Welcome to Bayeku, a riverine community in Ikorodu, Lagos -- a vivid representation of several riverine communities across Nigeria, communities whose waterways have been infested by an invasive aquatic weed; communities where economic livelihoods have been hampered: fishing, marine transportation and trading; communities where fish yields have diminished; communities where schoolchildren are unable to go to school for days, sometimes weeks, on end. Who would have thought that this plant with round leaves, inflated stems, and showy, lavender flowers would cause such havoc in these communities.
Chào mừng đến Bayeku một khu ven sông ở Ikodoru, Lagos -- một đại diện tiêu biểu cho nhiều cộng đồng ven sông khắp Nigeria, những cộng đồng mà đường tàu bè của họ bị phá hoại bởi một loài cỏ nước xâm lấn; những cộng đồng nơi mà kinh tế đang bị cầm chân nghề cá, vận tải biển và giao thương; những cộng đồng nơi sản lượng cá đang giảm dần những cộng đồng nơi trẻ em độ tuổi đến trường không thể đi học trong nhiều ngày, đôi khi là hàng tuần, liên tục. Ai nghĩ rằng loài thực vật này với những lá tròn, cuống phồng lên, và những đóa hoa màu oải hương rực rỡ lại gây ra sự tàn phá đến thế ở những cộng đồng ấy
The plant is known as water hyacinth and its botanical name, Eichhornia crassipes. Interestingly, in Nigeria, the plant is also known by other names, names associated with historical events, as well as myths. In some places, the plant is called Babangida. When you hear Babangida, you remember the military and military coups. And you think: fear, restraint. In parts of Nigeria in the Niger Delta, the plant is also known as Abiola. When you hear Abiola, you remember annulled elections and you think: dashed hopes. In the southwestern part of Nigeria, the plant is known as Gbe'borun. Gbe'borun is a Yoruba phrase which translates to "gossip," or "talebearer." When you think of gossip, you think: rapid reproduction, destruction. And in the Igala-speaking part of Nigeria, the plant is known as A Kp'iye Kp'oma, And when you hear that, you think of death. It literally translates to "death to mother and child."
Loài thực vật này được biết đến là loài dạ lan hương nước và tên khoa học của nó là Eichhornia crassipes, Thú vị thay, ở Nigeria, loài này cũng được biết đến bởi những cái tên khác những cái tên gắn liền với các sự kiện lịch sử cũng như thần thoại. Ở vài nơi, chúng được gọi là Babangida. Khi bạn nghe Babangida, bạn sẽ nhớ tới quân đội và những cuộc đảo chính. Và bạn nghĩ đến: nỗi sợ hãi, sự kiềm chế. Nhiều vùng Nigeria ở Châu thổ sông Niger, cây này còn được gọi là Abiola. Khi bạn nghe đến Abiola, bạn nhớ tới những cuộc bầu cử bị hủy bỏ và bạn nghĩ tới: những niềm hy vọng tan vỡ. Ở miền tây nam Nigeria, loài này được biết là Gbe'borun. Gbe'borun là một cụm từ Yoruba dịch ra là "chuyện tầm phào". hoặc "người hay nói chuyện tầm phào." Khi bạn nghĩ tới chuyện tầm phào, bạn nghĩ tới sự sao chép nhanh chóng,sự phá hủy. Và ở vùng nói tiếng Igala của Nigeria, loài thực vật này được gọi là A Kp'iye Kp'oma, Và khi bạn nghe từ đó, bạn nghĩ tới cái chết. Nghĩa đen của nó là "cái chết cho người mẹ và đứa con".
I personally had my encounter with this plant in the year 2009. It was shortly after I had relocated from the US to Nigeria. I'd quit my job in corporate America and decided to take this big leap of faith, a leap of faith that came out of a deep sense of conviction that there was a lot of work to do in Nigeria in the area of sustainable development. And so here I was in the year 2009, actually, at the end of 2009, in Lagos on the Third Mainland Bridge.
Cá nhân tôi đã có lần tiếp xúc với loài thực vật này vào năm 2009. Không lâu sau khi tôi chuyển từ Hoa Kỳ đến Nigeria. Tôi đã nghỉ việc ở một công ty liên doanh Hoa Kỳ và quyết định tạo sự mạo hiểm lớn trong niềm tin một sự mạo hiểm trong niềm tin nảy nở từ sự nhận thức sâu sắc rằng có rất nhiều việc cần làm ở Nigeria trong lĩnh vực phát triển bền vững. Và vì vậy tôi đã ở đây vào năm 2009, chính xác là cuối năm 2009, tại Lagos, trên cầu Third Mainland.
And I looked to my left and saw this very arresting image. It was an image of fishing boats that had been hemmed in by dense mats of water hyacinth. And I was really pained by what I saw because I thought to myself, "These poor fisherfolk, how are they going to go about their daily activities with these restrictions." And then I thought, "There's got to be a better way." A win-win solution whereby the environment is taken care of by the weeds being cleared out of the way and then this being turned into an economic benefit for the communities whose lives are impacted the most by the infestation of the weed. That, I would say, was my spark moment.
Tôi nhìn về phía bên trái và thấy một hình ảnh thật sự gây chú ý này Đó là hình ảnh những thuyền đánh cá bị bao quanh bởi những đám dạ lan hương nước dày đặc. Và tôi thật sự đau đớn cho những gì mình thấy bởi vì tôi tự nhủ rằng, "Những ngư dân tội nghiệp kia, họ sẽ xoay trở thế nào cho các hoạt động thường nhật của họ với những hạn chế đó." Và rồi tôi nghĩ, "Nhất định có cách tốt hơn." Một giải pháp đôi bênh cùng lợi là cùng lúc môi trường được chăm sóc khi những đám cỏ dại được phát quang và rồi đám cỏ đó mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng mà cuộc sống của họ bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi sự phá hoại của cỏ dại. Tôi sẽ gọi nó là khoảnh khắc nhanh trí của mình.
And so I did further research to find out more about the beneficial uses of this weed. Out of the several, one struck me the most. It was the use of the plant for handicrafts. And I thought, "What a great idea." Personally, I love handicrafts, especially handicrafts that are woven around a story. And so I thought, "This could be easily deployed within the communities without the requirement of technical skills." And I thought to myself, "Three simple steps to a mega solution."
Và vì thế tôi tiến hành nghiên cứu sâu hơn để khám phá nhiều hơn về cách sử dụng có lợi đối với loại cỏ dại này. Trong rất nhiều cách, có một cách thôi thúc tôi nhất. Đó là sử dụng loài thực vật này cho các sản phẩm thủ công. Và tôi nghĩ, "Thật là một ý tưởng tuyệt vời". Về phần tôi, tôi yêu các sản phẩm thủ công, đặc biệt là các sản phẩm uốn quanh một tầng nhà. Và tôi nghĩ, "Có thể dễ dàng triển khai trong các cộng đồng mà không cần yêu cầu về kỹ năng chuyên môn. Rồi tôi tự nhủ, "Ba bước đơn giản cho một giải pháp to lớn"
First step: Get out into the waterways and harvest the water hyacinth. That way, you create access.
Bước đầu tiên: Lội xuống những luồng nước và thu hoạch dạ lan hương nước. Bằng cách đó, bạn đã mở lối đi.
Secondly, you dry the water hyacinth stems.
Bước thứ hai, bạn phơi khô những cuống lá dạ lan hương nước.
And thirdly, you weave the water hyacinth into products.
Và bước thứ ba, bạn kết dạ lan hương nước thành các sản phẩm.
The third step was a challenge. See, I'm a computer scientist by background and not someone in the creative arts. And so I began my quest to find out how I can learn how to weave.
Bước thứ ba là cả một thách thức, Bạn thấy đấy, tôi là một nhà khoa học máy tính chứ không phải là người trong lĩnh vực nghệ thuật sáng tạo. Tôi bắt đầu cuộc chinh phục của tôi tìm cách nào tôi có thể học đan.
And this quest took me to a community in Ibadan, where I lived, called Sabo. Sabo translates to "strangers' quarters." And the community is predominantly made up of people from the northern part of the country. So I literally took my dried weeds in hand, there were several more of them, and went knocking from door to door to find out who could teach me how to weave these water hyacinth stems into ropes. And I was directed to the shed of Malam Yahaya. The problem, though, is that Malam Yahaya doesn't speak English and neither did I speak Hausa. But some little kids came to the rescue and helped translate. And that began my journey of learning how to weave and transform these dried water hyacinth stems into long ropes.
Và sự tìm tòi này đưa tôi đến một cộng đồng ở Ibadan, nơi tôi đã sống. có tên là Sabo. Sabo được dịch là "Khu phố của những người lạ". Và cộng đồng ấy phần lớn được tạo nên bởi những người đến từ miền bắc đất nước. Tôi thật sự đã cầm những bó cỏ khô trên tay, còn nhiều hơn thế nữa, và tới gõ cửa từng nhà để tìm người có thể dạy tôi làm thế nào để kết những cuống dạ lan hương nước đó thành chuỗi. Và tôi đã được chỉ tới túp lều của Malam Yahaya. Vấn đề là Malam Yahaya không nói được tiếng Anh và tôi cũng không nói được tiếng Hausa. Nhưng mấy em nhỏ đã tới hỗ trợ và giúp thông dịch. Và thế là tôi bắt đầu hành trình học kết và biến hóa những cuống dạ lan hương nước phơi khô thành những chuỗi dài.
With my long ropes in hand, I was now equipped to make products. And that was the beginning of partnerships. Working with rattan basket makers to come up with products. So with this in hand, I felt confident that I would be able to take this knowledge back into the riverine communities and help them to transform their adversity into prosperity. So taking these weeds and actually weaving them into products that can be sold. So we have pens, we have tableware, we have purses, we have tissue boxes. Thereby, helping the communities to see water hyacinth in a different light. Seeing water hyacinth as being valuable, being aesthetic, being durable, tough, resilient. Changing names, changing livelihoods.
Với những chuỗi dài trên tay, giờ đây tôi đã có thể tạo ra sản phẩm. Và đó là sự khởi đầu của quan hệ hợp tác. Làm việc với những người bán các giỏ mây để sản xuất sản phẩm. Với điều này trong tay, tôi cảm thấy tự tin rằng tôi sẽ có thể mang kiến thức này trở về với những cộng đồng ven sông và giúp họ biến hóa sự bất hạnh thành thịnh vượng. Và rồi thu gom cỏ dại kết chúng thành những sản phẩm có thể bán được. Như thế chúng tôi có bút, có dao nĩa, chúng tôi có ví tiền, có hộp khăn giấy. Bằng cách đó, giúp đỡ các cộng đồng để nhìn dạ lan hương nước ở một khía cạnh khác. Nhận thấy rằng dạ lan hương nước thật giá trị, thật đẹp đẽ, thật lâu bền, cứng rắn, đàn hồi. Thay đổi những cái tên, thay đổi kế sinh nhai.
From Gbe'borun, gossip, to Olusotan, storyteller. And from A Kp'iye Kp'oma, which is "killer of mother and child," to Ya du j'ewn w'Iye kp'Oma, "provider of food for mother and child."
Từ Gbe'borun, chuyện tầm phào thành Olusotan, người kể chuyện Và từ A Kp'iye Kp'oma, nghĩa là "sát thủ của mẹ và con" thành Ya du j'ewn w'lye kp'Oma, "người cung cấp thức ăn cho mẹ và con".
And I'd like to end with a quote by Michael Margolis. He said, "If you want to learn about a culture, listen to the stories. And if you want to change a culture, change the stories."
Và tôi muốn kết thúc bằng một trích dẫn từ Michael Margolis. Ông nói, "Nếu bạn muốn học về một nền văn hóa,hãy nghe những câu chuyện. Và nếu bạn muốn thay đổi một nền văn hóa, hãy thay đổi những câu chuyện."
And so, from Makoko community, to Abobiri, to Ewoi, to Kolo, to Owahwa, Esaba, we have changed the story.
Và như vậy, từ cộng đồng Makoko, tới Abobiri, tới Ewoi, tới Kolo, tới Owahwa, Esaba, chúng tôi đã thay đổi câu chuyện.
Thank you for listening.
Cảm ơn vì đã lắng nghe.
(Applause)
(Vỗ tay)