Α, ναι, τα φοιτητικά χρόνια, ένα μεθυστικό μείγμα αμιγών μαθηματικών διδακτορικού επιπέδου και παγκόσμια πρωταθλήματα διαλόγου, ή, όπως μ' αρέσει να λέω, «Γεια σας κορίτσια. Ω ναι.» Δεν υπήρχε τίποτα πιο σέξυ από τον Σπενς στο Πανεπιστήμιο, μόνο αυτό σας λέω.
Ah yes, those university days, a heady mix of Ph.D-level pure mathematics and world debating championships, or, as I like to say, "Hello, ladies. Oh yeah." Didn't get much sexier than the Spence at university, let me tell you.
Είναι τεράστια συγκίνηση για έναν ταπεινό ραδιοεκφωνητή πρωινής εκπομπής από το Σίδνεϊ, την Αυστραλίας, να είναι εδώ στη σκηνή του TED κυριολεκτικά στην άλλη πλευρά του κόσμου. Και θα ήθελα να σας ενημερώσω πως πολλά από τα πράγματα που έχετε ακούσει για τους Αυστραλούς, είναι αλήθεια. Από πολύ μικρή ηλικία, προβάλλουμε ένα καταπληκτικό αθλητικό ταλέντο. Στο πεδίο της μάχης, είμαστε γενναίοι και ευγενείς πολεμιστές. Ό,τι έχετε ακούσει είναι αλήθεια. Σε εμάς τους Αυστραλούς, αρέσει το ποτό, μερικές φορές τόσο υπερβολικά, που οδηγεί σε ενοχλητικές κοινωνικές καταστάσεις. (Γέλια) Αυτό είναι το Χριστουγεννιάτικο πάρτι στη δουλειά του πατέρα μου, το Δεκέμβρη του 1973. Είμαι σχεδόν πέντε ετών. Μπορώ να πω με σιγουριά, ότι απολαμβάνω την ημέρα πολύ περισσότερο από τον Άγιο Βασίλη.
It is such a thrill for a humble breakfast radio announcer from Sydney, Australia, to be here on the TED stage literally on the other side of the world. And I wanted to let you know, a lot of the things you've heard about Australians are true. From the youngest of ages, we display a prodigious sporting talent. On the field of battle, we are brave and noble warriors. What you've heard is true. Australians, we don't mind a bit of a drink, sometimes to excess, leading to embarrassing social situations. (Laughter) This is my father's work Christmas party, December 1973. I'm almost five years old. Fair to say, I'm enjoying the day a lot more than Santa was.
Αλλά στέκομαι ενώπιόν σας σήμερα όχι ως ένας ραδιοεκφωνητής πρωινής εκπομπής, ούτε ως κωμικός, αλλά ως κάποιος που ήταν, είναι, και πάντα θα είναι ένας μαθηματικός. Και όποιος έχει κολλήσει την αρρώστια των αριθμών ξέρει ότι την κολλάει νωρίς και την κολλάει πολύ βαριά.
But I stand before you today not as a breakfast radio host, not as a comedian, but as someone who was, is, and always will be a mathematician. And anyone who's been bitten by the numbers bug knows that it bites early and it bites deep.
Θυμάμαι, όταν ήμουν στη δευτέρα τάξη σ' ένα όμορφο μικρό δημόσιο σχολείο που ονομάζεται Πάρκο Μπορόνια στα προάστια του Σίδνεϊ, και καθώς πλησιάζαμε προς το μεσημέρι, η δασκάλα, η Κα Ράσελ, είπε στην τάξη, «Λοιπόν, δευτεράκια. Τι θέλετε να κάνετε μετά το μεσημεριανό; Δεν έχω σχέδια». Ήταν μια άσκηση στη δημοκρατική εκπαίδευση, και υποστηρίζω τη δημοκρατική εκπαίδευση, αλλά ήμασταν μόλις επτά. Έτσι, ορισμένες από τις προτάσεις που κάναμε ως προς το τι μπορεί να θέλουμε να κάνουμε μετά το μεσημεριανό γεύμα ήταν λίγο ανέφικτες, και μετά από λίγο, κάποιος έκανε μία ιδιαίτερα ανόητη πρόταση και η κα Ράσελ την απέρριψε με αυτό το ευγενικό γνωμικό, «Δεν γίνεται αυτό. Αυτό θα ήταν σαν να προσπαθείς να περάσεις ένα τετράγωνο καρφί μέσα από μια στρογγυλή τρύπα».
I cast my mind back when I was in second grade at a beautiful little government-run school called Boronia Park in the suburbs of Sydney, and as we came up towards lunchtime, our teacher, Ms. Russell, said to the class, "Hey, year two. What do you want to do after lunch? I've got no plans." It was an exercise in democratic schooling, and I am all for democratic schooling, but we were only seven. So some of the suggestions we made as to what we might want to do after lunch were a little bit impractical, and after a while, someone made a particularly silly suggestion and Ms. Russell patted them down with that gentle aphorism, "That wouldn't work. That'd be like trying to put a square peg through a round hole."
Τώρα εγώ δεν το έπαιζα ξύπνιος. Δεν προσπαθούσα να κάνω πνεύμα. Απλά σήκωσα ευγενικά το χέρι μου, και όταν η κα Ράσελ μου έδωσε το λόγο, είπα, μπροστά στους συμμαθητές μου της δευτέρας τάξης, είπα κατά λέξη, «Αλλά κυρία, σίγουρα αν η διαγώνιος του τετραγώνου είναι μικρότερη από τη διάμετρο του κύκλου, τότε το τετράγωνο καρφί θα περάσει αρκετά εύκολα από την στρογγυλή τρύπα». (Γέλια) «Είναι σαν να βάζουμε μία φέτα του τοστ μέσα από μια στεφάνη μπάσκετας, έτσι δεν είναι;»
Now I wasn't trying to be smart. I wasn't trying to be funny. I just politely raised my hand, and when Ms. Russell acknowledged me, I said, in front of my year two classmates, and I quote, "But Miss, surely if the diagonal of the square is less than the diameter of the circle, well, the square peg will pass quite easily through the round hole." (Laughter) "It'd be like putting a piece of toast through a basketball hoop, wouldn't it?"
Και εκεί ήταν αυτή η ίδια αμήχανη σιωπή από τους περισσότερους συμμαθητές μου, μέχρι που αυτός που καθόταν δίπλα μου, ένας από τους φίλους μου, ένα από τα δημοφιλή παιδιά στην τάξη, ο Στήβεν, γύρισε προς τη μεριά μου και μου έδωσε μία δυνατή μπουνιά στο κεφάλι. (Γέλια) Τώρα αυτό που έλεγε ο Στήβεν ήταν, «Κοίτα, Άνταμ, βρίσκεσαι σε μια κρίσιμη καμπή στη ζωή σου, φίλε μου. Μπορείς να συνεχίσεις να κάθεσαι εδώ μαζί μας. Συνέχισε να λες τέτοια και θα πρέπει να πας να κάτσεις εκεί με αυτούς».
And there was that same awkward silence from most of my classmates, until sitting next to me, one of my friends, one of the cool kids in class, Steven, leaned across and punched me really hard in the head. (Laughter) Now what Steven was saying was, "Look, Adam, you are at a critical juncture in your life here, my friend. You can keep sitting here with us. Any more of that sort of talk, you've got to go and sit over there with them."
Το σκέφτηκα για ένα νανοδευτερόλεπτο. Έριξα μία ματιά στην πορεία της ζωής και έτρεξα στον δρόμο με το όνομα «Σπασικλάκι» τόσο γρήγορα όσο μπορούσαν τα παχουλά, ασθματικά μου πόδια.
I thought about it for a nanosecond. I took one look at the road map of life, and I ran off down the street marked "Geek" as fast as my chubby, asthmatic little legs would carry me.
Ερωτεύτηκα τα μαθηματικά από πολύ νωρίς. Το εξήγησα σε όλους τους φίλους μου. Τα μαθηματικά είναι υπέροχα. Είναι φυσικά. Είναι παντού. Οι αριθμοί είναι οι μουσικές νότες με την οποία γράφεται η συμφωνία του σύμπαντος. Ο σπουδαίος Ντεκάρτ είπε κάτι αρκετά παρόμοιο. Το σύμπαν «είναι γραμμένο στη γλώσσα των μαθηματικών». Και σήμερα, θέλω να δείξω μία από αυτές τις μουσικές νότες, ένας αριθμός τόσο όμορφος, τόσο τεράστιος, που νομίζω πως θα σας συναρπάσει.
I fell in love with mathematics from the earliest of ages. I explained it to all my friends. Maths is beautiful. It's natural. It's everywhere. Numbers are the musical notes with which the symphony of the universe is written. The great Descartes said something quite similar. The universe "is written in the mathematical language." And today, I want to show you one of those musical notes, a number so beautiful, so massive, I think it will blow your mind.
Σήμερα θα μιλήσουμε για τους πρώτους αριθμούς. Είμαι σίγουρος πως οι περισσότεροι από εσάς θυμόσαστε ότι το έξι δεν είναι πρώτος επειδή είναι 2 x 3. Το επτά είναι πρώτος επειδή είναι 1 x 7, αλλά δεν μπορούμε να τον διασπάσουμε σε οποιαδήποτε μικρότερα κομμάτια, ή, όπως λέμε, διαιρέτες. Τώρα μερικά πράγματα που θα θέλατε να ξέρετε για τους πρώτους αριθμούς. Το ένα δεν είναι πρώτος. Η απόδειξη του είναι ένα πολύ καλό κόλπο για πάρτι που ομολογουμένως λειτουργεί μόνο σε ορισμένα πάρτι.
Today we're going to talk about prime numbers. Most of you I'm sure remember that six is not prime because it's 2 x 3. Seven is prime because it's 1 x 7, but we can't break it down into any smaller chunks, or as we call them, factors. Now a few things you might like to know about prime numbers. One is not prime. The proof of that is a great party trick that admittedly only works at certain parties.
(Γέλια)
(Laughter)
Ένα άλλο πράγμα σχετικά με τους πρώτους, δεν υπάρχει τελικός πρώτος αριθμός. Συνεχίζουν για πάντα. Γνωρίζουμε ότι υπάρχει ένας άπειρος αριθμός πρώτων αριθμών λόγω του λαμπρού μαθηματικού Ευκλείδη. Μας το απέδειξε χιλιάδες χρόνια πριν. Αλλά το τρίτο πράγμα για τους πρώτους αριθμούς, πάντα αναρωτιόντουσαν οι μαθηματικοί, σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή στο χρόνο, ποιος είναι ο μεγαλύτερος πρώτος αριθμός που γνωρίζουμε;
Another thing about primes, there is no final biggest prime number. They keep going on forever. We know there are an infinite number of primes due to the brilliant mathematician Euclid. Over thousands of years ago, he proved that for us. But the third thing about prime numbers, mathematicians have always wondered, well at any given moment in time, what is the biggest prime that we know about?
Σήμερα θα κυνηγήσουμε αυτόν τον τεράστιο πρώτο. Μην φρικάρετε. Όλα όσα πρέπει να ξέρετε, από όλα τα μαθηματικά που μάθατε, ξεμάθατε, που διαβάσατε την τελευταία στιγμή για εξετάσεις, που έχετε ξεχάσει, που ποτέ δεν καταλάβατε εξαρχής, όλα όσα πρέπει να ξέρετε είναι το εξής: Όταν λέω 2 ^ 5, μιλάω για πέντε μικρά δυαράκια το ένα δίπλα στο άλλο που πολλαπλασιάζονται μαζί, 2 x 2 x 2 x 2 x 2. Έτσι, 2 ^ 5 είναι 2 x 2 = 4, 8, 16, 32. Αν το πιάσατε αυτό, είστε μαζί μου για το σύνολο της διαδρομής. Εντάξει? Έτσι 2 ^ 5, τα πέντε δυαράκια πολλαπλασιάζονται μαζί. (2 ^ 5)-1 = 31. Το 31 είναι πρώτος αριθμός και αυτό το πέντε στη δύναμη επίσης είναι πρώτος αριθμός. Και ο μεγάλος όγκος των τεράστιων πρώτων που βρήκαμε ποτέ ανήκουν σε αυτή την φόρμα: δύο εις την δύναμη κάποιου πρώτου αριθμού, αφαιρώ ένα. Δεν θα μπω σε μεγάλη λεπτομέρεια ως προς το γιατί, επειδή τα μάτια σας θα βγουν από το κεφάλι σας αιμορραγώντας, αν το κάνω, αλλά αρκεί να πω, ένας αριθμός αυτής της μορφής είναι αρκετά εύκολο να δοκιμαστεί για πρώτος. Ένας τυχαίος μονός αριθμός είναι πολύ πιο δύσκολο να δοκιμαστεί. Αλλά από τη στιγμή που πάμε για κυνήγι για τεράστιους πρώτους, αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είναι αρκετό απλά να υψώνουμε οποιονδήποτε πρώτο αριθμό στη δύναμη. (2 ^ 11)-1 = 2.047, και δεν χρειάζεται να σας πω ότι είναι 23 x 89. (Γέλια) Αλλά (2 ^ 13) - 1, (2 ^ 17) - 1 (2 ^ 19) - 1, είναι όλοι τους πρώτοι αριθμοί. Μετά από αυτό το σημείο, αραιώνουν πολύ.
Today we're going to hunt for that massive prime. Don't freak out. All you need to know, of all the mathematics you've ever learned, unlearned, crammed, forgotten, never understood in the first place, all you need to know is this: When I say 2 ^ 5, I'm talking about five little number twos next to each other all multiplied together, 2 x 2 x 2 x 2 x 2. So 2 ^ 5 is 2 x 2 = 4, 8, 16, 32. If you've got that, you're with me for the entire journey. Okay? So 2 ^ 5, those five little twos multiplied together. (2 ^ 5) - 1 = 31. 31 is a prime number, and that five in the power is also a prime number. And the vast bulk of massive primes we've ever found are of that form: two to a prime number, take away one. I won't go into great detail as to why, because most of your eyes will bleed out of your head if I do, but suffice to say, a number of that form is fairly easy to test for primacy. A random odd number is a lot harder to test. But as soon as we go hunting for massive primes, we realize it's not enough just to put in any prime number in the power. (2 ^ 11) - 1 = 2,047, and you don't need me to tell you that's 23 x 89. (Laughter) But (2 ^ 13) - 1, (2 ^ 17) - 1 (2 ^ 19) - 1, are all prime numbers. After that point, they thin out a lot.
Και ένα από τα πράγματα σχετικά με την αναζήτηση για τεράστιους πρώτους που αγαπώ τόσο πολύ, είναι ότι μερικά από τα μεγάλα μαθηματικά μυαλά όλων των εποχών έχουν πάει σε αυτήν την αναζήτηση. Αυτός είναι ο σπουδαίος Ελβετός μαθηματικός Λέοναρντ Όιλερ. Τον 18ο αιώνα, οι άλλοι μαθηματικοί είπαν ότι είναι απλά ο κύριος όλων μας. Είχε κερδίσει τόσο τον σεβασμό, που τον έβαλαν σε Ευρωπαϊκό νόμισμα τότε που αυτό ήταν φιλοφρόνηση.
And one of the things about the search for massive primes that I love so much is some of the great mathematical minds of all time have gone on this search. This is the great Swiss mathematician Leonhard Euler. In the 1700s, other mathematicians said he is simply the master of us all. He was so respected, they put him on European currency back when that was a compliment.
(Γέλια)
(Laughter)
Ο Όιλερ ανακάλυψε τότε τον μεγαλύτερο πρώτο στον κόσμο: (2 ^ 31) - 1. Είναι πάνω από δύο δισεκατομμύρια. Απέδειξε ότι ήταν πρώτος με τίποτα παραπάνω από μία πένα, μελάνι, χαρτί και το μυαλό του.
Euler discovered at the time the world's biggest prime: (2 ^ 31) - 1. It's over two billion. He proved it was prime with nothing more than a quill, ink, paper and his mind.
Νομίζετε ότι αυτός είναι μεγάλος. Γνωρίζουμε ότι (2 ^ 127) - 1 είναι πρώτος αριθμός. Είναι ένα απόλυτο κτήνος. Κοιτάξτε εδώ: μέγεθος 39 ψηφίων, αποδείχθηκε ότι είναι πρώτος το 1876 από έναν μαθηματικό που ονομάζεται Λούκας. Φιλάρα, είσαι και πολύ πρώτος.
You think that's big. We know that (2 ^ 127) - 1 is a prime number. It's an absolute brute. Look at it here: 39 digits long, proven to be prime in 1876 by a mathematician called Lucas. Word up, L-Dog.
(Γέλια)
(Laughter)
Αλλά ένα από τα σπουδαία πράγματα σχετικά με την αναζήτηση για τεράστιους πρώτους, δεν είναι απλά να βρεις τους πρώτους. Μερικές φορές, το να αποδείξεις ότι ένας άλλος αριθμός δεν είναι πρώτος είναι εξίσου συναρπαστικό. Ο Λούκας και πάλι, το 1876, μας έδειξε ότι ο (2 ^ 67) - 1, μέγεθος 21 ψηφίων, δεν ήταν πρώτος. Αλλά δεν ήξερε ποιοι ήταν οι διαιρέτες. Ξέραμε ότι ήταν περίπου έξι, αλλά δεν γνωρίζουμε ποια είναι τα 2 x 3 που πολλαπλασιάζονται μαζί για να μας δώσουν εκείνο τον τεράστιο αριθμό.
But one of the great things about the search for massive primes, it's not just finding the primes. Sometimes proving another number not to be prime is just as exciting. Lucas again, in 1876, showed us (2 ^ 67) - 1, 21 digits long, was not prime. But he didn't know what the factors were. We knew it was like six, but we didn't know what are the 2 x 3 that multiply together to give us that massive number.
Δεν γνωρίζαμε για σχεδόν 40 χρόνια έως ότου ήρθε ο Φρανκ Νέλσον Κόουλ. Και σε μια συγκέντρωση Αμερικανών μαθηματικών κύρους, πήγε στον πίνακα, πήρε ένα κομμάτι κιμωλίας, και άρχισε να γράφει τις δυνάμεις του δύο: δύο, τέσσερα, οκτώ, 16 -- ελάτε, πείτε τις μαζί μου, ξέρετε πώς πηγαίνει -- 32, 64, 128, 256, 512, 1.024, 2.048. Είμαι σε παράδεισο για σπασικλάκια. Θα σταματήσουμε εκεί για ένα δευτερόλεπτο. Ο Φρανκ Νέλσον Κόουλ δεν σταμάτησε εκεί. Συνέχισε και υπολόγισε 67 δυνάμεις του δύο. Αφαίρεσε το ένα και έγραψε αυτόν τον αριθμό στον πίνακα. Ένα ρίγος ενθουσιασμού πέρασε στο δωμάτιο. Έγινε ακόμα πιο συναρπαστικό όταν έγραψε στη συνέχεια αυτούς τους δύο μεγάλους πρώτους αριθμούς στην κλασική μορφή πολλαπλασιασμού -- και για το υπόλοιπο της ώρας της ομιλίας του ο Φρανκ Νέλσον Κόουλ έκανε κάτι συναρπαστικό. Βρήκε τους πρώτους διαιρέτες του (2 ^ 67) - 1. Το ακροατήριο τρελάθηκε -- (Γέλια)-- καθώς ο Φρανκ Νέλσον Κόουλ κάθισε, έχοντας κάνει την μόνη ομιλία στην ιστορία των μαθηματικών χωρίς καμία λέξη. Παραδέχτηκε στη συνέχεια ότι δεν ήταν και τόσο δύσκολο. Χρειάστηκε συγκέντρωση. Χρειάστηκε αφοσίωση. Του πήρε, από τις εκτιμήσεις του, «τρία χρόνια Κυριακές.»
We didn't know for almost 40 years until Frank Nelson Cole came along. And at a gathering of prestigious American mathematicians, he walked to the board, took up a piece of chalk, and started writing out the powers of two: two, four, eight, 16 -- come on, join in with me, you know how it goes -- 32, 64, 128, 256, 512, 1,024, 2,048. I'm in geek heaven. We'll stop it there for a second. Frank Nelson Cole did not stop there. He went on and on and calculated 67 powers of two. He took away one and wrote that number on the board. A frisson of excitement went around the room. It got even more exciting when he then wrote down these two large prime numbers in your standard multiplication format -- and for the rest of the hour of his talk Frank Nelson Cole busted that out. He had found the prime factors of (2 ^ 67) - 1. The room went berserk -- (Laughter) -- as Frank Nelson Cole sat down, having delivered the only talk in the history of mathematics with no words. He admitted afterwards it wasn't that hard to do. It took focus. It took dedication. It took him, by his estimate, "three years of Sundays."
Αλλά, στη συνέχεια, στο πεδίο των μαθηματικών, όπως και σε τόσα πολλά από τα πεδία που έχουμε ακούσει σε αυτό το TED, έρχεται η εποχή των υπολογιστών και γίνεται μία έκρηξη. Αυτοί είναι οι μεγαλύτεροι πρώτοι αριθμοί που γνωρίζαμε δεκαετία με δεκαετία, καθένας ξεπερνούσε τον προηγούμενό του καθώς ανέλαβαν οι υπολογιστές και η δύναμη μας να υπολογίζουμε απλά μεγάλωνε συνεχώς.
But then in the field of mathematics, as in so many of the fields that we've heard from in this TED, the age of the computer goes along and things explode. These are the largest prime numbers we knew decade by decade, each one dwarfing the one before as computers took over and our power to calculate just grew and grew.
Αυτός είναι ο μεγαλύτερος πρώτος αριθμός που γνωρίζαμε το 1996, μια πολύ συναισθηματική χρονιά για μένα. Ήταν η χρονιά που άφησα το πανεπιστήμιο. Ήμουν διχασμένος μεταξύ των μαθηματικών και των μέσων ενημέρωσης. Ήταν μια δύσκολη απόφαση. Μου άρεσε το Πανεπιστήμιο. Το πτυχίο μου στις τέχνες ήταν τα καλύτερα εννιάμισι χρόνια της ζωής μου.
This is the largest prime number we knew in 1996, a very emotional year for me. It was the year I left university. I was torn between mathematics and media. It was a tough decision. I loved university. My arts degree was the best nine and a half years of my life.
(Γέλια)
(Laughter)
Αλλά συνειδητοποίησα κάτι σχετικά με τη δική μου ικανότητα. Απλά, σε ένα δωμάτιο γεμάτο από τυχαία επιλεγμένους ανθρώπους, είμαι μια μαθηματική μεγαλοφυία . Σε ένα δωμάτιο γεμάτο με διδάκτορες μαθηματικών, είμαι τόσο ηλίθιος, όσο ένα κιβώτιο με σφυριά. Η ικανότητά μου δεν είναι στα μαθηματικά. Είναι στην αφήγηση της ιστορίας των μαθηματικών.
But I came to a realization about my own ability. Put simply, in a room full of randomly selected people, I'm a maths genius. In a roomful of maths Ph.Ds, I'm as dumb as a box of hammers. My skill is not in the mathematics. It is in telling the story of the mathematics.
Και κατά την περίοδο αυτή, από τότε που άφησα το Πανεπιστήμιο, αυτοί οι αριθμοί έχουν γίνει όλο και μεγαλύτεροι, ο καθένας ξεπερνά τον προηγούμενο, έως ότου, ήρθε αυτός ο άνθρωπος, ο Δρ. Κέρτις Κούπερ, ο οποίος πριν από λίγα χρόνια κατείχε το ρεκόρ για τον μεγαλύτερο πρώτο αριθμό, μέχρι που του το άρπαξε ένα αντίπαλο Πανεπιστήμιο. Και στη συνέχεια ο Κέρτις Κούπερ το πήρε πίσω. Δεν ήταν πριν από χρόνια, ούτε πριν από μήνες, ήταν πριν από μέρες. Σε μια καταπληκτική στιγμή τρομερής τύχης, χρειάστηκε να στείλω στο TED μια νέα διαφάνεια για να σας δείξω τι είχε κάνει αυτός ο τύπος.
And during that time, since I've left university, these numbers have got bigger and bigger, each one dwarfing the last, until along came this man, Dr. Curtis Cooper, who a few years ago held the record for the largest ever prime, only to see it snatched away by a rival university. And then Curtis Cooper got it back. Not years ago, not months ago, days ago. In an amazing moment of serendipity, I had to send TED a new slide to show you what this guy had done.
Θυμάμαι ακόμα -- (Χειροκροτήματα) -- θυμάμαι ακόμα όταν συνέβη. Έκανα την πρωινή μου ραδιοφωνική εκπομπή. Κοίταξα στο Twitter. Υπήρχε ένα τιτίβισμα: «Άνταμ, είδες τον καινούργιο μεγαλύτερο πρώτο αριθμό;» Ανατρίχιασα -- (Γέλια) -- επικοινώνησα με τις παραγωγούς της ραδιοφωνικής εκπομπής μου στο άλλο δωμάτιο, και είπα «Κορίτσια, κρατήστε την πρώτη σελίδα. Σήμερα δεν θα μιλήσουμε για πολιτική. Σήμερα δεν θα μιλήσουμε για αθλητικά. Βρήκαν έναν άλλο μεγαπρώτο». Τα κορίτσια απλά κούνησαν το κεφάλι τους, το έβαλαν στα χέρια τους, και με άφησαν να συνεχίσω.
I still remember -- (Applause) -- I still remember when it happened. I was doing my breakfast radio show. I looked down on Twitter. There was a tweet: "Adam, have you seen the new largest prime number?" I shivered -- (Laughter) -- contacted the women who produced my radio show out in the other room, and said "Girls, hold the front page. We're not talking politics today. We're not talking sport today. They found another megaprime." The girls just shook their heads, put them in their hands, and let me go my own way.
Είναι λόγω του Κέρτις Κούπερ που γνωρίζουμε, ότι αυτή την στιγμή ο μεγαλύτερος γνωστός πρώτος αριθμός είναι ο 2 ^ 57,885,161. Μην ξεχάσετε να αφαιρέσετε το ένα. Ο αριθμός αυτός είναι σχεδόν 17μισι εκατομμύριο ψηφία μεγάλος. Εάν τον δακτυλογραφήσετε σε έναν υπολογιστή και τον αποθηκεύσετε ως αρχείο κειμένου, θα είναι 22 μεγκαμπάιτ. Για εσάς που είσαστε λιγότερο σπασικλάκια, σκεφτείτε τα μυθιστορήματα του Χάρι Πότερ, εντάξει; Αυτό είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Χάρι Πότερ. Αυτό είναι και τα επτά μυθιστορήματα του Χάρι Πότερ, επειδή προς το τέλος τα έκανε κάπως πιο χοντρά. (Γέλια) Αν τον γράψουμε σαν ένα βιβλίο, αυτός ο αριθμός θα είχε το μήκος των μυθιστορημάτων του Χάρι Πότερ και μισό ακόμη. Εδώ είναι μια διαφάνεια από τα πρώτα 1.000 ψηφία αυτού του πρώτου. Αν, όταν είχε αρχίσει το TED, στις 11 η ώρα την Τρίτη, βγαίναμε και απλά δείχναμε μία διαφάνεια κάθε δευτερόλεπτο, θα χρειαζόντουσαν πέντε ώρες για να σας δείξω εκείνο τον αριθμό. Ήθελα να το κάνω, δεν μπόρεσα να πείσω τον Μπόνο. Έτσι πάει.
It's because of Curtis Cooper that we know, currently the largest prime number we know, is 2 ^ 57,885,161. Don't forget to subtract the one. This number is almost 17 and a half million digits long. If you typed it out on a computer and saved it as a text file, that's 22 meg. For the slightly less geeky of you, think about the Harry Potter novels, okay? This is the first Harry Potter novel. This is all seven Harry Potter novels, because she did tend to faff on a bit near the end. (Laughter) Written out as a book, this number would run the length of the Harry Potter novels and half again. Here's a slide of the first 1,000 digits of this prime. If, when TED had begun, at 11 o'clock on Tuesday, we'd walked out and simply hit one slide every second, it would have taken five hours to show you that number. I was keen to do it, could not convince Bono. That's the way it goes.
Αυτός ο αριθμός έχει μέγεθος 17μισι χιλιάδες διαφάνειες, και γνωρίζουμε ότι είναι πρώτος με την ίδια σιγουριά που γνωρίζουμε ότι ο αριθμός επτά είναι πρώτος. Αυτό σχεδόν μου προκαλεί σεξουαλικό ενθουσιασμό. Ποιον κοροϊδεύω όταν λέω σχεδόν;
This number is 17 and a half thousand slides long, and we know it is prime as confidently as we know the number seven is prime. That fills me with almost sexual excitement. And who am I kidding when I say almost?
(Γέλια)
(Laughter)
Ξέρω τι σκέφτεστε: Άνταμ, χαιρόμαστε που χαίρεσαι, αλλά τι μας νοιάζει; Επιτρέψτε μου να σας δώσω ακριβώς τρεις λόγους, γιατί αυτό είναι τόσο όμορφο.
I know what you're thinking: Adam, we're happy that you're happy, but why should we care? Let me give you just three reasons why this is so beautiful.
Πρώτα από όλα, όπως εξήγησα, το να ρωτήσεις έναν υπολογιστή «Είναι αυτός ο αριθμός πρώτος;», να τον πληκτρολογήσετε στην συντετμημένη του μορφή, και μετά από μόνο έξι γραμμές κώδικα είναι η δοκιμή για το αν είναι πρώτος, είναι μια εξαιρετικά απλή ερώτηση. Έχει μία εξαιρετικά σαφής απάντηση ναι/όχι, και απαιτεί μόνο ένα φαινομενικό γρύλισμα. Οι μεγάλοι πρώτοι αριθμοί είναι ένας πολύ καλός τρόπος να δοκιμάσεις την ταχύτητα και την ακρίβεια των τσιπ υπολογιστών.
First of all, as I explained, to ask a computer "Is that number prime?" to type it in its abbreviated form, and then only about six lines of code is the test for primacy, is a remarkably simple question to ask. It's got a remarkably clear yes/no answer, and just requires phenomenal grunt. Large prime numbers are a great way of testing the speed and accuracy of computer chips.
Αλλά κατά δεύτερον, καθώς ο Κέρτις Κούπερ έψαχνε γι'αυτόν τον τερατώδη πρώτο, δεν ήταν ο μόνος που έψαχνε. Ο φορητός υπολογιστής μου στο σπίτι, έψαχνε ανάμεσα σε τέσσερις πιθανούς υποψήφιους πρώτους ως μέρος ενός κυνηγιού με δικτυωμένους υπολογιστές σε όλο τον κόσμο γι'αυτούς τους μεγάλους αριθμούς. Η ανακάλυψη αυτού του πρώτου είναι παρόμοια με το έργο που κάνουν αυτοί που ξεμπλέκουν ακολουθίες RNA, αναζητούν μέσα σε δεδομένα από το SETI και άλλα αστρονομικά προγράμματα. Ζούμε σε μια εποχή όπου ορισμένες από τις μεγάλες ανακαλύψεις δεν πρόκειται να συμβούν στα εργαστήρια ή τις αίθουσες των πανεπιστημίων αλλά σε φορητούς υπολογιστές, επιτραπέζιους υπολογιστές, στις παλάμες των χεριών του κόσμου που απλά βοηθούν στην αναζήτηση.
But secondly, as Curtis Cooper was looking for that monster prime, he wasn't the only guy searching. My laptop at home was looking through four potential candidate primes myself as part of a networked computer hunt around the world for these large numbers. The discovery of that prime is similar to the work people are doing in unraveling RNA sequences, in searching through data from SETI and other astronomical projects. We live in an age where some of the great breakthroughs are not going to happen in the labs or the halls of academia but on laptops, desktops, in the palms of people's hands who are simply helping out for the search.
Αλλά για μένα είναι εκπληκτικό γιατί είναι μια αλληγορία για τον καιρό στον οποίο ζούμε, όταν τα ανθρώπινα μυαλά και οι μηχανές μπορούν να κατακτήσουν μαζί. Έχουμε ακούσει πολλά για τα ρομπότ σε αυτό το TED. Έχουμε ακούσει πολλά για το τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν. Είναι αλήθεια, τώρα μπορείτε να κατεβάσετε στο smartphone σας μία εφαρμογή που θα μπορούσε να νικήσει τους περισσότερους γκρανμέτρ στο σκάκι.
But for me it's amazing because it's a metaphor for the time in which we live, when human minds and machines can conquer together. We've heard a lot about robots in this TED. We've heard a lot about what they can and can't do. It is true, you can now download onto your smartphone an app that would beat most grandmasters at chess.
Νομίζετε ότι αυτό είναι φοβερό. Να μια μηχανή που κάνει κάτι φοβερό. Αυτό είναι το CubeStormer II. Μπορεί να πάρει έναν τυχαία ανακατεμένο κύβο του Ρούμπικ. Χρησιμοποιώντας την ισχύ του έξυπνου τηλέφωνου, μπορεί να εξετάσει τον κύβο και να λύσει τον κύβο σε πέντε δευτερόλεπτα.
You think that's cool. Here's a machine doing something cool. This is the CubeStormer II. It can take a randomly shuffled Rubik's Cube. Using the power of the smartphone, it can examine the cube and solve the cube in five seconds.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Αυτό τρομάζει κάποιους ανθρώπους. Εμένα με ενθουσιάζει. Πόσο τυχεροί είμαστε να ζούμε σε αυτή την εποχή όπου το μυαλό και η μηχανή μπορούν να συνεργαστούν;
That scares some people. That excites me. How lucky are we to live in this age when mind and machine can work together?
Μου ζητήθηκε, σε μία περσινή συνέντευξή με την ιδιότητά μου ως μικρή διασημότητα στην Αυστραλία, «Ποια ήταν η κορυφαία στιγμή σου το 2012;» Ο κόσμος περίμενε να μιλήσω για την αγαπημένη μου ομάδα ποδοσφαίρου του Σίδνεϊ, τους Κύκνους. Στο όμορφο, αυτόχθονο σπορ του Αυστραλέζικου ποδόσφαιρου, κέρδισαν το ισοδύναμο του Super Bowl. Ήμουν εκεί. Ήταν η πιο συναισθηματική, συναρπαστική μέρα. Δεν ήταν η κορυφαία στιγμή μου του 2012. Ο κόσμος πίστευε πως θα μπορούσε να είναι μια συνέντευξη που είχα κάνει στην εκπομπή μου. Θα μπορούσε να είναι ένας πολιτικός. Θα μπορούσε να είναι ένα επίτευγμα. Θα μπορούσε να είναι ένα βιβλίο που διάβασα, οι τέχνες. Όχι, όχι, όχι. Θα μπορούσε να ήταν κάτι που είχαν κάνει οι δύο πανέμορφες κόρες μου. Οχι, δεν ήταν. Η σπουδαία στιγμή του 2012, ξεκάθαρα, ήταν η ανακάλυψη του Μποζονίου Χιγκς. Ένα χειροκρότημα για το θεμελιώδες σωματίδιο που προσδίδει σε όλα τα άλλα θεμελιώδη σωματίδια την μάζα τους
I was asked in an interview last year in my capacity as a lower-case "c" celebrity in Australia, "What was your highlight of 2012?" People were expecting me to talk about my beloved Sydney Swans football team. In our beautiful, indigenous sport of Australian football, they won the equivalent of the Super Bowl. I was there. It was the most emotional, exciting day. It wasn't my highlight of 2012. People thought it might have been an interview I'd done on my show. It might have been a politician. It might have been a breakthrough. It might have been a book I read, the arts. No, no, no. It might have been something my two gorgeous daughters had done. No, it wasn't. The highlight of 2012, so clearly, was the discovery of the Higgs boson. Give it up for the fundamental particle that bequeaths all other fundamental particles their mass.
(Χειροκρότημα)
(Applause)
Και αυτό που ήταν τόσο υπέροχο γι'αυτή την ανακάλυψη ήταν ότι πριν από 50 χρόνια ο Πήτερ Χίγκς και η ομάδα του σκέφτηκαν μία από τις βαθύτερες ερωτήσεις: Πώς γίνεται και αυτά που μας απαρτίζουν δεν έχουν μάζα; Σαφώς και έχω μάζα. Από πού προέρχεται; Και έθεσε ως αίτημα μια πρόταση ότι υπάρχει αυτό το άπειρο, απίστευτα μικρό πεδίο που εκτείνεται σε όλο το σύμπαν, και όπως άλλα σωματίδια περνάνε μέσα από αυτά τα σωματίδια και αλληλεπιδρούν, από εκεί παίρνουν την μάζα τους. Η υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα, είπε, «Σπουδαία ιδέα, Χίγκσυ. Δεν έχουμε ιδέα εάν θα μπορούσαμε ποτέ να το αποδείξουμε. Είναι ανέφικτο». Και μέσα σε μόλις 50 χρόνια, στη διάρκεια της ζωής του, με τον ίδιο να κάθεται στο ακροατήριο, σχεδιάσαμε το μεγαλύτερο μηχάνημα ποτέ για να αποδείξει αυτή την απίστευτη ιδέα που απλώς προέρχεται από ένα ανθρώπινο μυαλό.
And what was so gorgeous about this discovery was 50 years ago Peter Higgs and his team considered one of the deepest of all questions: How is it that the things that make us up have no mass? I've clearly got mass. Where does it come from? And he postulated a suggestion that there's this infinite, incredibly small field stretching throughout the universe, and as other particles go through those particles and interact, that's where they get their mass. The rest of the scientific community said, "Great idea, Higgsy. We've got no idea if we could ever prove it. It's beyond our reach." And within just 50 years, in his lifetime, with him sitting in the audience, we had designed the greatest machine ever to prove this incredible idea that originated just in a human mind.
Αυτό είναι τόσο συναρπαστικό για μένα γι' αυτόν τον πρώτο αριθμό. Σκεφτήκαμε ότι θα μπορούσε να είναι εκεί, και πήγαμε και το βρήκαμε. Αυτή είναι η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτό είμαστε. Ή όπως ίσως να έλεγε ο φίλος μου ο Ντεκάρτ, σκεφτόμαστε, άρα υπάρχουμε.
That's what is so exciting for me about this prime number. We thought it might be there, and we went and found it. That is the essence of being human. That is what we are all about. Or as my friend Descartes might put it, we think, therefore we are.
Ευχαριστώ.
Thank you.
(Χειροκρότημα)
(Applause)