I've spent the last decade subjecting myself to pain and humiliation, hopefully for a good cause, which is self-improvement. And I've done this in three parts. So first I started with the mind. And I decided to try to get smarter by reading the entire Encyclopedia Britannica from A to Z -- or, more precisely, from "a-ak" to "Zywiec." And here's a little image of that. And this was an amazing year. It was really a fascinating journey. It was painful at times, especially for those around me. My wife started to fine me one dollar for every irrelevant fact I inserted into conversation. So it had its downsides.
Kam kaluar dekadën e fundit duke e nënshtruar veten ndaj dhimbjes dhe poshtërimit, me shpresë se ishte për një arsye të mirë, që ishte vetë-përmirësimi. Dhe e kam bërë këtë në tri pjesë. Pra, së pari fillova me mendjen. Dhe vendosa të bëhesha më i ditur duke lexuar gjithë Enciklopedinë Britannica prej A në Z – ose më saktë prej “a-ak” deri tek "Zywiec". Dhe ja një imazh i vogël për këtë. Ky ka qenë një vit i mrekullueshëm. Ka qenë me të vërtetë një udhëtim interesant. Ishte e dhimbshme ndonjëherë, sidomos për njerzit rreth meje. Gruaja ime filloi të me gjobiste me një dollar për secilin fakt të parëndësishëm që e përmendja gjatë bisedës. Pra, kjo kishte dobësitë e saj.
But after that, I decided to work on the spirit. As I mentioned last year, I grew up with no religion at all. I'm Jewish, but I'm Jewish in the same way the Olive Garden is Italian. (Laughter) Not really. But I decided to learn about the Bible and my heritage by actually diving in and trying to live it and immerse myself in it. So I decided to follow all the rules of the Bible. And from the Ten Commandments to growing my beard -- because Leviticus says you cannot shave. So this is what I looked like by the end. Thank you for that reaction. (Laughter) I look a little like Moses, or Ted Kaczynski. I got both of them. So there was the topiary there. And there's the sheep.
Por pas kësaj, vendosa të punoja në spiritualitet. Siç e kam përmendur vitin e kaluar, unë jam rritur pa religjion. Unë jam hebre, por unë jam hebre në të njëjtën mënyrë si Olive Garden është restorant italian. (Të qeshura) Në të vërtetë jo. Por unë vendosa të mësoja rreth Biblës dhe prejardhjes time duke u zhytyr në të dhe duke u përpjekur të jetoja sipas saj. Kështu vendosa të ndiqja të gjitha rregullat e Biblës. Dhe nga Dhjetë Urdhërimet deri tek rritja e mjekrës sime - sepse Levitiku thotë se nuk duhet të rruhesh. Pra, kjo është se si dukesha nga fundi. Faleminderit për këtë reagim. (Të qeshura) Dukesha pak si Moisiu, apo Ted Kaczynski. Dukesha si të dy. Dhe ja si më dukej mjekra. Dhe ja edhe delja.
Now the final part of the trilogy was I wanted to focus on the body and try to be the healthiest person I could be, the healthiest person alive. So that's what I've been doing the last couple of years. And I just finished a couple of months ago. And I have to say, thank God. Because living so healthily was killing me. (Laughter) It was so overwhelming, because the amount of things you have to do, it's just mind-boggling. I was listening to all the experts and talking to sort of a board of medical advisers. And they were telling me all the things I had to do. I had to eat right, exercise, meditate, pet dogs, because that lowers the blood pressure. I wrote the book on a treadmill, and it took me about a thousand miles to write the book. I had to put on sunscreen. This was no small feat, because if you listen to dermatologists, they say that you should have a shot glass full of sunscreen. And you have to reapply it every two to four hours. So I think half of my book advance went into sunscreen. I was like a glazed doughnut for most of the year. There was the washing of hands. I had to do that properly. And my immunologist told me that I should also wipe down all of the remote controls and iPhones in my house, because those are just orgies of germs. So that took a lot of time.
Tani pjesa e fundit e trilogjisë ishte të përqëndrohesha tek trup dhe të përpiqesha të isha personi më i shëndetshëm që mund të isha, personi më i shëndetshëm që jetonte. Pra, kjo ishte është ajo që kam qenë duke bërë dy vitet e fundit. Dhe sapo përfundova disa muaj më parë. Dhe më duhet të them, faleminderit Zot. Sepse jetesa e shëndetshme po më mbyste. (Të qeshura) Ishte aq dërrmuese, sepse gjithë ato gjëra që duhet të bësh është e pabesueshme. Po dëgjoja të gjithë ekspertët dhe flisja me me një lloj bordi të këshilltarëve mjekësorë. Ata më thoshin për të gjitha që duhej të bëja. Duhej të ushqehesha mirë, të ushtroja, të meditoja, të luaja me kafshë shtëpiake, sepse kjo ul presionin e gjakut. Kam shkruar një libër në makinën e vrapimit, dhe m'u deshën mijëra kilomentra ta përfundoja. Më duhej ta aplikoja kremin kundër diellit. Kjo nuk ishte një arritje e vogël, sepse nëse dëgjoni dermatologjistët, ata thonë se duhet të vësh aq krem sa të mbushësh një gotë të vogël. Dhe duhet ta riaplikosh çdo 2-4 orë. Kështu mendoj se gjysma e parë e avansit të librit tim shkoi në këtë krem. Dukesha si brum buke i i shëndritshëm pjesën më të madhe të vitit. Pastaj ishte larja e duarve. Duhej ta bëja si duhet. Dhe imunologjisti im më tha se duhej të pastroja të gjitha telekomandat dhe iPhone-ët në shtëpinë time, sepse ato janë orgji të mikrobeve. Kjo mori aq shumë kohë.
I also tried to be the safest person I could be, because that's a part of health. I was inspired by the Danish Safety Council. They started a public campaign that says, "A walking helmet is a good helmet." So they believe you should not just wear helmets for biking, but also for walking around. And you can see there they're shopping with their helmets. (Laughter) Well yeah, I tried that. Now it's a little extreme, I admit. But if you think about this, this is actually -- the "Freakonomics" authors wrote about this -- that more people die on a per mile basis from drunk walking than from drunk driving. So something to think about tonight if you've had a couple.
Po ashtu u përpoqa të isha personi më i sigurtë që mund të isha sepse kjo është pjesë e shëndetit. U frymëzova nga Këshilli Danez për Siguri. Ata filluan një fushatë që thoshte, "Një helmetë për ecje është një helmetë e mirë." Kështu ata besojnë se nuk duhet të mbani helmetën vetëm në biçikletë, por edhe duke ecur. Dhe këtu mund t’i shihni ata tek bëjnë pazar me helmetat e tyre. (Të qeshura) E pra, e kam provuar edhe unë. Tani, kjo është pak ekstreme, e pranoj. Por nëse mendoni për këtë, kjo është në të vërtetë – autori i "Freakonomics" ka shkruar në lidhje me këtë - që më shumë njerëz vdesin duke ecur të dehur sesa duke i dhënë makinës të dehur. Pra, diçka për të menduar sonte në qoftë se keni pirë.
So I finished, and it was a success in a sense. All of the markers went in the right direction. My cholesterol went down, I lost weight, my wife stopped telling me that I looked pregnant. So that was nice. And it was successful overall. But I also learned that I was too healthy, and that was unhealthy. I was so focused on doing all these things that I was neglecting my friends and family. And as Dan Buettner can tell you, having a strong social network is so crucial to our health.
Kështu i dhashë fund, dhe kjo ishte disi një sukses. Të gjithë indikatorët shkuan në drejtimin e duhur. Kolesteroli im ra, humba peshë, gruaja ime ndaloi të më thoshte se dukesha shtatzënë. Pra kjo ishte mirë. Dhe kjo ishte në përgjithësi e suksesshme. Por, po ashtu mësova se isha shumë i shëndetshëm, dhe kjo nuk ishte e shëndetshme. Aq shumë isha përqëndruar të bëja gjithë këto gjëra saqë po neglizhoja miqtë e mi dhe familjen. Dhe siç mund t’ju tregojë Dan Buettner, të kesh një rreth të fortë shoqëror është shumë e rëndësishme për shëndetin tonë.
So I finished. And I kind of went overboard on the week after the project was over. I went to the dark side, and I just indulged myself. It was like something out of Caligula. (Laughter) Without the sex part. Because I have three young kids, so that wasn't happening. But the over-eating and over-drinking, definitely. And I finally have stabilized. So now I'm back to adopting many -- not all; I don't wear a helmet anymore -- but dozens of healthy behaviors that I adopted during my year. It was really a life-changing project. And I, of course, don't have time to go into all of them. Let me just tell you two really quickly.
Kështu i dhashë fund. Dhe pastaj isha aq i entuziazmuar në javën pasi projekti përfundoi. Kalova në anën e errët, dhe po kënaqesha. Ishte sikur diçka nga Caligula. (Të qeshura) Por pa pjesën e seksit. Sepse kam tre fëmijë, kështu që ajo nuk po ndodhte. Por po haja dhe po pija sa doja. Dhe më në fund jam stabilizuar. Dhe tani i jam kthyer adoptimit të shumë – jo të gjitha; nuk e vesh helmetën më - por shumë prej sjelljeve të shëndetshme që kisha adoptuar gjatë vitit tim. Ka qenë me të vërtetë një projekt që më ka ndryshuar jetën. Dhe unë, sigurisht, nuk kanë kohë t’ju tregoj për të gjitha këto. Mirëpo, më lejoni t’ju them shpejt dy gjëra.
The first is -- and this was surprising to me; I didn't expect this to come out -- but I live a much quieter life now. Because we live in such a noisy world. There's trains and planes and cars and Bill O'Reilly, he's very noisy. (Laughter) And this is a real underestimated, under-appreciated health hazard -- not just because it harms our hearing, which it obviously does, but it actually initiates the fight-or-flight response. A loud noise will get your fight-or-flight response going. And this, over the years, can cause real damage, cardiovascular damage. The World Health Organization just did a big study that they published this year. And it was done in Europe. And they estimated that 1.6 million years of healthy living are lost every year in Europe because of noise pollution. So they think it's actually very deadly.
E para është - dhe kjo ishte befasuese për mua, nuk prisja të dilte kjo -- por tani jetoj një jetë shumë më të qetë tani. Sepse ne jetojmë në një botë aq të zhurmshme. Ka trena dhe avionë dhe makina dhe Bill O'Reilly, ai është shumë i zhurmshëm. (Të qeshura) Dhe ky është një rrezik vërtetë i nënvlerësuar për shëndetin -- jo vetëm për shkak se dëmton dëgjimin tonë, të cilin padyshim që e bën, por në fakt nis reagimin sulm-apo-ikje. Një zhurmë me zë të lartë ngjallë reagimin sulm-apo-ikje. Dhe kjo, me kalimin e viteve, mund të shkaktojë dëme të vërteta, dëme kardiovaskulare. Organizata Botërore e Shëndetësisë ka bërë një studim të madh që ka botuar këtë vit. Dhe kjo ishte bërë në Evropë. Ata kishin vlerësuar se 1,6 milion vite jetese të shëndetshme janë të humbura çdo vit në Europë për shkak të zhurmës. Kështu ata mendojnë se kjo është në fakt shumë vdekjeprurëse.
And by the way, it's also terrible for your brain. It really impairs cognition. And our Founding Fathers knew about this. When they wrote the Constitution, they put dirt all over the cobblestones outside the hall so that they could concentrate. So without noise reduction technology, our country would not exist. So as a patriot, I felt it was important to -- I wear all the earplugs and the earphones, and it's really improved my life in a surprising and unexpected way.
Dhe po ashtu, është gjithashtu e tmerrshme për trurin. Me të vërtetë e dëmton perceptimin e trurit. Dhe etërit tanë themelues e dinin këtë. Kur ata shkruan Kushtetutën, ata hodhën dhe mbi gjithë kalldrëmin jashtë sallës në mënyrë që të mund të koncentroheshin. Pra, pa teknologjinë e reduktimit të zhurmës, vendi ynë nuk do të ekzistonte. Pra, si një patriot, ndjeva se ishte e rëndësishme – unë përdor të gjitha kufjet e duhura, dhe kjo me të vërtetë ka përmirësuar jetën time në mënyrë befasuese dhe të papritur.
And the second point I want to make, the final point, is that -- and it's actually been a theme of TEDMED -- that joy is so important to your health, that very few of these behaviors will stick with me unless there's some sense of pleasure and joy in them. And just to give you one instance of this: food. The junk food industry is really great at pressing our pleasure buttons and figuring out what's the most pleasurable. But I think we can use their techniques and apply them to healthy food. To give just one example, we love crunchiness, mouthfeel. So I basically have tried to incorporate crunchiness into a lot of my recipes -- throw in some sunflower seeds. And you can almost trick yourself into thinking you're eating Doritos. (Laughter) And it has made me a healthier person.
Dhe gjëja e dytë që dua të them, gjëja e fundit, është se - dhe kjo në fakt ka qenë temë e TEDMED - që gëzimi është aq i rëndësishëm për shëndetin tuaj, që shumë pak nga këto sjellje do të mbeten me mua përveç nëse kanë ndjesi kënaqësie dhe gëzimi në to. Dhe vetëm t’ju jap një shembull për këtë: ushqimi. Industria e ushqimit të pashëndetshëm bën punë shumë të mirë në shtypjen e butonave tonë të kënaqësisë dhe kupton se çfarë sjell më së shumti kënaqësi. Por unë mendoj se ne mund të përdorin teknikat e tyre dhe t'i zbatojmë ato në ushqimin e shëndetshëm. T’u jap vetëm një shembull, ne adhurojmë ndjesinë e kërcitjes së ushqimit në gojë. Dhe kështu unë jam përpjekur të përfshijë kërcitjen në shumë prej recetave të mia – hidhja disa fara luledielli. Dhe pothuajse mund ta mashtrosh veten duke menduar se po je duke ngrënë Doritos. (Të qeshura) Dhe kjo më ka bërë një person më të shëndetshëm.
So that is it. The book about it comes out in April. It's called "Drop Dead Healthy." And I hope that I don't get sick during the book tour. That's my greatest hope.
Pra kjo është ajo. Libri për këtë del në Prill. Quhet "Vdis i shëndetshëm." Dhe shpresoj se nuk do të vdes gjatë turneut të librit. Kjo është shpresa ime më e madhe.
So thank you very much.
Faleminderit shumë,
(Applause)
(Duartrokitje)