khác nhau về lĩnh vực. Đây là lý do, với tôi, câu nói "Kiên định với sự thật của bạn" lại dễ gây hiểu lầm. Bởi nếu bạn luôn ở trong sự thật của mình, theo lô-gic ấy, người mà bạn cho là sai cũng ở trong sự thật của họ, đúng chứ? Vì thế, những gì bạn có là hai thái cực loại trừ mọi khả năng đàm phán. Tôi tạo ra các bộ phim và vở kịch có tính khơi gợi để chạm đến, nhân cách hóa và khiến các bên không đồng tình đi đến bàn đàm phán để nối kết các hiểu lầm. Tôi biết việc lắng nghe từng người sẽ không tự nhiên giải quyết được vấn đề. Nhưng nó tạo cơ hội tìm ra các phương thức để cùng nhau hành động, giải quyết các vấn đề của nhân loại.
With my first play, "Silent Voices," based on interviews with victims of the Northern Uganda war between the government and Joseph Kony's LRA rebel group, I brought together victims, political leaders, religious leaders, cultural leaders, the Amnesty Commission and transitional justice leadership for critical conversations on issues of justice for war crime victims -- the first of its kind in the history of Uganda. And so many powerful things happened, that I can't even cover them all right now. Victims were given the opportunity to sit at the table with Amnesty Commission leadership, and they expressed the big injustice they suffered when the Commission ignored them and instead facilitated the resettlement of the war perpetrators. And the Amnesty Commission acknowledged the victims' pain and explained the thinking behind their flawed approaches.
Vở kịch đầu tay của tôi, "Những giọng nói câm lặng" dựa trên buổi phỏng vấn với nạn nhân cuộc chiến phía Bắc Uganda giữa chính phủ và nhóm nổi dậy LRA của Joseph Kony, tôi tập hợp các nạn nhân, nhà lãnh đạo chính trị, tôn giáo, lãnh đạo văn hóa, Ủy ban ân xá và lãnh đạo tư pháp chuyển đổi xung quanh những đàm phán quan trọng về các vấn đề pháp lý cho nạn nhân phạm tội chiến tranh, lần đầu tiên trong lịch sử Uganda. Và nhiều điều có sức ảnh hưởng đã xảy ra, mà tôi không thể kể hết bây giờ. Các nạn nhân có được cơ hội ngồi vào bàn với lãnh đạo Ủy ban ân xá, và bày tỏ những bất công lớn lao mà họ phải gánh chịu khi Ủy ban phớt lờ thay vì tạo điều kiện cho họ tái định cư. Ủy ban ân xá nhận thức được nỗi đau của các nạn nhân và giải thích ẩn ý đằng sau cách tiếp cận sai sót của họ.
But one of the things that has stayed with me is when, during my Northern Uganda tour of the play, a man approached me and introduced himself as a former rebel soldier of Joseph Kony. He told me that he didn't want me to leave feeling disappointed, due to some of what I considered inappropriate laughter. He explained that his was a laughter of embarrassment and a recognition of his own embarrassment. He saw himself in the actors onstage and saw the meaninglessness of his past actions. So I say: share your truths. Listen to one another's truths. You will discover a more powerfully uniting truth in the middle ground.
Nhưng một điều tôi luôn nhớ là trong chuyến lưu diễn ở Bắc Uganda, một người đàn ông đã tiếp cận tôi và tự giới thiệu là cựu lính nổi loạn của Joseph Kony. Ông ấy nói rằng không muốn tôi rời đi trong thất vọng, bởi tràng cười mà tôi cho là không đúng lúc. Ông giải thích rằng đó là tiếng cười của sự xấu hổ và là nhận thức về sự xấu hổ của riêng ông. Ông thấy mình trong những vai diễn trên sân khấu và sự vô nghĩa của các hành động trong quá khứ của ông. Rồi, tôi nói: hãy chia sẻ sự thật của ông. Hãy lắng nghe sự thật của người khác. Bạn sẽ nhận ra có một sự thật hợp nhất, mạnh mẽ hơn nằm ở giữa.
When I lived in the USA, many of my American friends would be shocked at my ignorance at fancy Western dishes like lasagna, for instance.
Khi sống ở Mỹ, nhiều người bạn Mỹ của tôi bị sốc trước sự thờ ơ của tôi trước các món ăn phương Tây như lasagna.
(Laughter)
(Tiếng cười)
And my question to them would be, "Well, do you know malakwang?" And then I would tell them about malakwang, a fancy vegetable dish from my culture. And they would tell me about lasagna. And we would leave richer and fuller individuals. Therefore, share your recipe truth. It makes for a better meal.
Và câu hỏi của tôi dành cho họ là: "Vậy bạn có biết malakwang không?" Và rồi tôi sẽ kể cho họ về malakwang, một món rau tuyệt hảo từ nền văn hóa của mình. Và họ sẽ kể với tôi về lasagna Và chúng tôi trở thành các cá nhân đầy đủ và giàu có hơn. Vì thế, hãy chia sẻ sự thật theo công thức của bạn. Nó sẽ giúp bữa ăn thêm ngon.
Thank you.
Xin cảm ơn
(Applause)
(Vỗ tay)