چەند کەسی دەوێت بۆ دروستکردنی کوپێک قاوە؟ بۆ زۆربەمان، تەنها ڕۆیشتنێک کورت و ڕژێنێکی خێرای دەوێت. بەڵام ئەم بنچینە سادەیە ئەنجامی پرۆسەی جیهانی بستێکە کە تێچووی و ئاڵۆزی زۆر گەورەترە لەوەی کە خەیاڵ دەکەیت.
How many people does it take to make a cup of coffee? For many of us, all it takes is a short walk and a quick pour. But this simple staple is the result of a globe-spanning process whose cost and complexity are far greater than you might imagine.
لە شوێنێک دەست پێ دەکات وەکو دووری ناچەی کۆلۆمبیا لە پیتالیتۆ. لێرە، کێڵگە خێزانیەکان دارستانە ناوەخۆییەکان هەیە بۆ دروستکردنی ژوورێک بۆ دارەکانی قاوە. ئەم چڵانە وەکو ڕووەک یەکەم جار بوون خۆماڵی کران لە ئینسۆپیا و ئێستاش بە درێژای ناوچە ئیستوەکییەکان دەگووترێت. هەریەک لەم چڵانە پڕە لە تووی بچووک کە پێی دەگوترێت ” تووی قاوە“. لەوکاتەوەی میوەکان لە هەمان لق پێبگات لە کاتی جیاواز، ئەوان باشترینیان بەدەست هەڵگیراوە، بەڵام هەر کێڵگەیەک ڕێگەی تایبەت بە خۆی هەیە بۆ پرۆسەی میوە. لە پیتالیتۆ، رەنجی دەڕاسەکان لە بەرەبەیانە بۆ خۆرئاوابوون بە درێژی بەرزایی، زۆر جار زیاتر لە ٢٥ کیلۆگرام هەڵدەبژێرن بۆ هەر کارێک بە کرێیەکی کەم.
It begins in a place like the remote Colombian town of Pitalito. Here, family farms have clear cut local forests to make room for neat rows of Coffea trees. These shrub-like plants were first domesticated in Ethiopia and are now cultivated throughout equatorial regions. Each shrub is filled with small berries called "coffee cherries." Since fruits on the same branch can ripen at different times, they’re best picked by hand, but each farm has its own method for processing the fruit. In Pitalito, harvesters toil from dawn to dusk at high altitudes, often picking over 25 kilograms per shift for very low wages.
کرێکارەکان گێلاسەکانیان هەڵگرتووە بۆ ئاشی تەڕ. ئەم ئامێرە تووەکان لە میوەکان جیا دەکاتەوە، باشان بە چڕی پۆلێنیان دەکات. قورسترین، تامترین تۆییەکان لە خوارەوەی ئاشەکەیە، کە تیادا کۆدەکرێنەوە و دەبردرێن بۆ هەورکردن لە توبێکی ئاو بۆ ڕۆژێک یان دوو. دواتر، کرێکارەکارەکان میوەی ماوە دەشۆن و تۆییەکان دەردەهێنن بۆ وشکبوونەوە. هەندێک کێڵگە بۆ ئەم کارە ئەم ئامێرە بەکار دەهێنن، بەڵلام لە پیتالیتۆ، تۆییەکان بڵاوەدەبنەوە بۆ ناو ڕاکەکانی مێشێکی گەورە. دوای سێ هەفتەی تر، کرێکارەکان تۆییەکان بە ڕێکوپێکی دەڕێژن بۆ ئەوەی بە یەکسانی وشک ببنەوە. کاتێک فاسۆلیای قاوەکە وشک بۆوە، بارهەڵگرێک بۆ ئاشێکی نزیک دەیان بات لەگەڵ چەندین ئامێر. هەوایەک تۆیەکان بە چڕی ڕیز دەکات. کۆکردنەوەیەک لە سیوەکان فلتەریان دەکات بە قەبارە، وە پشکنەرێکی بینایی بە پێی رەنگ پۆلێن دەکات.
The workers deliver their picked cherries to the wet mill. This machine separates the seeds from the fruit, and then sorts them by density. The heaviest, most flavorful seeds sink to the bottom of the mill, where they’re collected and taken to ferment in a tub of water for one or two days. Then, workers wash off the remaining fruit and put the seeds out to dry. Some farms use machines for this process, but in Pitalito, seeds are spread onto large mesh racks. Over the next three weeks, workers rake the seeds regularly to ensure they dry evenly. Once the coffee beans are dry, a truck takes them to a nearby mill with several specialized machines. An air blower re-sorts the seeds by density, an assortment of sieves filter them by size, and an optical scanner sorts by color.
لەم پۆینتەدا، پیشەگەران پێی دەڵێن نمرەکانی Q نموونە دیارییەکە لە فاسۆلییەکان بۆ برژاندن و کوڵاندن. لە پرۆسەیەک بەناوی “کوپینگ” تامی قاوەکە، بۆنی خۆش، و تامی دەمهەڵسەدەنگێنێ بۆ زانینی کوالیتەکە. ئەم پسپۆڕانە نمرەی بە پاقلەکان دەدەن و ئامادەیان دەکەن بۆ ڕۆیشتن. کریکارەکان بورلاپ بار دەکەن کە پڕە لە ٧٠ کیلۆگرام لە پاقلەی وشک و پۆلێنکراوە بۆ ناو گواستەنوەی پۆڵا، هەریەکێکیان دەتوانن زیاتر لە ٢١ مەتری قاوە هەڵبگرن.
At this point, professionals called Q-graders select samples of beans to roast and brew. In a process called "cupping," they evaluate the coffee’s taste, aroma, and mouthfeel to determine its quality. These experts give the beans a grade, and get them ready to ship. Workers load burlap sacks containing up to 70 kilograms of dried and sorted coffee beans onto steel shipping containers, each able to carry up to 21 metric tons of coffee.
لە بەندەرەکانی گەرمەوسەوە، کەشتی بار هەڵگرەکان زیاتر لە ٢٥ کەسەوە قاوە دەگوازنەوە لە دەوروبەری جیهان بەڵام هیچ وڵاتێک قاوە هاوردە ناکات لە ولایەتە یەکگرتووەکان، لەگەڵ نیویۆڕرک سیتی تەنها لە میلیلۆن کوپ دەخورێتەوە هەموو ڕۆژێک. دوای گەشتێکی درێژ لە کۆلۆمبیا بۆ نیو جێرسی، پاقلەی قاوەکانمان بەگومرگدا تێپەڕ دەبێت. کاتێک کرێکارەکان دەفرەکە دا،دەبەزێنن کەشتییەکی هەژدە تایە قاوەکە دەگوازێتەوە بۆ نزیکترین شوێنەوار. و دواتر بۆ برژاندن. لێرە پاقلەکان دەکرێنە ناو ئامێری برژاندن، بە هۆی بازوێکی میتاڵی دەسوڕیتەوە و گەرم دەکرێتەوە بەهۆی ئاگرێکی گازی بەهێزکراو. هەستیارەکانی نزیک چاودێری ئاستی شێی قاوەکان ، ڕێژەی کیمیایی، و پلەی گەرمی دەکەن، لە کاتێکدا ئەندازیاران قاوەی مەشق پێکراو ئەم ئاستانە ڕێک دەخەن بەدرێژایی دوازدە خی برژانەوەی گۆشت. ئەم پرۆسەیە ڕوونەکە دەردەدات لە تۆییەکە، گۆڕینی تۆییەکان بۆ زەوی کردن، برێکراوی پاقلە لەگەڵ ڕەنگێکی قاوەیی تۆخ و پڕ لە بۆنی خۆش. دوای برژاندن، کرێکارەکان پاقلەکان هەڵدەگرن بۆ ناو سندوقی پێنج پاوەند، کە ئۆتۆمبێلی کارگوزاری دەیبات بۆ کافتریا و دوکان لە سەرانسەری شارەکە.
From tropical ports, cargo ships crewed by over 25 people transport coffee around the world But no country imports more coffee than the United States, with New York City alone consuming millions of cups every day. After the long journey from Colombia to New Jersey, our coffee beans pass through customs. Once dockworkers unload the container, a fleet of eighteen-wheelers transport the coffee to a nearby warehouse, and then to a roastery. Here the beans go into a roasting machine, stirred by a metallic arm and heated by a gas-powered fire. Nearby sensors monitor the coffee’s moisture level, chemical stability, and temperature, while trained coffee engineers manually adjust these levels throughout the twelve-minute roasting cycle. This process releases oil within the seed, transforming the seeds into grindable, brewable beans with a dark brown color and rich aroma. After roasting, workers pack the beans into five-pound bags, which a fleet of vans deliver to cafes and stores across the city.
قاوەکە ئێستا ئەوەندە نزیکە دەتوانی بۆنی بکەیت، بەڵام پێویستی بە یارمەتی زیاتر دەبێت بۆ کۆتا درێژکردنەوە. هەر یەک لە کۆمپانییایی قاوە کڕیارێکی بەرزی لەسەرە کە بە وردی پاقلەکان هەڵدەبژێریت لە دەوروبەری جیهان. گروپی لۆجستیک ڕێڕەوەکانی گەیاندنی پاقلە بەڕێوەدەبەن، وە باریستا قارەمانەکان لە سەرانسەری شارەکە خزمەتی ئێکسیرە کافێنکراوە دەکەن بۆ بەدەست هێنانی ژمارەیەکی زۆر لە کڕیار.
The coffee is now so close you can smell it, but it needs more help for the final stretch. Each coffee company has a head buyer who carefully selects beans from all over the world. Logistics teams manage bean delivery routes, and brave baristas across the city serve this caffeinated elixir to scores of hurried customers.
هەموو لە هەمووی، سەدەها خەڵکی دەوێت بۆ گەیاندی قاوەکە بۆ ئەو شوێنە کە پێویستە ئەمەش ئەژمارکردنی هەموو کەسێک نییە کە ژێرخانە بەسەرەکی دەکەن ئەوە وا لە گەشتەکە دەکات گونجاو بێت. زۆری ئەم تاکانە بۆ پارەیەکی کەم کار دەکەن لە حاڵەتێکی مەترسیدار و هەندێکییان پارەیان پێ نادرێت. کاتێکدا ئێمە لەوانەیە سەڕسورهێن بین لە تۆڕ کۆمەڵاتییە جیهانەکان کە ئەم کاڵایە بەرین، با دڵنییا بین بەهای بەرهەمی کۆتایی بە نرخ نەکەین زیاتر لە کەسانەی کە دروستی دەکەن.
All in all, it takes hundreds of people to get coffee to its intended destination— and that’s not counting everyone maintaining the infrastructure that makes the journey possible. Many of these individuals work for low pay in dangerous conditions— and some aren’t paid at all. So while we might marvel at the global network behind this commodity, let’s make sure we don’t value the final product more than the people who make it.